Yabancılar, Çine 560 milyar dolar yatırmış

Çin bildiğimiz gibi değil...Her ne kadar Çini "Komünist Parti" yönetiyor ise de, 1978 yılında Deng Xiaopingin başlattığı yeniden yapılanmada, sanayiin öne çıkarılması ülkede büyük değişime yol açmış. Komünist Parti, Çinde "devlet yönlendirilmesinde" özel sektöre ve yabancı sanayie geniş imkanlar tanımış. Kamunun toplam üretimdeki payı yüzde 100lerden yüzde 30lara düşmüş.2004 yılı ortalarında özel sektöre ait şirketlerin sayısı 3.4 milyona ulaşmış. Bu 3.4 milyon özel şirket, 47 milyon Çinliye iş imkanı sağlıyor. Çinde özel sektöre ait şirketlerin ekonomiye katkısı 1989 yılında 5.1 milyar dolar iken, 2004 yılında 241 milyar dolara yükselmiş.Özel sektör işletmelerinin yüzde 63ü 8 bölge ve 6 şehirde yoğunlaşmış. Bunlar Tiangsu, Guangdon, Zhejiang, Şanghay, Shendong ve Beijing (Pekin).Bir araştırmaya göre, Çindeki özel sektör işletmelerinin yüzde 34ü devlet işletmelerinde çalışan, daha sonra devletten ayrılarak kendi işlerini kuran Komünist Partisi üyeleri. Aynı araştırmaya göre Çinin bu yeni müteşebbisleri, günde ortalama 11.4 saat işlerinin başında oluyor. Bazıları günde 18 saat çalışıyor. İşçiler genelde haftada yarım gün izin yapıyor. Aylık gelirleri 90 - 100 dolar dolayında. Yatacak yerleri ve yiyecekleri işverenden.Fortune dergisinin "Dünyanın 500 Büyük Şirketi" listesinde yer alan "çokuluslu şirketler"in 200ünün Çinde faaliyette olduğu, 600 milyar dolar dolayındaki ihracatın yarısının yabancı şirketler tarafından gerçekleştirildiği belirtiliyor.Çinde yabancı sermayenin sadece 2004 yılında 60 milyar dolar dolayında yatırım gerçekleştirdiği, yabancı sermaye yatırımlarının 560 milyar doları aştığı söyleniyor. Biz Çini çok nüfuslu, Maocu, özel mülkiyetin olmadığı, insanları günde bir çanak pirince muhtaç, insanları tek tip Mao üniforması giyen, bir ülke olarak biliriz ya... Çinin nüfusu 1.3 milyar. Şanghayda 14.7 milyon, Pekinde 12.6 milyon insan yaşıyor. Ama, sokaklarda insan yok. Sokaklardaki otomobil bolluğundan trafik hareket edemiyor. Gecekondu sorunu yok. Şimdilerde yerleşim bölgelerinde çok katlı binalar ve büyük şehirlerde gökdelenler inşa etmek moda. Toprak devlete ait. Belli süreyle toprağı kiralıyor. İnşaatı yapan belli süreyle tapu veriyor. İsteyen konut bedelinin yüzde 20sini peşin ödeyerek 20 - 30 yıl vadeyle "mortgage" sistemi içinde mülk sahibi olabiliyor.Büyük şehirler ve özellikle Şanghay, gökdelenleri ve geniş caddeleriyle "New York" görünümünde. Büyük şehirlerde, gökdelenlerin alt katlarındaki bizim Akmerkeze, Karuma, Metro Cityye benzer iş merkezlerinde, dünyanın en lüks markalarının mağazaları var. Dünyada yeni çıkan en pahalı hangi eşya var ise satılıyor.Bizim kafamızdaki Çinli imajı olarak, sokaklarda başında sazdan yapılmış acayip şapkasıyla bisiklete binen fakir insanlar vardı ya... Şimdilerde onlar ortalıkta görünmüyor. Yollarda lüks otomobiller dolanıyor.Bu tür hızlı sanayileşmede gelir dağılımının çarpık hale gelmesinden doğal bir şey olamaz.Önümüzdeki hafta Çinlilerin "Horoz Yılı" başlıyor. Bir hafta yılbaşı tatili var. Bu nedenle çok sayıda zengin Çinli, yurtdışına tatile gidiyor. Ne yazık ki, Türkiye Çinlilerin henüz tanımadığı bir ülke. Çinli turistler Türkiyeye genelde Mısıra gidip gelirken, kısa süre için uğruyor. guras@milliyet.com.tr Otomobil bolluğu