Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı



Her gün bir heyecan, bir heyecan... "Yabancılar borsaya girdi... Yabancılar Hazine bonosu satın alıyor..." "Yabancılar borsadan çıktı. Yabancılar bonoları sattı... Yabancılar dolar alımına başladı... Yabancılar Türkiye'den kaçıyor..."
Kim bu "yabancılar"? Bu yabancıların "işi gücü yok" da, ellerinde döviz, gözleri ve kulakları Türkiye'de, sabahtan akşama, "Türkiye'ye girelim mi? - Türkiye'den çıkalım?" hesabı mı yapıyorlar? Bunlar nasıl oluyor da Türkiye'de gün içinde olan biteni, "bizden iyi biliyor", bizden önce "Türkiye'ye girip - çıkıyorlar"?
Efendim, bu yabancılar "kara bıyıklı yabancılar"... Hepsi "bizden"! Üst gelir grubundan çok sayıda Türk'ün yurtdışında dövizi var. Yurtdışında bu dövizlere çok düşük faiz ödeniyor. Halbuki bizim üst gelir grubundaki halkımız "yüksek faize alışmış..."

Giren çıkan bizim dövizler
Yüksek faiz sadece Türkiye'de var... Bu nedenle parasını yurtdışında saklayan zenginlerimiz, paralarını dışarıda tutup, Türkiye'de faizde ve borsada değerlendiriyorlar.
Bunun iki yolu var:
(1) Paralarının bulunduğu bankadaki müşteri temsilcisine talimat vererek Türkiye'de bono alıyor, satıyor, borsaya girip çıkıyor. Çok kolay bir iş. Türkiye'deki bankaya talimat verir gibi bir telefon yetiyor. Yabancı bankanın müşteri temsilcisi, anında Türkiye'den alım satım yapıyor. Dövizler TL'ye çevriliyor... "Yabancı geldi" deniliyor. Bonolar, hisseler satılıp dolara dönülüyor ve dışarı postalanıyor. "Yabancı dolar satın aldı", "Yabancı Türkiye'den kaçtı" oluyor.
(2) Veya, bizim Türkler yurtdışındaki yabancı bankalar tarafından yönetilen Türk kâğıtları ağırlıklı fonlara para yatırıyor. Türklerden o kadar talep var ki, özellikle Londra'da bu iş için büyük bir sistem oluşmuş. Bu sistemde yüzlerle (evet yüzlerle) Türk genci çalışıyor. Belli yabancı bankalar bu konuda uzmanlaşmış durumda.

Yabancılar bizim Türkler
Bizim Türkler yurtdışındaki dövizlerini bu sistem içine sokuyor. Bu sistemdeki fon yöneticileri Türk müşterilerinin yurtdışındaki dövizleri ile Türk piyasasına giriyor. Bono ve hisse senedi alıp satıyor. Döviz bozduruyor, TL'den dövize geliyor. "Yabancı fonlar Türkiye'ye geldi", "Yabancı fonlar borsadan çıktı", "Yabancı fonlar TL'den dövize dönerek Türkiye'den kaçtı" oluyor...
Şimdi "sual eyleyeceksiniz"... "Hepsi mi kara bıyıklı? Hiç gerçek yabancı yok mu?" diyeceksiniz... Olmaz olur mu? Ekonomimiz için önemli olan da bu gerçek yabancılar... Gerçek yabancının yatırımı "istikrarlı yatırım"dır. Bir günde Türkiye'ye girip çıkmaz... Ne yazık ki, biz bu tür gerçek yabancılara çekecek istikrarlı - güvenli bir sermaye piyasası oluşturamadık... Ama unutmayınız istikrarı bozmakta, "Bizim kara bıyıklıların Türkiye'ye gir - çık, kısa vadede voli vur... Paranı Türkiye'de tutma... Hemen yurtdışına aktar" şeklinde sürüp giden "oyunlarının" günahı büyük!