Türkiye’nin ‘risk primi’ fırladı

Gezi Parkı eylemlerine karşı iktidarın şiddete başvurması, gerginliğin yumuşatılması yerine artırılmasına yol açan söylemler, Türkiye’nin finans piyasalarına olumsuz etki etti. Borsa düşerken gösterge bono faiz oranları yükseldi.
Ayrıca, Türk bonolarının risk primleri de arttı. Siyasetçilerin Gezi Parkı eylemlerine dayalı gerginliği artırmasına dönük yaklaşımları sonucu Türkiye’nin CDS primi, 31 Mayıs’ta 131 idi. 6 Haziran’da 168 oldu. 10 Haziran’da 174’e yükseldi. 11 Haziran’da 184’e çıktı. Türkiye’nin kredi notu yatırım yapılabilir seviyeye ulaştığında risk primi 114’e kadar gerilemişti.
CDS nedir?
Ülkelerin kredi borçlanma maliyetlerini artıran risk priminin yabancı dilde adı CDS (Credit Default Swap). Türkçe’de buna “Batık Borçlar İçin Sigorta Primi” veya “Kredi İflas Takası Primi” deniliyor. CDS bir tür sigorta poliçesidir. Diğer sigorta türlerinde olduğu gibi, belli bir sigorta primi karşılığı risk sigorta ediliyor.
Ülke CDS’lerinde sigorta konusu, ülkenin dış piyasalarda sattığı tahvillerin ve bonoların ana paralarının veya faizlerinin, ülkenin güç duruma düşmesi nedeniyle ödenememesi riski diğer bir anlatımla “İflas riski”dir.
CDS bir anlamda uluslararası piyasaların bize bakışını, bizi nasıl gördüğünü anlatır. Yabancı yatırımcının Türkiye’ye karşı tavrını gösteren önemli göstergelerden biridir.
Bu riskin ne olduğunu son zamanlarda gördük. Yunanistan, Güney Kıbrıs Cumhuriyeti, ekonomik güçlükler nedeniyle daha önce dış piyasalarda sattıkları tahvilleri ve bonoları ödeyemez duruma düştü.
CDS primi, ülkelerin ekonomik ve politik risk gelişmesine göre her gün değişiyor. Ülkelerin kredi notlarından daha dinamik bir gösterge. Güncel ve adeta risk barometresi gibi piyasalar tarafından yakından izleniyor. 2008 küresel kriz sonrası kredi derecelendirme kuruluşlarının güven kaybı ile CDS oranları daha yakından izlenir oldu. Her gün oynayan bir risk değerlemesi var.

Kaynak: Zeynel Balcı

Borsa ve faiz CDS’e bakıyor
Piyasaları çok iyi izleyen Zeynel Balcı, CDS‘lerdeki değişim ile “İstanbul Borsası” ve “Gösterge Bono Faiz” oranlarındaki hareketin ilişkisini gösteren bir çizim hazırlamış.
Bu çizimde dikkati çeken şu: Türkiye’nin CDS priminin değişmesi, İstanbul Borsası’ndaki endeks değişimine yansıyor. CDS primleri düşerse Borsa İstanbul endeksi yükseliyor, gösterge bono faiz oranları düşüyor. Türkiye’nin CDS priminin yükselmesi halinde, piyasaların gerilimi de yükseliyor, Borsa İstanbul düşerken, gösterge bono faiz oranları da yükseliyor. CDS primleriyle birlikte, Borsa İstanbul arasında “Ters korelasyon”, Gösterge Bono Faiz oranları ile paralellik söz konusu. Son olaylar sonrası eğer siyasi tansiyon düşmezse CDS primlerinin yükselmesiyle birlikte Türk Hazinesi, hem içeride hem de dışarıda artık daha yüksek faizle borçlanmak zorunda kalabilir.
Her ülkenin CDS primi risk düzeyine göre farklılık gösteriyor.
Şu günlerde Brezilya’nın CDS primi 159, Arjantin’in 3.571 puan. İtalya’nın 258, Portekiz’in 344, Almanya’nın 24, Fransa’nın 71, ABD’nin 28 puan.
Türkiye ve diğer ülkelerin CDS primlerindeki değişimlere yabancı yatırım bankalarının web sayfalarından izlemek mümkün.