BARIŞIN "gayriresmi"si veya "sanal"ı olur mu? Neden olmasın?
En azından barışı çok isteyen ve bunun gerçekleşebileceğine inanan insanlar için, bu pekala mümkün...
Şimdi bunun ispatı var: Biri İsrailli, diğeri Filistinli, "iki cesur adam", Cenevre'de iki yıl süren gizli müzakereler sonucunda, bir barış anlaşması imzaladılar.
Yossi Beilin, İsrail'de muhalefetteki İşçi Partisi'nin eski bir bakanı ve 10 yıl önceki Oslo görüşmelerinin mimarı. Yaser Abıd - Rabbo, Filistin yönetiminin eski Enformasyon Bakanı ve Meclis üyesi...
İşte halen resmi görevleri olmamakla beraber, bu iki cesur adam, önceki gün "Cenevre Mutabakatı" adı verilen 50 sayfalık bir sözleşmeye, bin kişinin katıldığı görkemli bir tören sırasında imzalarını bastılar.
Konuklar arasında kimler yoktu ki? Nobel Barış Ödülü'nün sahibi eski Başkan Jimmy Carter'dan tutun, gene aynı ödülü taşıyan eski Polonya lideri Lech Walesa'ya kadar pek çok devlet adamı. Ayrıca toplantıyı video - link'ten selamlayan Nelson Mandela'dan Hüsnü Mübarek'e, Tony Blair'den Jacques Chirac'a kadar etkin liderler.
Törende imzalanan anlaşma bir de "destek deklarasyonu" ile takviye edilmiş. Bunun altındaki imzalar arasında da Gorbaçov'dan Butros - Galiye'ye kadar 58 ünlü isim var...
***
GÖRÜŞMELERE ve imza törenine ev sahipliği yapan Cenevre'nin adını taşıyan bu "alternatif barış anlaşması", şimdiye kadar "resmi olmayan kesimin" veya diğer bir deyişle sivil toplumun gerçekleştirmiş olduğu en büyük, en iddialı girişim.
Çetin müzakerelerden sonra ortaya çıkan "Cenevre Mutabakatı" aslında BM'nin 1967 kararları doğrultusunda iki bağımsız devletin yan yana barış içinde yaşamasını öngörüyor.
• Filistin, Batı Şeria ve Gazze topraklarına sahip olacak. Kudüs taksim edilecek, Doğu Kudüs ve El Aksa bölgesi Filistin egemenliği altında olacak. Filistinli mülteciler, 55 yıl önce terk ettikleri topraklara dönmekten vazgeçecek, İsrail'den tazminat alarak ya Filistin veya Arap ülkelerinde kalacak veya dış ülkelerde yerleşecek.
• İsrail yeni sınırları tanıyacak, Kudüs'ün İsraillilerin yaşadığı bölge ile Ağlama Duvarı'nın bulunduğu kesimi kendi egemenliğinde tutacak, Gazze'deki yerleşim birimlerinin hepsini, Batı Şeria'dakilerin de bir kısmını kapatacak...
***
CENEVRE'deki törende Beilin ile Rabbo'nun söyledikleri çok anlamlı.
Beilin: "İmzaladığımız belge, sanal, ama kendimiz gerçeğiz ve kalbimizin atışları, gerçek... Bu anlaşmayı yaşama geçirmekte herkes yardım etmeli..."
Rabbo: "Bizi eleştirenler, bu anlaşmanın sivil toplum değil, ancak resmi kişilerce imzalanmasının bir anlam taşıyabileceğini söylüyorlar. Resmi kişiler görüşmüyorlarsa biz ne yapalım? İki ulusun felakete daha da sürüklenmesini mi bekleyelim?"
İsrail'de Başbakan Şaron'un ve iktidar partilerinin Cenevre Mutabakatı'na ateş püskürmesi, Filistin'de Arafat yönetiminin bu gelişmeye mesafeli davranması ve radikal grupların şiddetle karşı çıkması, Beilin ve Rabbo'nun dile getirdiği gerçekleri hala göz ardı ettiklerini gösteriyor.
Ne var ki, "gayriresmi" veya "sanal" da olsa, bu belge artık "var olan bir gerçek". Ve yapılan nabız yoklamaları, bu girişimin her iki tarafta hatırı sayılır bir destek gördüğünü ortaya koyuyor. En azından ilerisi için bir umut kaynağı bu...
