Merkez Bankası'nın işi zor

Önce faizi artırdı... Derken dün "çaresiz" kalarak yapılmaması gerekeni yaptı. Kullanabileceği, ama kullanması çok tehlikeli bir silahı kullandı. Döviz tanzim satışı yapmaya başladı.Normal olarak Merkez Bankası döviz piyasasını ya faiz fiyatıyla ya da döviz fiyatıyla oynayarak düzenler. Hem faiz hem döviz fiyatını yönlendirmeye çalışmak olağandışı bir uygulamadır.Merkez Bankası neden döviz tanzim satışına başladı? Çünkü faiz artırımı işe yaramadı. Şimdi döviz tanzim satışı da işe yaramazsa ne olacak? Merkez Bankası neden önce faizi artırdı, işe yaramayınca neden döviz tanzim satışına başladı? Merkez Bankası'nın işi zor... Merkez Bankası "yangının büyümesini önlemek için", yabancıları "yatıştırmaya", gönüllerini (ve de ceplerini) hoş etmeye çabalıyor. Yabancılar 3 şeye bakar. (1) Ülkedeki reel faiz (enflasyondan arındırılmış faiz) yüksek getiri sağlıyor mu? (2) Ülkede döviz fiyatlarında istikrar var mı? Dövizden YTL'ye, YTL'den dövize geçerken kur riski var mı? (3) Ülkede ekonomik ve siyasi istikrar var mı? Bizde (1) Önce siyasi, sonra ekonomik istikrar konusunda kafalar karıştı. (2) Nisan ve mayıs aylarında enflasyondaki kıpırdanma, reel faizin cazibesini azalttı. (3) Siyasi ve ekonomik istikrarın bozulmasının, fiyatlardaki kıpırdanmanın dövize talebi artıracağı beklentisi ortaya çıktı. Bu arada başka ülkelerde de faiz oranları yükselmeye, durgunluk beklentileri nedeniyle şirketlerin borsadaki hisse senetlerinin fiyatları gerilemeye başladı. "Faizden ve borsadan para kazanmak amacıyla" döviz getirenler bu tablo karşısında, "Türkiye'den bir an önce çıkmak" arayışına girdi. Merkez Bankası önce faizi artırarak yabancılara: "Enflasyon artacak, reel faiz düşecek diyerek kaçmayınız. Biz sizi mutlu etmek için reel faizi yükseltiriz" mesajını verdi. Yabancı korkuyor Merkez Bankası'nın beklentisi faizin yükselmesiyle yabancıların kaçışının yavaşlayacağı, döviz fiyatlarındaki artışın duracağı idi.Ama beklenen olmadı. Öncelikle döviz fiyatlarındaki artış durmadı. Bu, yabancıların kaçışını engelleyemedi. Çünkü reel faizin getirisi önemli ama, yabancı için ucuz bozdurduğu dövizi, yurtdışına çıkarken daha yüksek fiyatla satın almak en çok korkulan bir durum... İşte bu nedenle yabancılar faiz artırımını önemsemedi. Döviz fiyatı yükselmeden, piyasadan döviz toplayarak bir an önce çekip gitme havasına girdi.Merkez Bankası dün elindeki son silahı da kullandı. Döviz tanzim satışını başlatarak yabancılara, "Telaş etmeyiniz. Yurtdışına kaçmak isteyene ucuz döviz satarız" mesajını vermeye çalıştı. Görünen o ki, faiz artırımı işe yaramadığı gibi döviz tanzim satışı da ateşi söndüremeyecek. Yabancıların çıkışı devam edecek.Bankalarımızın ve halkımızın bu yangın karşısında soğukkanlı davranışları, yangına körükle gitmemeleri (açık anlatımıyla, dövize hücum etmemeleri) çok olumlu bir gelişmedir.Ekonomi için, halkımız için döviz fiyatının istikrara kavuşması çok önemli. guras@milliyet.com.tr Faiz artırımı işe yaramadı