Köfte Hesabı ile farklı para birimleri arasındaki dengeyi izleyenler, Türkiye’de doların normal fiyatının 2.05 TL dolayında olabileceğini hesaplıyorlar.
Bu döviz hesabının dayanağı olan köfte, “Tekirdağ Köftesi” değil. Amerikan Köftesi. Dünyanın 119 ülkesinde McDonald’s hızlı servis lokantalarında satılan tek tip “Big Mac” köftesi.
ABD’de 14 bin, diğer ülkelerde 20 bin McDonal’s hızlı servis lokantası var: Her gün bu lokantaları 569 milyon kişi ziyaret ediyor.
Jim Delligatti isimli bir Amerikalı tarafından 1967 yılında formülü oluşturulan ve Pensilvanya’daki McDonald’s hızlı servis lokantasında 45 cente satılmaya başlanan Big Mac, 1968 yılında McDonald’s’ın ABD‘deki, daha sonra da dünyanın değişik köşelerindeki hızlı servis lokantalarında satılır olmuş. Türkiye’deki McDonald’s’larda da en çok satılan köfte çeşidi.
Köfteden al haberi
Big Mac, 45,4 gr’lık 2 parçalı bir dana eti köftesi. Üç kat özel yuvarlak ekmeği arasında, özel sosu, marul, peynir ve turşu ile servis ediliyor.
Üreticinin açıklamalarına göre orta boy bir Big Mac 940 kcal enerji veriyor. İçeriğinde 125 gr karbonhidrat, 35 gr yağ, 92 gr protein, değişik ölçülerde A ve C vitamini var.
İngiltere’de yayınlanan ünlü The Economist dergisi, 1986 yılından bu yana tarafından farklı ülkelerin para birimlerinin birbirine göre oranlarını sergilemek için “Big Mac endeksi” düzenliyor ve yılda 2 defa yayınlıyor.
Her ülkede satılan Big Mac köftenin, ülke parası ile yerel satış fiyatına göre ülkenin ulusal parasının dolar ile satın alma gücü ölçüsü belirleniyor. Satın alma gücü paritesi ile doların resmi döviz kuru karşılaştırılarak, ülkede “Köfte Hesabı” ile doların kaç lira olabileceği konusunda bilgi veriliyor.
Dolar bu iner de çıkar da
Şimdilerde ABD’de Big Mac’in ortalama satış fiyatı 4.58 dolar. Türkiye’de 8.50 TL. Piyasadaki dolar 2.03 TL’den satılıyor. Köftenin dolar fiyatı 4.18 dolar. ABD’deki dolar fiyatının altında.
The Economist dergisi yılda iki defa değişik ülkeler için bu tür hesaplama ile ülke parasının köfte kuru ile ne olması gerektiğini hesaplıyor. 2013 yılı temmuz ayında yapılan hesaplamada, Türk Lirası’nın yüzde 4.7 oranında değerli olduğu belirlenmişti. Bu hesaba göre o tarihte piyasada 1.96 TL’den satılan doların, köfte kuru ile hesabı 2.05 TL idi.
Prof. Dr. Asaf Savaş kardeşimiz köfte kuruna büyük önem verir. Dolar fiyatının ne kadar ucuz olduğunu köfte kuruna bakarak yorumlar. Görülüyor ki, köfte hesabı doların yükseleceği çizgiye yaklaşmış demektir.
(Uyarı: Sayın okuyucularım Big Mac endeksini basitleştirerek anlatmak için bu yazıyı yazdım. Sakın ha... “Dolar fiyatı yakında 2.05 TL olmalı imiş. Daha fazla da artmaz” şeklinde bir yanlış anlama ortaya çıkmasın!)
