Hemen belirtelim ki, Türk başbakanlarının veya cumhurbaşkanlarının yabancı ülkelere yaptıkları resmi ziyaretlerden s"z ediyoruz. Yoksa, diğer ülkelerin liderlerinin genelde b"yle bir adeti yok.™rneğin son olarak Yunan Başbakanı Simitis, ABD'ye işadamlarını yanında g"türmeyi düşünmedi bile...Bizde, bu usulü Turgut ™zal başlattı. Bunun pratik bir nedeni vardı: ™zel, işadamlarını ellerinden tutup kendilerine dış dünyayı g"stermek, onların dış piyasaları yakından tanımalarını ve kendi firmalarını tanıtmalarını sağlamak için bu yola başvurmuştu. Aslında bu pratik bir fikirdi. Başta bazı bocalamalar, şaşkınlıklar olmadı değil. Ama zamanla bunun yararlı bir y"ntem olduğu da anlaşıldı. O kadar ki, Başbakan Ecevit dahi geçen hafta ABD gezisine, epey kalabalık bir işadamı grubunu dahil etmeyi uygun g"rdü...* * * BAŞBAKAN ile ABD'ye giden işadamlarının, seyahatin sonunda verdikleri demeçlerden bazı ilginç sonuçlar çıkıyor. ™zetle: Kalabalık grubun içinde bazıları, adeta Amerika'yı yeni keşfetti! CNN - Türk'ün "Manşet" programında konuşan işadamlarının bir kısmı gerçekten bu seyahat sırasında ABD hakkında yeni şeyler "ğrendiklerini s"ylediler. Gezi "ncesinde, Türkiye'nin beklentileri "yle şişirildi ki, ABD'deki durumu, ülkenin siyasal yapısını, idare mekanizmasını dikkate almayanlar, sanki bu gezide tekstil kotalarının kaldırılmasından, gümrüklerin düşürülmesine kadar bir dizi isteğin derhal yerine getirileceğini sandılar. Şimdi oradaki realiteleri g"renlerin tepkisi de ilginç. Mesela birisi Amerikalı muhatapların "kendi çıkarlarını "n planda tuttukların"dan şikayet ediyordu. B"yle bir şey anormalmiş gibi..."Milliyet"te pazar günü çıkan r"portajda "nemli bir iş kurumunun başkanının "Bize herhangi bir g"rev verilmedi. İçi boş bir gezi idi. D"nerken dinlenmekten g"zlerim şişti, karım bana kilo aldığımı s"yledi" şeklindeki s"zleri de çok düşündürücü. "Aksesuvar gibi olduk" diye şikayet eden bu işadamı da, her şeyin "devlet büyükleri" tarafından ayarlanmasını ve güdülmesini bekliyordu...* * *AMA heyetten pek çok kişi, her şeye rağmen, yararlı temaslar yaptıklarını, muhataplara Türkiye'nin sıkıntılarını anlattıklarını, kapıları zorladıklarını s"ylediler ki, bu cesaret vericidir.Bir de çoğu işadamının vurguladığı - ve "hükümet" tarafından dikkate alınması gereken - "nemli bir nokta var: Bu tür gezilerden sonra sıkı şekilde "ev "devi"ne çalışmak lazım. Bir kuruluş başkanının dediği gibi "onlar kapıları ardına kadar açsalar, biz rakiplerle yarışıp yeterince ihracat yapabilecek miyiz?" Bu, Türkiye'de gereken yasal, idari ve ekonomik düzenlemelerin bir an "nce gerçekleştirilmesine bağlı."Dünyaya açılmak" için sadece dış gezilerle başka ülkeleri ("rneğin Amerika'yı) keşfetmek yetmiyor. Bir de içerideki aksaklıkları ve eksiklikleri gidermek şart... skohen@milliyet.com.tr Dış seyahatlerde liderlerin işadamlarını beraberlerinde g"türmesi, iyi bir fikir mi?
