Konserler pahalı mı?
Konu eğer “Bu grup/sanatçı bu kadar paraya değmez” gibi bir şeyse işin o tarafını bilemem çünkü sübjektif bir durumdan söz ediliyor demektir. Ama rakamlarla konuşuyorsak bir-iki söz söylenebilir.
En önemli faktör sanatçı
Bu yaz gerçekleşecek konserlerden birinin farklı şehirlerdeki bilet fiyatlarını mercek altına alalım, bakalım neyle karşılaşacağız... İstanbul’da bu yaz konser verecek ve adını konuyu dağıtmamak için vermeyeceğim X sanatçısını izlemenin bedeli
(en ucuz bilet fiyatı) Türkiye’de yaklaşık 50 avro.
Aynı sanatçı için Berlin’de 64, Viyana’da 180, Prag’da 48, Riga’da 49, Kopenhag’da 194, Oslo’da 75, Stockholm’da 70, Atina’da 50, Paris’te 55 avro vermelisiniz. Bunlar konserlerde satılan en ucuz biletlerin fiyatı.
Yani bizdeki bilet fiyatı fahiş değil. Ortalamanın altında. Üstelik dünyanın hiçbir yerinde konserlerden bizdeki kadar ağır vergi alınmıyor. Bu konuyu da başka bir yazıda incelemiştim. Dileyenler arşivden bakabilirler.
Konuyla ilgili fikrimi aktarmadan bir parantez açayım. Bir konserin bilet fiyatını belirleyen pek çok faktör olmasına rağmen en önemli faktör sanatçının kendisidir. Yani grubun mali işlere bakan ekibi ve bağlı olduğu şirketler turnenin tahmini hedefini, satmayı planladıkları (satabilecekleri) bilet sayısına bölerler ve hesap kabaca böyle ortaya çıkar. Bunun gerçekleşebilir olup olmayacağına bakılır, sponsorluklar hesaplanır ve her bölge için ince ayarlar çekilerek bilet fiyatları ayarlanır. Bunun üzerine yerel hizmetler, masraflar, vergiler, tanıtım ve daha pek çok gider kalemi eklenir .
Bir konseri şehrinize getiren çok ciddi bir operasyon var ve bu iş için çok para gerekiyor. Öyle ki sponsorlar olmasa seyircilerin satın aldığı bilet bir konserin ekonomisini karşılamaya asla yetmiyor.
Bu bilgileri bir kenarda tutalım, parantezi kapayalım ve başlıktaki soruya gelelim: Konserler pahalı mı?
Ekonomik durumun rolü
Bu tabloya bakarak ben pahalı diyemem. Ama bizim alım gücümüze göre giderek pahalılanıyor. Ancak neden, yaygın inancın aksine organizatörlerin kâr oranı değil, Türkiye’deki ekonomik durum.
Türk lirası düzenli değer kaybediyor. Son iki yıl içinde neredeyse yarı yarıya fakirleştik ama böyle bir şey yokmuş gibi davranıyoruz. 2014’te olsa 100 lira vereceğimiz
bir konsere bugün 140-150 lira vermek durumundayız. Üstelik gelirimiz de artmadı.
Bütün bunlara rağmen satın aldığımız cep telefonu, araba, bilgisayar, televizyon gibi ürünlerin yurt dışındaki fiyatlarıyla karşılaştırırsanız, konser biletinin aslında ucuz olduğunu göreceksiniz.
Sadece dinliyoruz!
2015 rakamlarına bakılırsa stream, müzik endüstrisinde yükselen tek kalem. Amerika Kayıt Endüstrisi Birliği (RIAA) 2015 yılı için stream ekonomisinin büyüklüğünü açıkladı: 2.41 milyar dolar. Bir önceki yıla göre yüzde 36’lık bir artış var. 2015’teki artış bir önceki yıla oranlandığında son yılların çarpıcı yükselişini ifade ediyor.
Dinliyoruz da satın alıyor muyuz? Hayır. Download edilen albüm cirosu 2015’te 2.25 milyar dolar. Bir önceki yıl bu rakam 2.6 milyar dolardı. Yani dijital satış düşmüş, dinlemeler satın alınan albümleri geçmiş.
Peki fiziksel satışlarda durum ne? Orada da düşüş var. 2014’te 2.25 milyar dolar olan fiziksel satışlar 2 milyar dolara gerilemiş. İzleyen yıllarda satışların iyice düşmesi, müzik deneyiminin sadece müzik stream etmek yani dinlemekten ibaret olması bekleniyor.
İnsanlar müziğe sahip olmak istemiyor, sadece dinleyip geçmek istiyor. Müzik de buna uygun olarak gelişiyor. Kimsenin satın almayacağını bilerek müzik yapmanın da kendine has bir psikolojisi olsa gerek sanatçı üzerinde. Sanat tarihçilerine bir inceleme konusu...
(Not: ABD verileri bütün dünyayı temsil etmese de trendi göstermesi bakımından önemlidir. Ayrıca ABD dijital ölçümlerde en güvenilir sonuçları açıklayan ülke. Mesela Türkiye’de bu konu tam bir bilinmezlikten ibarettir. Açıklanan sonuçlar güvenilir değildir.)