Bush değişir mi?

ABD'nin iki önemli siyasetçisinin, Cumhuriyetçi James Baker ile Demokrat Lee Hamilton'un başkanlığındaki grubun aylarca süren çalışmalardan sonra hazırladığı rapor, aslında ABD'nin "Irak hezimeti"nin bir belgesi.Rapor, Bush yönetiminin Irak'a saldırısının nedenlerini -veya bahanelerini- tartışmıyor; daha çok geleceğe bakarak ABD'nin bu bataktan nasıl kurtulabileceğini inceliyor.Baker-Hamilton ekibi, bu bağlamda tam 79 tavsiyede bulunuyor. Ancak eski Dışişleri Bakanı Baker, "Bunlar sihirli formüller değil" demekten de kendini alamıyor. Yani bunların hayata geçirilmesinin çok zor olduğunu kendi de kabul ediyor. 'VAHİM... Korkunç... Dehşet verici..." Irak Çalışma Grubu'nun önceki gün Başkan Bush'a sunduğu 142 sayfalık raporda, Irak'taki durum için kullanılan sıfatların birkaçı bunlar... Birinci ve esas zorluk, Başkan Bush'un bizzat kendisi!Rapordaki tespitler doğru, tavsiyeler yerinde. Mesele, Bush'un gerçekleri görüp bu tavsiyeleri yerine getirmek isteyip istemeyeceğidir.Başkan Irak politikasında yalnızlığa sürüklenmiştir. Kendi halkının, içte ve dışta eski destekçilerinin önemli bir kısmını dahi kaybetmiştir. Şimdi önünde iki yol var: Ya yeniden seçilme gailesi olmadığını düşünerek köklü bir strateji değişikliği yapma cesaretini göstermek veya eski kibirli ve inatçı tutumunu sürdürmek...Bush değişir mi? Veya ne kadar değişebilir? Göreceğiz...Ancak Baker-Hamilton raporundaki tavsiyelerin hayata geçirilmesinin -bu yönde bir irade olsa dahi- pek kolay olmadığını da belirtmek lazım.Başlıca tespit ve tavsiyelere bakalım: Rapor, ABD kuvvetlerinin Irak'tan çekilmesi için açık bir takvim vermiyor. Ama 2008'in başlarında "savaşan güçler"in çekilmesini ve orada sadece Irak ordusunu yetiştirecek askeri personelin kalmasını öngörüyor. Amaç, Irak güvenlik güçlerinin barış ve istikrarı sağlamasıdır. Ne var ki, Amerikalı askeri uzmanlar dahi, iç savaş ortamında Irak ordusunun güvenliği sağlayacak hale gelmesi için uzun zamana ve tecrübeye ihtiyaç olduğunu söylüyorlar. Bu da, işgal ordusunun çekilmesinden sonra dahi, çatışmalar ve karışıklık pek kolay önlenemeyecek demektir. Önemli bir tavsiye de, Irak'ta ulusal birliğin kurulmasıdır. Bunun için Irak hükümetinin tüm unsurlarla uzlaşması öneriliyor. Ama nasıl? Mevcut sürtüşmeleri kim, nasıl çözecek? Tavsiyeler iyi ama... Rapor bu bağlamda İran ve Suriye'nin devreye sokulmasını tavsiye ediyor. Düne kadar İran ve Suriye'yi "haydut devletler" diye niteleyen Bush'un bu tavsiyeyi dikkate alacağını düşünsek bile, özellikle İran ve bir ölçüde Suriye, elbet bu katkılarının karşılığını isteyeceklerdir. Örneğin İran, böyle bir işbirliği için ABD'nin veya Batı'nın nükleer silahlar dahil, çeşitli konularda öne sürdüğü şartlardan vazgeçmesini bekleyecektir. Bu da köklü bir politika değişikliği gerektirir. Rapor, Ortadoğu'daki gerginliklerin temelinde Arap-İsrail anlaşmazlıklarının yattığını belirtiyor ve dolayısıyla tüm ilgili taraflar arasında (1991 Madrid Konferansı benzeri) bir toplantı öneriyor. Bunun gerçekleşmesinin ne kadar zor olduğu ise ortada... Ancak, kabul etmeli ki Baker-Hamilton raporu, doğru yolu gösteriyor. Rapor bir kenara atılırsa, durum belirtildiğinden "daha vahim, daha korkunç ve daha dehşet verici" olacaktır... skohen@milliyet.com.tr Bedeli ne olacak?