ABD'nin İngiltere ile birlikte bu kez Irak'a karşı giriştiği askeri harekata, her nedense "Çöl Tilkisi Operasyonu" adını vermişler.
1991'de "Çöl Fırtınası" Körfez'de bir hayli toz koparmıştı. Ama daha sonra, bu fırtınanın beklendiği gibi Saddam Hüseyin rejimini sarsmadığı, kalkan toz bulutunun da bir türlü dağılmadığı görüldü.
Şimdi umutlar "Çöl Tilkisi"ne bağlanıyor.
Ama sakın bu kez de esas tilki olarak - Clinton değil de - Saddam ortaya çıkmasın!..
* * *
ŞİMDİKİ askeri müdahalenin gerçek amacı ve olası sonuçları üzerinde kafalarda pek çok soru var. Biz burada 5 ana soruya yanıt verelim.
"* HAREKATIN AMACI NE?
Amerikan ve İngiliz liderleri açıklamalarında, girişilen "kapsamlı" hava operasyonunun hedefinin Irak'ın geliştirdiği kitle imha silahları yeteneğini yıkmak olduğunu söylüyorlar. Nitekim füzelerin başlıca hedefi dehşet silahlarının bulunduğu tesislerdir. Ancak bunun dışında, Saddam'ın esas destek kaynağı olan Cumhuriyet Muhafızları gibi güçlerin merkezleri de hedefler arasında.
Dolayısı ile, operasyonun amacı, silah denetçilerinin işini engelleyen Saddam yönetimini cezalandırmak, ona göz dağı vermek ve Irak'ın askeri gücünü kırmak olarak görünüyor.
Ne var ki "kapsamlı" hava akınlarının dehşet silahlarını yok edeceği şüpheli. Bu silahlar kimbilir nerelerde gizleniyor. İngilizlerin deyişi ile, bu "samanlıkta iğne aramak" gibi bir şey!
* SADDAM BU ŞEKİLDE DEVRİLEBİLİR Mİ?
Harekatın ardındaki "tilkice" düşünce, bunun Saddam'ın zayıflamasına ve sonunda safdışı edilmesine yol açacağıdır.
Doğrusu Saddam işbaşında kaldıkça, aynı oyun devam edecektir. Dolayısı ile Bağdat'ın eski politikalarından - ve bu arada kimyasal ve bakteriyolojik silahlar üretmekten - vazgeçmesi Saddam'ın gitmesine bağlı.
Ama Saddam nasıl gidecek? Diktatörler genelde ya ayaklanma ya da askeri darbe ile giderler. Hava akınları ile bunun gerçekleştiği şimdiye kadar görülmedi. Aksine bu tür krizler Saddam'ı güçlendiriyor. Bu kez de öyle olması, sürpriz olmayacak.
* ABD İLERİSİ İÇİN NE PLANLIYOR?
"Çöl Tilkisi" operasyonunun kısa vadede askeri amacını yukarda belirttik. Siyasal amacı, daha uzun vadede, Saddam'ın safdışı edileceği bir ortam hazırlamaktır.
Bu nasıl olacak? Şimdiye kadar Saddam'ı "temizlemeye" veya devirmeye yönelik tüm girişimler başarısız oldu (Saddam buna teşebbüs eden yakınlarını temizledi)...
ABD - ve İngiltere - bir süredir "Irak muhalefeti"ni örgütlemeye çalışıyor. Irak muhalefeti, büyük kısmı Irak dışında faaliyette bulunan çeşitli gruplardan oluşuyor. ABD Kongresi bu faaliyete 97 milyon dolar ayırdı. İngiltere geçen ay bu hareketin liderlerini topladı. Ama doğrusu Saddam'ın bu yoldan devrilmesi hayal...
* HAREKATA NEDEN AZ DESTEK VAR?
Özellikle Rusya ve Çin şiddetle bu operasyona karşı çıktılar. Çünkü ABD bu kez Güvenlik Konseyi'ne başvurmadan, kimseye danışmadan bu işe girişti. Buna en çok bozulan Rusya oldu. Irak'ı ve Saddam'ı iyi tanıyan Primakov, şimdi açıkça ABD'ye karşı cephe alıyor, Soğuk Savaşın sonundan beri ilk kez Moskova'nın sesi yükseliyor. Ne var ki ekonomisi (ve ordusu) perişan olan Rusya'nın sesi cılız kalmaya mahkum.
Bu kez Arap dünyası da bu harekata sıcak bakmıyor. Gerçi çoğu Arap liderlerinin Saddam'dan zerre kadar hoşlanmadığı biliniyor. Ama ABD'nin çıkışı, onları dahi Bağdat'tan yana bir tavır sergilemeye itiyor...
* "TİLKİ"NİN MONICA İLE İLİNTİSİ NE?
Clinton'un harekat emrini tam da Temsilciler Meclisi'nin Monica skandalını görüşmeye hazırlanırken vermesi, spekülasyonlara yol açtı. Bunun zamanlaması, rastlantının ötesinde, "tilkice" düşünülmüş olabilir. Ama Clinton'un bu operasyona, sırf Kongre'nin azil kararından kurtulmak için giriştiğini sanmak yanlış. Bir kere kararı sadece Clinton almıyor. Buna karar veren ABD Milli Güvenlik Kurulu'dur (üyelerden biri Savunma Bakanı William Cohen üstelik Cumhuriyetçidir). Kaldı ki, Meclis azil işinin peşini bırakmaya hiç niyetli değildir.
"Tilki" çölde ne yapacak bilemiyoruz, ama Washington'da kuyruğu iyice sıkışmış görünüyor...
Yazara E-Posta: s.kohen@milliyet.com.tr
