500 büyüklerin yarattığı katma değer ülke milli gelirinin (GSMH) 2004 yılında yüzde 13.5'i iken, 2005 yılında yüzde 12.2'sine gerilemiş.Demek ki, ekonomide 500 büyüklerin payı küçülmüş. 500 büyüklerin ülke sanayinin yarattığı toplam katma değer içindeki payı 2004 yılında yüzde 54.2 iken, 2005 yılında yüzde 48.0 oranına gerilemiş.İmalat sanayiinde 500 büyüklerin payı yüzde 62.4'ten yüzde 55.2'ye düşmüş.500 büyüklerin üretiminde kamu işletmelerinin payı 2002 yılında yüzde 20.6 idi... Özelleştirme sonucu kamunun payı 2005 yılında yüzde 7.0'ye düşmüş. İSO (İstanbul Sanayi Odası) 500 büyük sanayi kuruluşunun 2005 yılındaki faaliyetlerini sergileyen bilgileri derledi. Yayımladı. 2005 yılında yabancı sermayeli 136 firmanın 500 büyüklerin üretimindeki payı yüzde 33.4 olarak belirlenmiş. Bu oran 2004 yılında yüzde 42.5 idi. 2005'te oranın küçük çıkması Philsa'nın İSO anketini cevaplamaması ve Toyota'nın eksik bilgi vermesinden kaynaklanıyor. Bu nedenle 500 büyüklerde yabancı sermayeli firmaların ağırlığının tam olarak belirlenmesi mümkün olamamış.500 büyüklerin (485 özel sektör ve 15 kamu işletmesinin) 2005 yılında sabit fiyatlarla toplam satışlarındaki artış yüzde 2.9, üretimden satışlarındaki artış yüzde 2.2 oranında.Halbuki 2005 yılı için TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) toplam sanayi üretim artışını yüzde 5.3, imalat sanayii üretim artışını yüzde 4.8 olarak açıklamıştı. Milli gelirde yıllık yüzde 7.6 artış hesabını yaparken (büyüme hızını yüzde 7.6 olarak belirlerken) sanayi sektöründe katma değer artışının yüzde 6.5, imalat sanayiinde yüzde 6.1 olduğunu varsaymıştı. 500 büyükler küçülüyor 2005 yılında, sanayide üretimin yarısını gerçekleştiren 500 büyüklerin sabit fiyatla (enflasyondan arındırılmış) üretim ve satış rakamları yüzde 2.2-2.9 oranında iken, TÜİK'in sanayinin ve imalat sanayiinin geneli için daha yüksek büyüme oranları var sayımına dayalı olarak milli gelir artış oranını belirlemesi önemli bir çelişki teşkil etmektedir.2005 yılında 500 büyüklerin vergi öncesi kârlarının bir yıl önceye göre yüzde 26.0 oranında, net kârlarının yüzde 28.8 oranında gerilemesi, net katma değerde yüzde 9.6 oranında azalma olması olumsuz gelişmelerin başta gelenleridir.İstihdamda da olumsuz bir gelişme dikkat çekiyor. 2004 yılında ücretle çalışanların sayısı 530 bin iken, 2005'te 514 bine düşmüş. Çalışan sayısı azalıyor 500 büyük kuruluş2005 yılı Cari artış (%) Sabit artış (%)Toplam satışlar (net) 10.1 2.9Üretimden satışlar 9.4 2.2Bilanço kârı (V.Ö.) -20.8 -26.0Net kâr -23.9 -28.8Duran varlıklar 3.8 -3.0Brüt katma değer 9.9 1.3Net katma değer -1.9 -9.6 guras@milliyet.com.tr 500 büyük kuruluşun ekonomik büyüklüklerinde reel değişimler
