Sami KOHEN
TÜRKİYE'nin dışarda az ya da kötü tanındığından şikayet edenlerin yüreğine su serpecek bir haber verelim: Başta ABD'de, daha sonra Baltıklar'dan Taylad'a kadar dünyanın çeşitli bölgelerinde milyonlarca insanın Türkiye'yi her yönü ile TV ekranından izleyip daha iyi tanımasına katkıda bulunacak
"iddialı" bir belgesel hazır. Büyük olasılıkla, bu 90 dakikalık film önümüzdeki yılın başlarında, ABD'de ünlü PBS'e bağlı TV kanallarında yayına girecek.
"İddialı" dedik; çünkü gerçekten Türkiye ile ilgili ilk kez öylesine kapsamlı, gerçekçi ve objektif bir dokümanter çevrilmiş bulunuyor. Bunu çeviren de, ABD'nin - ve dünyanın - yakından tanıdığı eski TV haberci ve yorumcularından Walter Cronkite'in başında bulunduğu "Ward Television" şirketi.
Türkiye ile ilgili belgesel, bu şirketin "One World" adlı dizisi çerçevesinde gösterilecek. Bu dizi içinde, şimdiye kadar Hindistan'dan Finlandiya'ya kadar çeşitli ilginç ülkelerle ilgili birkaç film çevrildi.
Türkiye ile ilgili filmin yapımı 2 yıla yakın bir zaman aldı. "Ward" şirketinin araştırmacıları, yapımcıları, yazarları, çekim ekipleri, defalarca Türkiye'ye gelip ülkeyi karış karış dolaştılar, yüzlerce kişi ile konuştular, binlerce metrelik film çektiler...
Ve nihayet bu filmin 40 dakikalık bir bölümü, Ankara'da Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in de izlediği bir galada gösterildi. Geçen hafta sonu, İstanbul'da da, bu çalışmanın Türkiye'de fahri koordinatörlüğünü yapan emekli
Amiral Işık Biren'in ve yapımcı
Jonathan Ward'ın patronajı altında, Beyti lokantasında verilen bir yemekte, filmin tümünün tamamlandığı ve yakında yayına gireceği müjdesi verildi...
* * *
YAKLAŞIK 1 milyon dolara mal olan filmin adı anlamlı:
"Kültürler ve Kıtalar Arasındaki Köprü: Türkiye".
Gerçekten bu belgesel Türkiye'yi iç siyasetinden ekonomisine, dış politikasından turizmine, GAP'tan boru hattı projesine ve de günlük yaşamına kadar, her yönü ile tanıtıyor. Bu satırların yazarı dahil, birçok kişi ile yapılan söyleşilerin yanı sıra, ünlü Amerikalı sunucu Charles Osgood'un objektif ve canlı değerlendirmeleri, filmin tanıtıcı karakterini zenginleştiriyor.
Türkiye'yi "One World" dizisine almak fikri, "Ward" yöneticileri arasında görüşüldüğü zaman Walter Cronkite Türkiye'ye gelmiş ve ilk temaslarını yapmıştı. O zaman kendisinin Türkiye'yi doğru dürüst ve objektif bir şekilde tanıtmak konusunda ne kadar istekli olduğunu görmüştük.
Cronkite,
"bu dizi hiçbir ülke için propaganda amacını gütmüyor" diyordu.
"Amaç, Amerikan ve dünya kamuoyunun, bu ülkeleri daha yakından ve her yönü ile tanımasıdır"...
"Ward" bu nedenle devletten (veya kamu kuruluşlarından) bir sent destek kabul etmiyor. Buna karşılık, ABD'deki ve o ülkedeki özel kuruluşların "sponsor"luğunu - yani maddi katkılarını - kabul ediyor.
Nitekim, Türkiye ile ilgili film için birçok Türk ve Amerikan şirketi bu belgeselin hazırlanmasına yardımcı olmuştur.
Hatırlıyoruz, belgeselin hazırlık çalışmaları için ilk gelenler, Türkiye'yi bir "Şark ülkesi" olarak bildikleri için, örneğin Ortadoğu'daki diğer ülkelerde rastlanan "ilginç" görüntülerle karşılaşmayı bekliyorlardı. İstanbul'da şöyle bir tur attıktan sonra, gördüler ki, Türkiye diğer bölge ülkelerini andırmıyor. Hele dışarda bazı çevrelerce yansıtılan imaja hiç benzemiyor...
Hiçbir ülke mükemmel değil. Türkiye'nin de zayıf noktaları var elbet. Örneğin belgeselde Türkiye'nin iç politikasındaki aksaklıklar, basının karşılaştığı sorunlar, insan hakları konusundaki yetersizlikler de gösteriliyor.
Ama belgesel bütünü ile, Türkiye konusunda olumlu izlenimler, hatta hayranlık yaratan bir yapıt. Cumhurbaşkanı'nın gerçekçi diye nitelendirdiği filmi gördükten sonra övmesi de bunu gösteriyor.
* * *
TÜRKİYE'nin şu sırada bu tür "imaj yaratan" ("image building")
çalışmalara büyük ihtiyacı var. AB'nin genel tavrında da gördüğümüz gibi, Türkiye'ye soğuk bakılmasının önemli bir nedeni de Türkiye'nin iyi tanınmaması veya yanlış tanınmasıdır.
Tanıtımı bir "propaganda işi" olarak görmemek lazım. Objektif tanıtım, çok daha inandırıcı ve etkili olur.
"Ward"ın belgeselinin bu bakımdan Türkiye'ye iyi bir nam ve itibar kazandıracağını düşünüyoruz...
Yazara Email S.Kohen@milliyet.com.tr
