Geçici rakamlara göre 2002 yılında ihracatımız 34.7 milyar dolar, ithalatımız 46.8 milyar dolar dolayında. Toplam dış ticaret hacmi içinde sınır komşusu ülkelerle gerçekleşen ticaretin payı sadece yüzde 5 oranında.
Gelişmiş ülkelerin dış ticaretinde komşu ülkelerle ticaretin payı genelde çok daha yukarılarda. Türkiye’nin tek pazara bağımlılıktan kurtulabilmesi için öncelikle komşu ülkelere yapılan ihracatın toplam içindeki payının yüzde 30’lara çıkarılması hedefleniyor.
Az gelişmişliğin üzerine, uzun yıllar süren terörün yükü altında ezilen Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da yatırımların, üretimin ve istihdamın artırılması arayışında bu bölge halkı için getirilen ‘sınır ticareti’ imkanı, değişik nedenlerle ‘kısıtlana kısıtlana’ durma noktasına geldi.
26 Ocak Dünya Gümrük Günü etkinlikleri çerçevesinde, dün Gaziantep’te ‘Komşu Ülkelerle Ticarette Gümrük Uygulaması’ konulu bir toplantı yapıldı. Toplantıyı Gümrük Müsteşarlığı ile Gümrük Uzmanları Derneği düzenledi. Sabah oturumunda Gümrük Müsteşarı Doç. Dr. Nevzat Saygılıoğlu ile Azerbaycan, Gürcistan, Irak, İran, Suriye temsilcileri konuştu. Öğleden sonra Gümrükler Genel Müdür Vekili Umman Hamitoğulları ile Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri Başkanlar Kurulu Başkanı, Gaziantep Ticaret Odası Başkanı, Hakkari, Hopa, Kilis, Van Ticaret ve Sanayi Odaları başkanları görüş ve önerilerini dile getirdi.
Irak savaşı tartışmaları başlayalı beri Batı’da yaşayanlar Doğu ve Güneydoğu Anadolu’yu gene unuttu. AKP hükümeti Ankara’daki ve İstanbul’daki işadamlarının her derdi ile ilgilenmeye özen gösteriyor. Ama Doğu ve Güneydoğu’da neler olup bittiğini merak etmiyor. Doğu ve Güneydoğu’da da insanlar yaşıyor. Yaşamak için hava yetmiyor. Ekmek ve su da lazım. Ekmek aslanın ağzında... Suyun başını devler tutmuş... Doğu ve Güneydoğu insanı için ümit kapısı olan sınır ticaretine ve de, komşu ülkelerle ticarete dayalı ekonomik faaliyet, hem dış siyasi ilişkilerdeki karmaşa, hem de Ankara’nın olumsuz yaklaşımı sonunda küçüle küçüle bitme noktasına gelmiş.
Bu bakımdan Gümrük Müsteşarlığı ile Gümrük Uzmanları Derneği’nin dün Gaziantep’te düzenledikleri toplantı bölge halkı için çok önemli... Bölge halkı Ankara’dan komşu ülkelerle yapılan ticaretin önündeki engellerin kaldırılmasını bekliyor.
Ne yazık ki Ankara’da yaşayanlar, Doğu ve Güneydoğu’da yaşayanların komşu ülkelerle ticaretini ve sınır ticaretini sadece ve sadece ‘mazot ticareti’ penceresinden seyrediyor. Sorun sadece ‘mazot ticareti’ değil. Komşu ülkelerle ticaret ve sınır ticareti, Doğu ve Güneydoğu ekonomisinin ayakta kalmasının veya ayağa kalkmasının ‘can damarı’. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da insanların satın alma gücü yok. Talep yok. Bölgede yatırımı, üretimi ve istihdamı canlandıracak talep sınır ötesi ülkelerin talebi. Bu nedenle komşu ülkelerle ticareti ve sınır ticaretini engellemek değil teşvik etmek gerekiyor.
