Önümüzde güç günler var. Görüldüğü kadarı ile, uygulanmakta olan istikrar programında bazı değişiklikler yapılacak. Duyulduğu kadarı ile, IMF çevreleri, bu programın "bütünü ile çöktüğünü" ve "iptal edilmesi gerektiğini" söylemiyor. Ama programda "ciddi değişiklikler yapılması" gerektiğini belirtiyor.
Bunları nereden biliyoruz? Milliyet’in Washington’da çok başarılı bir temsilcisi var: Yasemin Çongar. Yasemin Çongar’ın haberlerini Milliyet Ekonomi sayfasında okuyorsunuz.
Dün saat 17.00 dolaylarında Yasemin Çongar ile görüştüm. Yasemin Çongar, Bakan Derviş’in, ziyaretini, ziyaretinin öncesini ve sonrasını değerlendirdi. Sayın okuyucularıma son durumu özetleyeyim:
IMF destekli programın hazırlanmasında ve uygulanmasında sorumluluk taşıyan Türk yetkililer şimdilerde bu programın "fiilen işleyemez hale geldiği"ni söylemeye başladı. Türk hükümetinin, (1) reel sektöre ve (2) dar gelirlilere program dışına çıkarak yardım arayışına girmesi IMF çevrelerinde Türkiye’nin kendi kendine bir "mola" kararı verdiğinin göstergesi kabul ediliyor.
IMF çevreleri programın işleyemez hale gelmesinde 11 Eylül terör eyleminin etkisinin olduğunu kabul etmekle birlikte, esas sorunun Türkiye’den kaynaklandığı görüşünde.
IMF yetkilileri, Türkiye’den kaynaklanan sorunları, (1) Hükümetin güven yaratamaması, (2) Devlet (kamu) harcamalarının kısılamaması, (3) Bankacılıktaki yapısal düzenlemenin becerilememesi olarak üç grupta topluyor. IMF yetkililerine göre, Türkiye’den kaynaklanan sorunlar (1) Enflasyonun tırmanmasına yol açıyor. (2) Faizin düşmesini önlüyor. (3) Büyümeye geçişi zorluyor.
IMF yetkililerine göre, hükümet baştan beri programı zorla kabul etmiş ve de zorla uyguluyor havasını vermeyi tercih ediyor. Bu politika güven oluşmasını engelliyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu çalışmıyor. Bankacılık sisteminde güven yaratacak yerde güvensizliği artıracak, halkı bankalardan kaçıracak uygulamalar sürdürülüyor. Devralınan bankalar ekonomiye öncekinden daha büyük yük getirir hale geldi. Bankacılık sistemi disiplin altına alınamadı. Bunlar ortaya çıkan tablonun Washington’dan, IMF penceresinden görünümü ve anlatımı... İyi de bundan sonra ne olacak?
IMF ile Türkiye’nin ilişkileri kesilecek, Türkiye her şeye sıfırdan mı başlayacak?
IMF ile ilişkiler devam edecek ise, "bu program başarısız oldu" denilerek yeni bir program mı hazırlanacak?
Bugün için, "Her şey bitti... Program çöktü..." diyen yok. Bugün için istenilen, "Türkiye’nin kendinden kaynaklanan ve üç grupta toplanan sorunların bilincinde, kendi kendini disiplin altına alması. Kendi kendini biraz zora sokmasıdır." Anlaşıldığı kadarı ile Türkiye yol ayrımındadır. IMF tarafından istenilen ek düzeltmeler Ankara tarafından benimsenip, uygulanmaz ise, IMF ile ilişkileri sürdürmek zorlaşacaktır.
