Karşılaştırmalı saatçilik felsefesi
Gizli zevklerimden biri saat fotoğraflarına bakmak. Yine öyle bir günde bu yıl çıkan iki saat arasında, daha doğrusu iki marka arasındaki farklılıklar ilgimi çekti. Biri teknik açıdan çok güçlü ve ama mütevazı görünümlü bir Grand Seiko (Spring Drive U.F.A.) diğeri ise daha gösterişli bir şıklıkla parlayan Piaget (Sixtie). Aynı işlevi görse de bütünüyle farklı değer dünyalarına ait iki saat. İlginç olan şu ki bu fark sadece estetik tercihlerden kaynaklanmıyor, arkasında daha derin düşünce katmanları var.
Grand Seiko’nun tarihi, 1960’ta Japonya’nın dünya saatçilik sahnesinde lider olma arzusuyla başladı. Grand Seiko, İsviçre saatçilik standartlarını referans alarak bunları aşma hedefiyle yola çıktı. 1977’de geliştirilmeye başlanan Spring Drive teknolojisi ve (1881’de kurulan) Seiko’nun 1969’daki quartz saatlerdeki öncülüğü saatçilik tarihini değiştiren yenilikler oldu. Grand Seiko zamanla Seiko’dan ayrıştı ve 2017’de bağımsız bir marka oldu.
Piaget’in temelleri ise 1874’te Georges-Édouard Piaget tarafından La Côte-aux-Fées’de atıldı. İlk olarak cep saati mekanizmaları üreten marka, 1940’larda ultra-ince mekanizmalar konusunda uzmanlaştı. 1957’de geliştirilen 2 mm kalınlığındaki 9P mekanizması hem teknik bir başarı hem de bir sanat eseriydi. 1960’larda mücevher saatçiliğine yönelen Piaget, haute horlogerie ile haute joaillerie’yi birleştiren sayılı markalardan biri hâline geldi. Marka tarzını değiştirmeden 1988’de Richemont Grubu’nun bir parçası oldu.
Doğayla uyumlu mimari yapılarda şekillenen Grand Seiko saatlerinin üretim sürecinde yüksek teknoloji geleneksel Japon el sanatlarıyla birleşir ve kizen (sürekli gelişim) ile şokunin (usta zanaatkâr) ilkeleriyle bütünleşir.
Piaget’in üretim anlayışı da İsviçre’nin “savoir-faire” geleneğine dayanır. “Savoir-faire”, bir şeyi yalnızca yapmak değil, onu en doğru biçimde estetik ve teknik kusursuzlukla icra etme yeteneği anlamına geliyor. La Côte-aux-Fées’de geleneksel saatçilik teknikleri yaşatılırken, Plan-les-Ouates’taki çağdaş atölyede ise mücevher saatçiliği ön plandadır. Ultra-ince mekanizmalar, bezeme teknikleri, mine ve gravür gibi “métiers d’art” uygulamaları, bu kültürel zanaatkârlığın farklı ifadeleridir.
Grand Seiko’nun teknolojik yaklaşımı çeşitlilik üzerine kurulu. Mekanikte 9S serisi +5/-3 saniye/gün hassasiyetle çalışırken, yüksek hızlı mekanizmaları zamanın ritmini çoğaltarak sunar. Quartz 9F mekanizması da yılda ±10 saniye hassasiyetle çalışır. Spring Drive teknolojisi daha başka bir dünya, mekanik enerjiyle quartz hassasiyetini birleştirir ve kesintisiz akışı simgeler.
Piaget teknik yenilikleri ultra-ince mekanizmalarda, dakika tekrarlayıcılarda veya tourbillon gibi karmaşık mekanizmalarda arar. Zanaate büyük önem veren Piaget’de işlev estetiğe hizmet eder.
Tasarım anlayışında Grand Seiko ise “Zamanın Doğası” kavramını ele alır. Bu felsefe, zamanı bitmeyen bir arayış olarak görür. Işık ve gölge estetiği, doğa ile uyum, üretim merkezlerinin mekânsal yerleşimi ve 1962’de Taro Tanaka tarafından geliştirilen tasarım anlayışı bu yapıyı görsel olarak somutlaştırır. Kasa, kadran, ibreler ve indeksler, ışığı en iyi yansıtacak biçimde şekillenir. Grand Seiko’da form, işlevi desteklemek ve zamanın doğasını en iyi şekilde yansıtmak için tasarlanmıştır.
Piaget ise Fransız zarafetini ve İsviçre hassasiyetini birleştiren bir estetik anlayışa sahiptir. Yves Piaget’in “Bir saat öncelikle bir mücevherdir” ifadesi, bu estetik felsefenin özüdür. Her Piaget saati, bir mücevher gibi tasarlanır.
Her iki marka da saatçiliğin mükemmellik arayışında birleşse de yürüdükleri yollar farklı: Grand Seiko’da biçim, işlevi desteklemek ve zamanın doğasını en iyi şekilde yansıtmak için tasarlanmışken, Piaget’de biçim öncelikle estetik bir deneyim yaşatmak için şekillendirilir. Grand Seiko teknik mükemmellik peşindeyken Piaget estetik mükemmelliğe odaklanır. Grand Seiko zaman ölçümünü bir yolculuk, doğayla uyumlu ve ruhani bir akış olarak görürken; Piaget zamanı, bir yaşam tarzına ve sanat formuna dönüştürür.
