Hakkı Öcal

İsrail internet siteleri ve Amerikalı Neocon’lar, ne kadar inanmasa da, Kuzey Kore ve İran nükleer silah konusunda, nereye kadar gittiği belli olmamakla birlikte, gereken adımları atmış bulunuyor. İsrail siteleri, hemen her gün ABD’yi İran’a karşı “tabanca mermisi bile yapamayacak şekilde ülkeyi dümdüz edecek” bir savaş ilanı için kışkırtıyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, böyle bir saldırıda ABD’yi desteklemeleri için bir Avrupa turu bile yaptı. Kudüs kararından sonra ne Angela Merkel’den ne de Emmanuel Macron’dan yüz bulamadı, ama yine de şansını denedi. İsrail, İran’ın nükleer silah edinmek üzere (veya edinmiş) olduğuna inanıyor ve bunu önlemenin görüşmelerle değil, ancak bombardımanla olacağına -yaptığı patetik gösterilerle-Trump’ı inandırdı.

Trump’ın ulusal güvenlik danışmanı John Bolton, Kuzey Kore’yi nükleer silahtan vazgeçirmek için görüşmenin değil Kore’yi bombalamanın çare olduğunu söylerken, benzeri bir kanıdan hareket ediyor. Nitekim görüşme yolunu bir kere daha denemeye mecbur olan Trump, Bolton’ı şimdilik bir kenara itmek zorunda kaldı.

ABD televizyonları, Kim Jung-un’un masaya üç taleple (silahların bir kısmını korumak, nükleer güç olarak tanınmak ve

ABD Merkezi Kuvvetler (CENTCOM) Komutanı Orgeneral Joseph L. Votel’in şahsi ısrarı olmasaydı, Türkiye-ABD ilişkileri bu kadar kötüye gitmezdi. Evet, ikili ilişkilerdeki dikenli konular dosyasında Fetullah Gülen’in iadesi, bu kişiye bağlı Amerikan eğitim kurumları ve diğer örgütsel faaliyetlerin durdurulması, 15 Temmuz darbe girişimine katılmaktan sanık Amerikalı din adamı Andrew C. Brunson’ın salıverilmesi gibi maddeler de var. Hatta ABD’nin İsrail’deki elçiliğini işgal altındaki Kudüs’e taşıması gibi ciddi bir sorun bile mevcut. Ancak bunlar savunma alanında müttefik iki ülkenin arasının bu denli açılmasına sebep olmayabilirdi. Org. Votel ve Münbiç’teki temsilcisi Korg. Paul E. Funk’ın PKK’nın Suriye kolu PYD-YPG’yi sözde DAEŞ’e karşı eğitip-donatırken ettikleri sözlere bakarsanız, (“YPG sınır koruma gücü olacaktır.” Kimin sınırını kime karşı?) ABD ile bir terör örgütü arasında, devletler arası bir münasebet tesis edilmişti. Hele Amerikan Kara Kuvvetleri Özel Harekât komutanı Org. Raymond Thomas’ın adeta Türkiye’yi hafife alır bir edayla, gülerek, YPG’nin adını nasıl Suriye Demokrat Güçleri olarak değiştirdiğini anlattığı halâ hatırımızdadır. Dahası, generalin, “Bu kuvvetin adına

Ölüm, her zaman bir takım duyguları harekete geçirir. Doğrusunu söylemek gerekirse, insanın bazen sevindiği ölümler olsa da haksız bir ölümün, öldürülmenin acısı, öfkesi vicdanımızın bir köşesinde daima hissedilir.

Gazzeli Filistinliler, ABD’nin, elçiliğini Kudüs’e taşımasından bu yana İsrail işgal bölgesinin sınırında gösterilerine ve ölmeye devam ediyorlar. Bu gösteriler öncekiler gibi barışçıl değil. Filistinli gençler, tüm dünya Müslümanlarının yapmadığını yapıyor ve İsrail’in bu sessizlikten yararlanarak Kudüs’ü ilhakını önlemeye çalışıyorlar. Belli ki bu öfkede, Müslümanların sessizliği ve İsrail işgal ordusunun uyguladığı oransız şiddet rol oynuyor. Bu öfkenin dışa vurumu, karşıdaki boş işgal bölgesinde konuşlanmış İsrail askerlerine taş atmaktan ibaret.

İsrail’in taş atan bu gençleri hedef gözeterek ve gerçek mermi ile ateş açıp tek tek öldürmesi, aslında “oransız karşılık” kavramına bile sığmıyor. Bu, göz göre göre işlenen cinayettir. Bu cinayetlerin kurbanlarının sayısı 121’e ulaştı. 13 binden fazla da yaralı var.

Bu rakamlar artık size de, bana da, tüm dünyaya da hiçbir şey söylemez oldu. Birisi bize İkinci Dünya Savaşı’nda “50 milyon kişi öldü” dese, onu nasıl “Hayır 65

İtalya Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella alenen ve resmen İtalyan anayasasını ihlal ederek, seçilmiş çoğunluk partisinin hükümeti kurmasını önledi. O kadar ki, değil İtalyan tarihinde, Avrupa tarihinde görülmemiş bir yola başvurarak, hükümet listesini meclise yollayıp güvenoyuna sunmayı reddetti. Cumhurbaşkanı’nın “Böyle hükümetin kurulmaması, kurulmasından iyidir” diyerek bu garip yola başvurmasının sebebi, Paolo Savona isimli bir ekonomistin hükümet listesinde bulunması! Çünkü bu Paolo Savona, bazılarına göre, İtalya’nın AB’den çıkmasını istiyor ve onun yer aldığı hükümet, ister istemez, AB’den çıkmak için hazırlık yapacaktır.

İtalya’daki durumu aktarmaya devam edebilmek için ülkedeki durumu gözler önüne sermemizde yarar var: Kamunun borcu iki buçuk milyar euro’yu aşmış vaziyette. Bu ulusal gelirin yüzde 131’i! (Türkiye’de yüzde 28). Yani İtalya hiç üretmiyor, satmıyor; sadece dış borçla yaşıyor! Her dört aileden biri (6 milyon aile) yoksulluk sınırının altında ve yardımla yaşıyor. Her iki gençten biri işsiz. Hele ülkenin güneyinde, hükümetlerin satmadığı kamu hizmeti kalmadı. Aynen Yunanistan yani!

Ve aynen Yunanistan’da olduğu gibi, Almanya ve Fransa, Cumhurbaşkanı yoluyla, AB’den

Amerika’nın İran’a uygula-yacağı yaptırımlar, 90 ve 180 günlük iki ayrı süre içinde yürürlüğe girecek. Bu yaptırımlara uymayacağını açıklayan ve Avrupa firmalarının da yaptırımlara uymasını yasaklayan AB Komisyonu ile Amerika’nın, bu yeni çatışmadan nasıl sakınacakları en az üç ay sonra belli olacak.

Bu süre içinde yaptırımların yürürlüğe girmemesini sağlamanın bir yolu var: İran ile ABD’nin yeni bir nükleer anlaşma imzalaması. Bunun da görünürde bir tek yolu var: İran’ın ABD’nin ileri sürdüğü yeni 12 şartı kabul etmesi.

ABD’nin Merkezi İstihbarat Örgütü CIA’nin eski başkanı ve yeni Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “İran’ı yaptırımlarla ezeceğiz” sözlerinin hemen andından, yeni bir anlaşma imzalamaya hazır olduklarını söyledi ve şartlarını açıkladı.

Nükleer programının askeri unsurlardan arındırılması, roket geliştirme çabalarından vazgeçmesi, bunun uluslararası denetimlerle doğrulanması gibi daha önceki anlaşmada olan şartları tekrar eden ABD, yeni taleplerde bulunuyor: İran’da tutuklu bulunan tüm yabancıların hemen salınması, Lübnan’da Hizbullah, Filistin’de Hamas ve İslami Cihad örgütlerine desteğe son verilmesi, Irak, Suriye ve Yemen’deki askeri unsurlarını çekmesi, Taliban ve El

Avrupa Birliği’nin (AB) Bakanlar Kurulu konumundaki Avrupa Komisyonu, geçen hafta, Birlik üyesi ülkeler şirketlerinin, Amerika’nın İran’a yeniden yürürlüğe soktuğu yaptırımlara uymamaları kararını aldı. Bu karar, AB liderlerinin önceki hafta Sofya’da aldıkları, ABD’nin çekilmesine rağmen İran ile nükleer anlaşmaya sadık kalma ve ABD’nin çekilmesinden dolayı AB firmalarının zarara uğramasını önleme kararını izliyor.

Bu toplantıdan sonra Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, liderlerin oy birliğiyle “Amerika’nın bu tek taraflı eylemine karşı Avrupa’nın çıkarlarını korumaya karar verdiklerini” söylemişti.

Şimdi bu siyasetin uygulamaya geçirildiğine tanık oluyoruz. Bir anlamda AB, merkezi Avrupa’da bulunan firmalara, İran ile ilişkilerini şu andaki gibi sürdürmelerinde sakınca olmadığını bildirmiş oluyor. Trump’ın -sadece İsrail’in sağladığı ve içeriğini kimsenin göremediği “delillere” dayanarak- İran anlaşmasından çekilmesi ve buna bağlı olarak İran’a belirli malların alım-satımının yeniden yasaklanmasının doğuracağı sonuçlardan kaçınmak isteyen Almanya’nın Siemens ve Fransa’nın Total şirketleri yaptırımlara uyacaklarını açıklamışlardı.

ABD Hazine Bakanlığı, yaptırımların biri 90 günlük,

Bugüne kadarki en kanlı Filistin katliamı, yarattığı tepki, Türkiye’nin hem İslam İşbirliği Teşkilatı çerçevesinde hem de kendi başına gösterdiği tepkiler ve aldığı tedbirlerle birlikte, dikkatlerimizi büyük ölçüde ABD’nin kendi içindeki fırtınalardan başka tarafa kaydırdı. Oysa İsrail’i tarihte hiçbir zaman olmadığı kadar cesaretlendiren, Arap dünyasını hiç olmadığı kadar bölen ana unsur, ABD Başkanı Trump (ve geleceği) hakkında derin bazı kavramalara ulaşmamızı sağlayacak gelişmeler oldu.

Bunlardan biri, çok küçük görünmesine rağmen belki de derin bir öngörü sağlamaya yardımcı olabilecek gelişme, Dışişleri Bakanlığı’ndan kısa bir süre önce azledilmiş bulunan Rex Tillerson’dan geldi. Tillerson, Virginia eyaletinde Lexington kentindeki Virginia Askeri Enstitüsü’nün mezuniyet törenine çağrıldı ve bir konuşma yaptı. ABD gazetelerinin “rebuke” (azarlama, haddini bildirme, paylama) diye niteledikleri bu konuşmada Tillerson, “yalanın bir demokrasi için en büyük tehdit” olduğunu belirtti ve şöyle dedi:

“Liderlerimiz, gerçeği gizlemeye ve halk olarak biz de temeli gerçeğe dayanmayan alternatif gerçekleri kabul etmeye alışırsak, Amerikalılar olarak özgürlüğümüzden vazgeçme yoluna girmişimiz

Trump adaylığını bir sloganla ilan etmişti: Make America Great Again. Amerika’yı yeniden eski ihtişamına kavuşturmak! Yeniden Büyük Amerika’yı inşa etmek. Twitter ve diğer sosyal mecralarda #MAGA etiketiyle arama yapın; lehte-aleyhte milyonlarca mesaj göreceksiniz.

Trump seçileli bir yıldan fazla zaman geçti. Amerika yeniden “büyük” oldu mu? Bunu tartışmaya bile gerek yok. İşsizlikteki bir iki puan düşüşe bakarak “Ekonomi canlandı” sananların aksine, Amerika’yı terk ederek Çin’e, Hindistan’a kaçak yatırımcı sayısı çok yüksek. Köprüler, tüneller hâlâ çöküyor; bankacılık sistemi hâlâ IBAN’a geçemedi. Washington’daki devlet binalarının yarısı kullanılamaz halde.

Ama Trump İsrail’i büyük yapma yolunda kararla ilerliyor.

Ne var ki ABD’nin şu anda Avrupa’da müttefik diye sarılabileceği bir İngiltere, bir Fransa, bir Almanya değil; Macaristan, Arnavutluk, Makedonya, Sırbistan, Çek Cumhuriyeti. Ha, tabii Avusturya’yı da unutmamak lazım.

129 ülke ABD’nin elçiliğini Kudüs’e taşıma kararını kınayan BM tasarısına olumlu oy vermişti. ABD’nin bu ülkelerden bir kısmının kolunu büktüğü, BM oylamasında ABD’den yana oy veren 9 ülke varken şimdi Kudüs’teki “elçilik açma” törenine 33 ülkenin katıldığı