Ortadoğu'da olup bitenleri anlamak her zaman zor olmuştur. Son günlerde İsrail'in Batı Şeria'ya karşı saldırılarını izleyen gelişmeler ise kafaları büsbütün karıştırmıştır.
TV ekranlarına yansıyan trajik olayların nedenleri tartışıla dursun, durumun aldığı vahim boyutlar, şimdi herkesi bundan sonra ne olacağı konusunda kara kara düşünmeye sevk ediyor.
Bu konuda okurlarımızın da ilettiği bazı soruları burada yanıtlamaya çalışacağız.
* * *
* ŞARON NE YAPMAK İSTİYOR?
Kendi deyişi ile İsrail ordusunu Filistin topraklarına sürmekte güttüğü amaç, İsrail'e yönelik terörizmi çökertmek, 'intifada'nın sorumlularını ele geçirmek veya saf dışı etmektir. Gene kendi görüşüne göre, İsrail bu hedefe ulaştıktan sonra geri çekilecek ve çözüm yollarını arayacak...
İsrail'de dahi (Şaron'a muhalif politikacılar ve yazarlar gibi) aklı başında kimseler, bu yoldan güvenlik ve barışın sağlanabileceğine inanmıyor. İsrail ordusunun - bütün dünyanın kınadığı - bu harekatı ile 'intifada'ya ve özellikle intihar saldırılarına son verebileceği çok kuşkuludur. Aksine bu davranış, Filistinlilerin direnişini daha da körükleyecek ve İsrail'i çok daha kötü durumlara düşürecektir.
İsrail'de de şimdi Şaron'un esas stratejisinin ne olduğunu soranlar var. "Haaretz" gazetesinin belirttiği gibi, galiba böyle bir strateji, yani belirlenmiş bir hedef ve rota yok...
* ARAFAT NE OLACAK?
Şaron, Arafat'ı Ramallah'taki karargahında kıstırmak suretiyle "izole" etmeyi amaçladığını söylüyor. Oysa Arafat Filistinliler ve Araplar arasında (hatta dünyada) şimdiye kadar belki de kendisine nasip olmayan ölçüde bir sempati ve desteğe sahip. Arafat fiziki bakımdan tecrit edilmiş olabilir; ama siyasal ve psikolojik bakımdan asıl izole olan Şaron'dur!
Şaron'a kalırsa Arafat'ı sürgüne gönderecek, ama dünya (hatta ABD) buna karşı çıkıyor. Arafat bu badireyi de atlatırsa, gene lider olarak sahnede görülecektir.
Şaron'un düşündüğü alternatif bir Filistin lideri de yok. Zaten Arafat hayatta olduğu sürece başka bir lider de ortaya çıkmaz. Onun "gitmesi" halinde dizginleri kimin ele geçireceği belli değil. Bazı gözlemcilere göre bu Hamas da olabilir...
* SAVAŞ BÜYÜR MÜ?
Merak edilen şey, sadece İsrail - Filistin çatışmalarının daha da tırmanıp tırmanmayacağı değil, Arap ülkeleri ile İsrail arasında bir savaşın çıkıp çıkmayacağıdır. Gerçi şimdi İsrail - Lübnan sınırı da gergin görünüyor. Arap ülkelerinde halk 'cihat' çağrısı yapıyor. Ama Arap ülkelerinin (daha önce olduğu gibi) İsrail ile topyekün bir savaşa girişmesi pek olası değil. Arap halkları gibi liderleri de hep hamasi konuşmalar yaparlar; ama sonunda bir şey çıkmaz.
* BU SAVAŞ NASIL DURDURULUR?
Teoride, İsrail çekilir ve ateşi keserse, savaş durur. Ama Şaron'un "işi bitirmeden" buna razı olacağı düşünülemez. Peki, dünya bunu mu bekleyecek? Dünya derken, dün de belirttiğimiz gibi söz geçirebilecek tek devlet ABD. Bush da şimdi "geri çekilme - ateşkes - barış görüşmeleri" denklemini çözecek bir formül arayışında. İsrail ateş tamamen kesilmeden ("intifada" durmadan) çekilmeye ve görüşmeye razı değil. Filistinliler İsrail çekilmeden ateşkesi ve müzakereleri kabul etmiyor.
Tarafları bu açmazdan kurtaracak "sihirli formül" arana dursun, bu savaş hali daha devam eder...
