Sıcak para ile de olmuyor, sıcak parasız da...

Merkez Bankası sıcak para girişini sınırlamaya çalışıyor. Gelen döviz vadesiz olarak gelmesin, uzun süre kalmak için gelsin diyor. Kalıcı ve uzun süre kalmak için bir ülkeye giren para ile sıcak para arasında fark var.
Kalıcı giren para fabrika kurmak için gelen paradır. Uzun vadeli para, devletin veya özel sektörün 5 yıl-10 yıl vadeli tahviline bağlanan paradır.
Bize ne kadar sıcak para geliyor?
2010 yılının ilk 10 ayında ülkeye sermaye hareketi ile 45 milyar dolar döviz girdi. Bunun sadece 4.5 milyar doları kalıcı döviz. Kalanı sıcak para denilen tür dövizdir.
Sıcak parasız yapamaz mıyız?
Bugünkü ekonomi politikası (yüksek faiz-ucuz dövize dayalı olarak 2002’den bu yana sürdürülen politika) devam ettiği müddetçe sıcak parasız yapamayız. Bu politikanın alternatifi, düşük faiz (ABD ve AB piyasaları dolayında faiz) ve yüksek kur politikasıdır. O zaman ithalat sınırlanır, ihracat artar. Cari açık (döviz açığı) sürdürülebilir büyüklüğe geriler. Sıcak parasız yaparız.
Sıcak parasız yapamaz isek sıcak paraya karşı politikaların hedefi nedir?
Sıcak para girişi devam etsin ama, bu kadar çok sıcak para gelmesin isteniyor. Ocak-ekim döviz açığı 35 milyar dolar. Giren döviz 46 milyar dolar. Bunun 40 milyar doları sıcak para.
Açık kapandıktan sonra piyasada boşta kalan döviz 11 milyar dolar. Ve de bu yüzden (arz-talep fazlası nedeniyle) dolar fiyatı ucuzluyor.
Dolar ucuzlayınca, ithalat ucuzluyor. İthalat artıyor. İhracat topallıyor. Ucuz ithalat nedeniyle iç talep büyüyor. İç talep büyüyünce dış ticaret açığı artıyor. Sonuçta cari açık (döviz açığı) tırmanışa geçiyor.
Merkez Bankası ve hükümet, ilke olarak cari açığı (döviz açığını) kapatacak kadar sıcak para gelsin ama, fazlası gelmesin arayışında.
Bunu da sıcak paraya vergi koyarak değil de bankaların kredilerini sınırlayarak ve pahalılandırarak ve de iç talebi kısarak yapmaya çalışıyor.
Sıcak para girişi nasıl engellenebilir?
Ülkede serbest döviz sistemi ver ise, döviz giriş ve çıkışı kontrole tabi değil ise, sıcak para girişi sadece ve sadece sıcak paranın getirisi küçültülerek engellenebilir. Borsa ve faiz kazandırıyor ise giriş çıkışta vergi yoksa sıcak para girişi devam eder.
Eğer döviz faizinin net getirisi ABD ve AB piyasalarındaki faiz oranına çekilebilir ise eğer giren çıkan sıcak paraya vergi getirilir ise sıcak para girişi engellenebilir.
İç talebi kısmak ve bankaların kredilerini pahalılandırmak ve sınırlamak sıcak para girişini frenler mi?
Kredi büyümesinin sınırlandırılması, maliyetinin artırılması sadece tüketimde değil üretim ve yatırımda da büyümeyi engeller. Ekonominin büyümesi yavaşlar. İşsizlik sorunu çözülemez. Enflasyonu aşağıda tutmak güçleşir.
Fakat sonunda ithalat azaldığı için dış ticaret açığı küçülür. Dış ticaret açığı küçülünce cari açık da küçülür.
Cari açık (döviz açığı azalınca) sıcak para girişi de yavaşlar mı?
Sıcak para girişi cari açığa (döviz açığına) bağımlı değildir. Sıcak para bize yardım için, açık kapatmak için gelmiyor. Paradan para kazanmak için geliyor. Cari açık (döviz açığı) küçülse de eğer borsa ve faiz cazip ise sıcak para girişi devam eder.
Hele hele cari açık (döviz açığı) küçülürken sıcak para girişi aynı kalır veya artar ise işte o zaman (dövize talep azalacağından) piyasada daha fazla döviz kalır.
Ve döviz fiyatı artmaz. Daha fazla geriler.