MB’ye göre gıda enflasyonunda dünya ikincisiyiz
Merkez Bankası’nın dün açıklanan enflasyon raporuna göre enflasyonun sorumlusu et fiyatları.
Et fiyatları artınca gıda fiyatları artıyor. Gıda fiyatları artınca da enflasyon artıyor. Gıda enflasyonunda Hindistan’dan sonra dünya ikincisiyiz.
Biz enflasyonu “Tüketici Fiyatları”ndaki değişimden izliyoruz. Tüketici fiyatlarındaki değişim, halkın farklı ürünlere yaptığı harcamalardaki fiyat değişimine göre belirleniyor.
İstanbul Ticaret Odası’nın “İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi”ne göre,
- İstanbul’da ücretlilerin yaptıkları 100 TL’lik harcama içinde gıda harcamalarının payı 42.49 TL’dir.
- Her 100 TL tüketim harcamasında, kırmızı ve beyaz et ile et ürünlerine yapılan harcamanın payı 6.48 TL’dir.
- Her 100 TL’lik tüketim harcamasında dana etine yapılan harcama 3.12 TL’dir.
(TÜİK, tüketim harcamalarında et ve et ürünlerinin ve de dana etinin payını/ağırlığını açıklamıyor.)
Zengin daha çok et yer
İstanbul’da ücretliler arasında da, ülkenin her yanındaki tüketiciler arasında da toplam tüketimde gıdanın ve gıda harcamalarından et ve et ürünlerinin payı ve ağırlığı farklıdır. Zenginlerin toplam tüketiminde gıda harcamasının payı az, et harcamasının payı fazladır. Fakirlerde gıda harcamaları tüketim harcamalarının büyük bölümünü oluşturur ama, toplam tüketim harcamalarında etin payı çok azdır.
Merkez Bankası’nın dün yayımladığı enflasyon raporunda: n Türkiye’de gıda fiyatları başka ülkelerden çok hızlı artıyor. Mart ayı itibariyle Türkiye’de gıda fiyatlarındaki artış yüzde 12 dolayında. Dünyada bizden önde giden sadece Hindistan var. Bizden sonra yıllık yüzde 6 dolayındaki artışla Meksika, yüzde 5 dolayındaki artış ile Meksika geliyor. Bizde gıda fiyatları artışı normal değil deniliyor.
- Türkiye’de gıda fiyatlarının diğer ülkelerden ayrışmasının temel nedeninin et fiyatlarındaki artış “olabileceğinin düşünüldüğü” belirtildikten sonra, mart ayı itibariyle et ürünlerindeki yıllık artışın yüzde 35’e ulaştığına dikkat çekiliyor.
İthalat başkalarına yarar
Anlaşılabildiği kadarıyla Merkez Bankası’nın bu enflasyon raporunu okuyan hükümet yetkilileri, enflasyonu kontrol altına almak için “et ithalatı”na karar vermişler.
Fiyat hareketlerini önlemek için (1) Ya devamlı ithalat yapılır (2) Ya terbiyevi ithalat yapılır. Devamlı ithalat, ithal edilen ürün veya ürünlerde ülkenin üretim iddiasının olmaması demektir. Terbiyevi ithalat (1) Tekel ve oligopol piyasalarının kırılması veya (2) Geçici/konjonktürel arz-talep dengesizliğin giderilmesi amacıyla yapılır.
Gıda ve et fiyatlarındaki artışın nedeni tekel veya oligopol piyasasında üreticinin veya satıcıların piyasayı parmaklarında oynatmalarından kaynaklanmıyor. Sorun üretimin gerilemesi, arzın talebi karşılayamamasıdır. Üretmeden ne bolluk olur, ne zenginlik ve ne de ucuzluk olur. İthalat başkalarına iş ve aş imkânı yaratır. Bizi fakir, başkalarını zengin eder.
