On ayda petrol, kömür ve gaz faturası 16.8 milyar dolar

Geçen yılın on ayında petrol, gaz ve kömür faturası 11.3 milyar dolar iken, bu yıl 16.8 milyar dolara yükseldi.Dış ticaret açığımızın (ithalat ile ihracat arasındaki farkın) büyümesinde ve de cari açığın (ülkenin döviz açığının) büyümesinde tabii ki, bu 5.6 milyar dolarlık fazla ödemenin büyük etkisi var. Ama dış ticaret açığının ve de cari açığın büyümesinin tek nedeni petrol, gaz ve kömür fiyatlarının yükselmesi değil...Ocak-ekim döneminde (DİE rakamlarına göre) ithalatımız 95.0 milyar dolar. İhracatımız 59.4 milyar dolar. Dış ticaret açığımız (ithalat ile ihracat arasındaki fark) 35.6 milyar dolar. Dünyada petrol fiyatları yükseldiği için yılın ilk on ayında petrol, gaz ve kömüre geçen yılın aynı dönemine göre 5.6 milyar dolar daha fazla ödeme yaptık. Geçen yılın on ayında 78.4 milyar dolar olan ithalat harcamalarında, bu yılın aynı döneminde 16.6 milyar dolar artış gerçekleşti. Bu artıştan petrol, gaz ve kömür fiyatındaki artışın payı düşüldüğünde, ithalat harcamalarında gene de 11.0 milyar dolar büyüme görülüyor.İthalat için yaptığımız her 100 lira harcamanın 12 lirasıyla tüketim malı (binek otomobili dahil), 17 lirasıyla yatırım malı (makine ve teçhizat), 71 lirasıyla hammadde ve ara malı (üretim girdileri) getiriyoruz.2003 yılında ekonomimiz yüzde 5 dolayında büyürken (üretilen mal ve hizmetlerde yüzde 5 oranında artış gerçekleşirken) hammadde ve ara malı ithalatı yüzde 23.9 oranında arttı.Demek ki, biz üretimde daha fazla hammadde ve ara malı kullanıyoruz. Çünkü ucuz döviz nedeniyle ithal hammadde ve ara malı yerlisini kullanmaktan daha ucuz hale geldi. Ucuz döviz ithalatı coşturuyor Bana Kahramanmaraş'ta anlatılan hikâyeyi tekrarlayacağım. Babaları pamuk ekip biçen 4 kardeş babaları ölünce iş bölümü yapmış. Biri pamuk ekiyor, biri iplik fabrikasında kardeşinin pamuğunu işliyor, biri bez fabrikasında kardeşinin ipliğini kullanıyor, biri de kardeşinin bezi ile konfeksiyon yapıp ihraç ediyormuş.Kardeşinin ürettiği pamuğu iplik fabrikasında kullanan kardeş, "İthal pamuk daha ucuz... Rekabet için ithalat yapmaya mecburum" demiş. Bir süre sonra kardeşinin ipliğini fabrikasında beze dönüştüren kardeş, "Kusura bakma, ithal iplik daha ucuz" diyerek kardeşinin ipliğini kullanmaz olmuş. En son olarak da konfeksiyon tesisini işleten kardeş Çin'den ithal edilen ucuz bezler nedeniyle kardeşinin tesisinde üretilen bezleri kullanmamaya başlamış... Pamuk, iplik, bez üreten kardeşler şimdi güç durumda... Konfeksiyoncunun ne yapacağı ise meçhul...Ucuz döviz ithalatı imkân veriyor ama, (1) Döviz açığını, dolayısıyla dış borç yükünü büyütüyor. (2) Tarımda da sanayide de üretimin yapısı bozuluyor. Ucuz döviz nedeniyle yaşama imkânı yok olan tesisler üretimi kısıyor veya kapanıyor. Ekonominin hem üretim hem istihdam gücü yok oluyor. guras@milliyet.com.tr Ucuz döviz işsizlik yaratıyor