Dört yıllık bu yeni dönem, ABDye ve dünyaya ne getirecek? Diğer bir deyişle Bushun ikinci dönemi, özellikle Amerikanın dünya politikası açısından, birinci dönemin bir devamı mı olacak, yoksa bazı değişikliklere yol açacak mı?Bu konuda tahmin yaparken, şu faktörleri dikkate almak gerek:1) Başkanın mizacı ve felsefesi:Bush, kendisine çok güvenen, düşüncelerinin doğruluğuna ve haklılığına inanan, inatçı ve kibirli bir karaktere sahip. Kendisinin ve ülkesinin "ulvi" görev ve sorumluluklar taşıdığına dair "evangelist" bir inancı da var... Örneğin Bush, Afganistan ve Irak operasyonlarına böyle duygularla girişti. Irak politikasının doğruluğunu (önceki günkü konuşmasında da tekrarladığı gibi) aynı inanç ve inatla savunuyor.Dolayısıyla, "İkinci Bush döneminde ABDnin politikaları değişir mi?" sorusu, önemli ölçüde "Bush değişir mi?" sorusu ile de bağlantılı...2) Yönetimin kadroları:Birinci dönemde Bushun başlıca akıl hocaları ve yardımcıları, "neo-con" diye bilinen "yeni muhafazakârlar" veya "şahinler"di... Bunların önemli bir kısmı (Cheney, Rumsfeld, Wolfowitz, vesaire) yönetimde kalıyor. Dışişleri Bakanı Colin Powellın yerine getirilen Condoleezza Rice, Bushun yakını olarak bilinir. Gerçi önceki gün Senatodaki konuşmasında "diplomasi zamanının geldiğini" söyledi, ama Irak, İran gibi kritik konularda Bush yönetiminin izlediği katı çizgiyi de savundu.Dolayısıyla, bugünkü kadronun Bush yönetiminin politikalarında (belki üslup farkı dışında) bir değişiklik getirmesi olasılığı zayıf görünüyor.3) Amerikan kamuoyu:Seçimler, Amerikan toplumunun Bushun politikaları konusunda iyice bölünmüş olduğunu ortaya koymuştu. Bu hafta yapılan anketler bu durumun devam ettiğini gösteriyor. "Los Angeles Times"ın anketine göre, Bushun politikalarına destek verenlerle vermeyenlerin oranı eşit (yüzde 48er)...Bush her ne kadar Meclis ve Senatoda çoğunluğa sahipse de, Demokrat muhalefetten, medyanın ve aydınların önemli bir kısmından eleştiriler yoğunlaşıyor.4) Dünyanın tepkisi:Bushun dünyanın geniş bir kesiminde sevilmediği açık. BBCnin 21 ülkeyi kapsayan son anketi de bunu doğruluyor. Bu ülkelerden 16sı -Türkiye başta olmak üzere- Bushun politikaları yüzünden dünyanın daha tehlikeli duruma geldiğine inanıyor.Bu ülkeler arasında ABDnin yakın Avrupa müttefiklerinin bulunması ve buralarda dahi "anti-Amerikanizm"in yayılması, Bush yüzünden ABDnin ne hallere düştüğünü gösteriyor...* * *YENİ dönemde Bush yönetimi Amerikan ve dünya kamuoyundaki eğilimi dikkate alacak mı? Başkan "emperyal" tavırları yerine, uluslararası camia ve özellikle müttefikleriyle danışma ve dayanışma içinde hareket etmeye razı olacak mı?Bu, Türkiyeyi de çok yakından ilgilendiriyor. Açıkçası Bushun ilk döneminde Türk-ABD ilişkileri, ciddi sarsıntı geçirdi ve henüz tam rayına oturmadı. ABDnin özellikle Irak gibi kritik konularda Türkiyenin görüşlerine ve kaygılarına daha duyarlı davranması ve daha sıkı bir işbirliği içine girmesi gerekiyor.İkinci döneminde Bush yönetimi buna yönelecek mi? Umarız öyle olur... skohen@milliyet.com.tr GEÇEN kasım ayında ABDdeki seçimlerden galip çıkan George W. Bush, 40 milyon dolara mal olacağı tahmin edilen görkemli tören ve resepsiyonlarla ikinci başkanlık dönemine bugün resmen başlıyor...
