Rakıyı devlet üretiyordu. Kullanılan "etil alkol" devletin şeker fabrikalarında üretiliyordu. Sağlığa zararlı "sahte rakı" üretimi de "kaçak" rakı üretimi de devlet tarafından denetleniyordu. Devlet ekonomiden elini çekti. Piyasa şartlarında, günümüzde, rakıyı ve etil alkolü (belli usullere uymak şartıyla) isteyen üretebilir. Günümüzde sorun "kaçak" üretim sorununun önüne geçen, (1) "Sağlığa zararlı" üretim ile (2) "Sahte" marka kullanımıdır. Devletin ekonomiden elini çekmesi, halkı "acımasız piyasa canavarına" teslim etmesi demek değildir. Devlet, KİTleri özelleştirerek ekonomiden elini çektikten sonra, "piyasada aktörlerin oyunu kaidesine göre oynamalarını ve halkı korumak için" gözetim ve denetim sorumluluğunu yerine getirmeye mecburdur. "Serbest piyasa"yı savunmak, ekonomide "orman kanunları uygulanmasına, güçlülerin güçsüzleri istismar etmesine" göz yummak değildir. Devlet elini çektikten sonra, piyasa koşullarında, kötü niyetliler, insanı öldürecek gıda maddesi üretebiliyor, satabiliyor ise, bu tabloda, üretici kadar sistem de suçludur. Bunlar "Devletin önlemesi gereken" suçlarındandır. Sahte markayla insanı öldürenler yakalandığında, suçlular hafif bir ceza görüyor ise, üreten kadar sistem de sorumludur.Tekelin özelleştirilen alkollü içki bölümünü 300 milyon dolara devralan Mey Grubunun sorumlusu, 22.5 YTLye satılan bir şişe rakıda 15 YTL vergi olduğunu söylüyor. Alkollü içki üzerindeki vergilerin devamlı yükseltilmesinin maliyet hesaplarını altüst ettiğine, yatırımcıların ödedikleri para için pişmanlık duymaya başladıklarına işaret ediyor. Devlet denetlemek zorunda Tekelin alkollü içki bölümü devlete ait iken, devlet ürün üzerindeki vergileri ve de ürün fiyatını istediği gibi ayarlayabilir. Ama alkollü içki bölümünü özelleştirdikten ve de piyasayı rekabete açtıktan hemen sonra oyunun kaidelerini değiştirmek "iyi niyetli" yatırımcıların "pişman olmasına" neden olur. Bir yatırımcı 300 milyon dolar para ödeyerek bir işe girerken, mevcut şartlara göre hesabını kitabını yapar. Neyi ne kadar satabileceğini tahmin eder.Tekel unvanını kullanarak Yeni Rakı markasıyla içki üreten Mey grubu, değişen ve ağırlaştırılan vergi şartlarının altından kalkma çabası içinde iken, "sağlığa zararlı" ve "sahte" marka kullanımı nedeniyle ciddi bir sorunla karşılaştı.Bir özel sektör firması olarak çok başarılı ve bir "kriz yönetimi" örneği sergileyerek "sağlığa zararlı"sı ve "sahte"si üretilen büyük Yeni Rakı şişelerine tamamını piyasadan toplayarak imla etme kararı aldı. Özelleştirme İdaresine daha yeni 300 milyon dolar ödeyen bir firma, "markasının saygınlığını korumak uğruna" 30 milyon dolar kayba uğrayacak... Hiçbir suçu ve sorumluluğu olmayan bir firma, kendi dışında oluşan ve sistemin gözetim ve denetim sorumluluğunu yerine getirmemesi sonucu kötü niyetlilerin yol açtığı bir krizden çıkabilmek için "pahalı bir fatura" ödüyor. guras@milliyet.com.tr Mey, kriz yönetiminde başarılı
