Önceki gün Hazine yurtdışı piyasalardan yüzde 5.85 faiz ile 2.5 milyar dolar borç buldu.
Bu dövizlerden daha fazlasını Merkez Bankamız dün “Döviz Tanzim Satışı” ile içeride sattı.
Döviz tanzim satışı öncesi dolar 2.2975 TL’ye kadar tırmanmıştı. Akşam dolar fiyatı 2.2850’ye kadar geriledi.
Rahmetli babam hayatta olsa idi... ”Yahu bunlar, Ayasofya’da dileniyor, Sultanahmet’te sadaka dağıtıyor” diyerek olan bitene tepki gösterirdi. Ben ise alıştım artık... ”Olur böyle şeyler... Burası Türkiye A’bicim” diyorum.
Eurobond’larımız kapışılıyor
Hazinenin iç borçlanma senetlerine tahvil veya bono diyoruz. Hazinenin yabancı para cinsinden yaptığı borçlanma karşılığı alacaklılara dağıtılan borç senetleri ise “eurobond” diye adlandırılıyor.
Hazinemiz önceki gün 10 yıl vadeli eurobond karşılığı borçlanma ihalesi açtı. Eurobond’lar kapışıldı.
Duyan yetişen aldı. 1,5 milyar dolarlık eurobond için yaklaşık 7 kat, 10 milyar dolar teklif geldi. Hazine yüzde 5,85 faiz ile 2.5 milyar dolar borçlanmayı uygun gördü.
Türkiye’de siyasi, ekonomik çalkantılar sürüyor. Döviz fiyatı tırmanışta.
Bu durumda acaba Türk eurobonduna neden bu kadar talep var? Faizi iyi de onun için. Kimse kimseye kara kaşı kara gözü için borç vermiyor.
Döviz faizi hızla artıyor
Hazine geçen yıl ocak ayında 10 yıl vadeli eurobond satarak yüzde 3.47’den borçlanmıştı. Önceki gün faiz 5.85 oldu. Dolar için bu faiz oranı yüksek bir faiz oranı. On yıllık eurobond faizleri: ABD için yüzde 2,85.
Almanya için yüzde 1,75, İspanya için yüzde 3,75, Fransa için yüzde 2.22, Brezilya için yüzde 4.75 ve de batmış durumdaki Yunanistan için yüzde 8.14.
Açık anlatımıyla Yunanistan’dan “biraz hallice” bir durum söz konusu.
Brezilya’nın eurobond faizi yüzde 4,75 iken kısa vadeli yerel faizi yüzde10,5. Türkiye’de eurobond faizi yüzde 5,85 ve TL fonlama faizi yüzde 7,75 oranında. Hazine salı günü TL tahvil ihalesi yaptı .Tahvilin 14 aylık faizi yüzde 10,22 oranında, 10 yıllık eurobondun (dolar borcun) faizi yüzde 5,85 oranında.. Bir yanda kur riski olmayan garantili yüzde 5,85 faizli döviz tahvili var. Öte yanda kur riski olan TL cinsi tahvil var.. Türk Lirası bir yılda yüzde 28 değer kaybetti. Enflasyon yüzde 7.40 oranında.
Bu tabloya bakan yerli ve yabancı yatırımcı dövizini bozdurarak TL.sına dönemiyor. Sonra da döviz neden düşmüyor diyerek dertleniyoruz.
Dikkat, TL’ye güven kalmadı...
Türk Lirası birikimi olanlar perişan. Bir tarafta Hazine dolara yüzde 5.85 faiz veriyor. Öte tarafta, bir yılda yüzde 28 artan döviz fiyatındaki tırmanış devam ediyor. Bunlar olurken bankalar mevduata yüzde 8,5 brüt (yüzde 7.25 dolayında net) faiz veriyor.
İşte bu durumda dövizi olan döviz bozdurmuyor. TL birikimleri dövize yöneliyor. Böyle olunca da Merkez Bankası yalnız kalıyor. Ondan başka döviz satan olmuyor.
Dün döviz piyasasında fiyatlar inip çıkarken piyasada olup biteni çok iyi bilen dostum Çarıklı Ali Bey’i aradım.
“Söyle bakalım Çarıklı... Bu durumda sen yetkili ve etkili olsan ne yaparsın?” diyerek sual eyledim.
Çarıklı ne diyor?
“A’bicim bu durum ilk defa başımıza gelmiyor. Biz bu filmi 2002, 2006, 2008 ve 2011 sonunda da gördük. Çare mevduat faizini yükselterek Türk Lirası’nı cazip kılmaktır. Büyükler zaten ihtiyacı kadar alıyor. Faiz yükselir ise küçükler döviz birikimlerini satmaya başlar, TL’den dövize dönmeyi durdurur. Ancak mevduat faizini bu saatten sonra yükselten olmayacağına göre, Merkez Bankası’nın ek parasal sıkılaştırma için kullanacağı yüzde 9 faizi dalgalanma durana kadar devamlı uygulaması önem kazanır. Zor bir dönemden geçiyoruz. Çözüm de zorlu. Tek ve kolay çözüm yok.. Bekleyeceğiz, göreceğiz.”
Okuyucularıma Çarıklı’nın söylediklerini aktardım. Görüş ve öneriler Çarıklı’ya ait. Faiz konusunda benim bir önerim yok.
