Irak için diplomasiye dönüş...

ABD'nin yakında Irak konusunda İran ve Suriye'nin de yer alacağı bir uluslararası konferansa katılacağı haberi, böyle bir izlenim yaratıyor.Bu ayın ortalarında yapılması planlanan konferansın ev sahipliğini Bağdat yapacak. Katılımcılara resmi "davetiye" de Irak hükümetinden geliyor zaten. Ancak, bunun esas "sponsoru"nun ABD olduğu herkesçe biliniyor...Irak'taki çatışmalara son vermek ve soruna kalıcı bir çözüm bulmak amacıyla planlanan bu konferans iki aşamada yapılacak. İlk aşamada Türkiye dahil Irak'a komşu ülkeler, ABD başta olmak üzere Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi, Arap Birliği ile İslam Konferansı Örgütü temsilcileri Bağdat'ta büyükelçiler düzeyinde bir araya gelecekler.Ardından, ikinci aşamada bu ülkelerin dışişleri bakanları -büyük olasılıkla İstanbul'da- toplanacaklar. Böylece ABD Dışişleri Bakanı Rice, bu vesileyle ilk kez İranlı ve Suriyeli meslektaşlarıyla aynı masanın etrafında yer alacak. Bu toplantının, kısaca G-8 diye bilinen sanayileşmiş ülkelerin de davet edilerek daha geniş tutulması düşünülüyor. ABD'nin Irak stratejisi, savaş alanından diplomasiye dönüş yönünde değişiyor mu? Aslında Irak sorununa çözüm için "komşu ülkelerin" bir araya gelmesi fikrini 2 yıl önce Türkiye ortaya atmış, bu girişimin ardından bir dizi toplantı düzenlenmişti.Ne var ki son dönemde bu süreç kilitlenmiş, toplantılar yapılamaz olmuştu. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, Washington'a yaptığı son ziyarette bu konuyu Amerikalı yetkililerle görüşmüştü.ABD'de bir süredir Baker-Hamilton gibi gruplardan, Dr. Henry Kissinger gibi eski diplomasi ustalarından ve bazı politikacılardan Irak için bir uluslararası konferans düzenlemenin artık bir zorunluk haline geldiği mesajları (ve baskıları) geliyordu. Başta Bush yönetimi buna sıcak bakmıyordu.Ne var ki, Irak'ta durumun giderek vahimleşmesi, Kongre'de Demokratların Irak için istenen ek harcamaları (100 milyar dolar) bloke etmeye hazırlanması, Bush yönetimini yeni değerlendirmeler yapmaya itti.Önceki gün Dışişleri Bakanı Rice'ın düzenlenecek konferansla ilgili açıklaması, bu bakımdan önemli bir strateji değişikliği olarak nitelendiriliyor. Komşular yetmedi... Irak'la ilgili "genişletilmiş konferans" fikrinin gerçekleşmesi, bu sorunun çözümü için uluslararası diplomasinin nihayet devreye girmekte olduğunu gösteriyor.Dr. Kissinger'ın geçen hafta ABD basınında yer alan makalesinde belirttiği gibi, Irak'ta çatışmaların durması, barış ve huzurun kurulması için, tek çare Irak'ın tüm komşularının da yer alacağı bir uluslararası konferanstır. Kendisinin hatırlattığı gibi, "Avrupa'daki Otuz Yıl Savaşı, herkesin bitap düştüğü bir noktada, uluslararası bir konferansın düzenlenmesiyle son bulmuştu. Dünya bugün Irak konusunda böyle bir fırsatla karşı karşıyadır".Peki, görüşleri, çıkarları ve amaçları birbirinden farklı olan bu kadar ülkenin bir araya gelerek Irak'ı barışa kavuşturacak bir plan üzerinde anlaşmaları mümkün mü? ABD'den İran'a kadar herkes stratejilerini yeniden ayarlamaya razı olacak mı? Irak'taki terör odakları eylemlerine son verecek mi?..Bütün bunların bir konferans veya bir toplantı dizisiyle gerçekleşeceğinin bir garantisi yok tabii. Ama çözüm için uluslararası diplomasiden başka yol da yok. Dr. Kissinger'ın dediği gibi, şimdi böyle bir çaba gösterilmezse, "umutsuzluk ve çöküntü daha iyi bir seçenek yaratmayacaktır"... skohen@milliyet.com.tr Şimdi daha geniş