Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

“Saatli Maarif Takvimi”nin ilk yaprağında bugünün Rumi takvime göre yeni yılın ilk günü olduğu belirtiliyor. Ama takvimin aynı yaprağında daha başka tarihler de var. “Hicri” takvime göre, bugün “29 Sefer 1435”, “Rumi” takvime göre “9 Aralık 1429.”
Nedir bu üç farklı takvim, üç farklı yıl,
üç farklı ay ve üç farklı gün?

Miladi 1 Ocak 2014
Eski yılın 31 Aralık gecesi sona ermesinin, 1 Ocak’ta yeni bir yılın başlamasının, milattan önce 45 yılına
uzanan bir hikayesi var. Eski Roma’da yeni yıl 1 Ocak’ta başlardı ama günlerin sayılmasında kargaşa yaşanırdı.
Jül Sezar, milattan önce 45 yılında “Jülyen takvimi”ni uygulamaya koydurdu. Papa Gregorius tarafından 1582 yılında düzenlenen “Gregoryen Takvim”de ise eski yıl 24 Mart gecesi bitiyor, yeni yıl 25 Mart günü başlıyordu. Gregoryen takvimde 1752 yılında düzeltme yapıldı. Yeni yıl 1 Ocak gününe çekildi.
1 Ocak, İsa’nın doğum günü değildir. Yeni yıl kutlamalarının dini yanı yoktur. Bugün Hıristiyanların değil, Gregoryen (miladi) takvimi benimseyen her ırktan, dilden, dinden insanlar için yeni yılın ilk günüdür.

Rumi 9 Aralık 1429
Rumi takvim milattan önce 45 yılında Roma İmparatoru Jül Sezar adına düzenlenen “Jülyen takvim”e dayanır.
1 Mart yılbaşı kabul edilir. Bir yıl 365 gündür. Rumi yıl, milattan sonra 584 yılında başlar.
Osmanlı devletinde 1678 yılından itibaren resmi işlerde kullanıldı. Cumhuriyet’in ilk yıllarında da Rumi takvim geçerli idi. 1925 yılında miladi takvime geçildi ama, Rumi takvime dayalı olarak “mali yıl” yakın zamana kadar 1 Mart’ta başlıyordu. Mali yıl daha yenilerde 1 Ocak tarihine kaydırıldı.

Hicri 29 Sefer 1435
Halife Ömer zamanında, Hicret’in 17’nci yılında yürürlüğe konulan hicri takvim, Müslüman ülkelerde benimsenen bir takvimdir. Hazreti Muhammed’in ölümünden sonra günlerin hesaplanmasında ortaya çıkan kargaşayı önlemek amacıyla düzenlendi.
Bu takvimde Hazreti Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göç yılı olan 622 yılı, takvimin başlangıç yılı kabul edildi. Ayın hareketine bağlı olarak bir yıl 354-355 gündür. Gregorian takvimi her yıl 10 gün geriden izler. İşte onun için dini bayramlar
bir önceki yıldan 10 gün önceye rastlar

Kasım-Hızır günleri-Kasım 55
Bugün Kasım’ın 55’i. Hangi Kasım’ın? Anadolu halkı yüzyıllardır, bir yılı (12 ay yerine) “Kasım Günleri” ve” Hızır Günleri” diye ikiye böler. Kasım günleri 8 Kasım’da başlar, sonbahar, kışı kapsar. 179 gün sürer. 6 Mayıs’ta ise Hızır Günleri (Hızır İlyas’ın Hıdrellez’i) başlar. Hızır günleri 186 gündür. İlkbahar ve yazı kapsar. 7 Kasım’da biter.
Yeni yılınız kutlu olsun sayın okuyucularım...