ABD ile yeni durum

Türkiye'de çok kişinin aklında olan bu soruya resmi ağızların verdiği yanıt şöyle: "Türk-ABD ilişkileri, ittifak çerçevesi içinde devam edecek... İki taraf da işbirliğine büyük önem veriyor".Önceki akşam Türk-Amerikan İş Konseyi'nin (TAİK) İstanbul'a gelen Türk-Amerikan Konseyi Başkanı emekli general Brent Scowcroft'un onuruna verdiği yemeğe katılanlar, kendi aralarında yaptıkları konuşmalarda bu sorunun yanıtını aradılar.Tabii ilk akla gelen, yeni seçilen Demokratlar arasında Temsilciler Meclisi başkanlığına geleceğine muhakkak gözüyle bakılan Nancy Pelosi'nin "Ermeni soykırım tasarısı"nı gündeme getirip getirmeyeceğidir. ABD'deki Kongre seçimlerinin sonucu Türk-Amerikan ilişkilerini nasıl etkiler? Sohbet ettiğimiz Scowcroft ve Amerikalı diplomatlar, açıkçası böyle bir şey bekliyorlar. Kaliforniyalı politikacı, seçim kampanyasında buna söz verdi.Peki, böyle bir karar suretinin mecliste kabul edilme şansı ne? Buna verilen yanıtta, bu olasılığın büyük olduğudur. Daha önceki mecliste de bazı Demokratlar bu tasarıyı gündeme getirmişti. Ama o zaman Cumhuriyetçi Meclis Başkanı Dennis Hastert, Bush yönetiminin de müdahalesiyle, girişimi "bloke etmeyi" başarmıştı. Şimdi ise Nancy Pelosi, tam aksine, bunu teşvik edecek.Kararın meclisten geçmesini önlemenin yolu ne? Herhalde Türkiye'nin çabasıyla Bush yönetimi ve Kongre'de Türk yanlısı lobiler devreye girecek. Bu arada Gen. Scowcroft da bize Washington'a döner dönmez, kollarını sıvayıp birçok "önemli kimselerle" görüşmelerine başlayacağını söyledi.Buna rağmen, açıkçası, yeni Temsilciler Meclisi'nin önümüzdeki yıl nisan ayına kadar "Ermeni soykırımının Türkiye tarafından kabul edilmesi"ni öngören bir karar suretini benimsemesi oldukça muhtemel görünüyor.O takdirde Türkiye ne yapacak? Bunu şimdiden düşünmek lazım. Şu bir gerçek ki, şimdiye kadar birçok ülkenin Ermeni yanlısı kararlar, hatta yasalar çıkarması ne önlenebilmiş ne de gösterilen tepki bir işe yaramıştır. Sonuçta bu ülkelerle ilişkiler krize girmiş ve zedelenmiştir. Dolayısıyla, artık bu mesele üzerinde kapsamlı değerlendirmelere, farklı yaklaşımlara ve yeni strateji arayışlarına ihtiyaç var... Ermeni tasarısı gelmeden... Bu mesele dışında, seçimlerin Türk-ABD ilişkilerine olası etkilerinin analizinde, bir de Washington'un Irak ve bölge politikalarının ne şekil alabileceği konusunu ele almalı.Dün de yazdığımız gibi, Bush'un Irak stratejisini kısa sürede ve köklü şekilde değiştirmesi beklenemez. Ama, stratejide bazı yeni düzenlemeler olabilir, "kademeli geri çekilme"nin işaretleri verilebilir. Bu görüşte olan "Baker-Hamilton Çalışma Grubu"nun mensubu olan Robert Gates'in, Donald Rumsfeld'in yerine Savunma Bakanlığına getirilmesi de bu bakımdan anlamlı sayılıyor. Gates'in bu arada Kuzey Irak'ta PKK sorununun hallini daha ciddi olarak ele alması da bekleniyor.Baker-Hamilton ekibinin bir tavsiyesi de Washington'un Irak batağından çıkmak için İran ve Suriye ile diyalog kurmasıdır. Bunun kesinleşmemekle beraber, konuşulduğu bir ortamda Türkiye'nin devreye girmesi ve daha önce temas kurduğu bu iki ülke nezdinde girişimlerde bulunması düşünülebilir. Böyle bir işbirliği önceki akşam Gen. Scowcroft'un TAİK'te yaptığı konuşmada atıfta bulunduğu "Türk-ABD ortak vizyon belgesi"ne de pratik bir anlam vermiş olur... skohen@milliyet.com.tr İnisiyatif zamanı