Sinan Genim

Büyük yıkımdan yeterince ders aldığımız kanısında değilim. Bunca gündür televizyonlarda konuşanların çok azı olayı teşhis edebilmiş durumda. Teşhisler devam ediyor ama gelecek için ne yapmamız gerektiği konusunda yeteri kadar fikir üreten yok...

Milliyet’te köşe yazıları yazmaya başladıktan kısa süre sonra, bir dost kazandım. Amerika’da yaşayan Dr. Tamer Ceylan, hemen her yazımı okuyup inceleyen, gerektiği zaman uyarılarda bulunan bir dost olarak hayatıma girdi. Saat farkı dolayısıyla her cumartesi ve pazar günü öğleden sonra onun emailini bekler oldum. Daha yüz yüze gelemedik ama eğer bir aksaklık olur da haberleşemezsek birbirimizi merak eder olduk.

11-12 ve 18-19 Şubat tarihli deprem üzerine olan yazılarıma Dr. Ceylan, altı sayfalık bir yazı ile düşüncelerini açıkladı. Çok ders alınması gereken tespit ve önerileri var. Bunların bir kısmını müsaadesiyle sizlerle paylaşmak istedim.

‘Kritik Kütle’ eşiği

“Bu afet gerçekten çok büyük, sanırım modern çağlarda hiçbir ülke bunun gibi büyük

Kur’an-ı Kerim’in, İsrâ Sûresi’nin 13. Ayeti’nde; “Biz, her insanın kaderini (kendi) boynuna dolamışızdır; öyle ki, Kıyamet Günü onun önüne, her şeyi açık açık kaydedilmiş bulacağı bir sicil çıkaracağız; ‘oku sicilini’ bugün kendi hesabını kendin çıkaracak durumdasın” hükmü yazılıdır. Kur’an-ı Kerim’deki “Kader” kavramı, insan hayatına ilişkin dış şartların ve olayların gelişiminden çok, kişinin manevi/ahlaki tercihlerinin bir sonucu olarak bu hayatın izlediği yönü işaret eder, bir başka deyişle insanın manevi/ruhani yazgısını ifade eder. Kur’an-ı Kerim’de de belirtildiği gibi kader kişinin eğilimlerine, bilinçli tercihleriyle ortaya koyduğu tutum ve davranışlarına bağlıdır. Dolayısıyla insanın kaderi kendisine; kişiliğine, genel davranışlarına ayrılmaz bir biçimde bağlıdır. İnsanı hayatta yapıp-ettiklerinden sorumlu tutan Allah “Her insan kaderini kendi belirler” diye uyarmaktadır. İnsan kaderini kendi belirler, bir başkasının kaderimizi belirlemesi kabul edilemez.

Kader mi?

Son

Hemen her işimizde olduğu gibi bu kez de bir günah keçisi bulduk ve bunca yıkıma sebep oldukları için onları suçluyoruz. Bu suçlama beni gerçekten korkutuyor. Geleceğimiz için hiçbir ders almamış olmamız umudumu azaltıyor.

Mahalle arasında bir veya iki katlı, bilemediniz üç katlı bir yapıyı hiçbir resmi merciden izin almadan ve hiçbir onaylı projesi olmadan inşa eden müteahhit elbette suçludur. Ama bugünkü yaşadığımız gerçek bunun tam aksi. Şehirlerin göbeğinde yer alan 10-15 katlı yapıların onaylı projeleri olmadan, yapı izin belgeleri alınmadan inşası, iskân izni almadan bağımsız bölüm tapularının verilmesi mümkün değildir. Kimi kandırıyoruz? Bu kandırmacalar ile hâlen geleceğimizi riske atmaya devam ediyoruz.

Her şehirci imar planlarını yaptığı alanların jeolojik yapısını, zemin problemlerini bilmek zorunda.

Yanlış imar planları

Bu yıkımın ilk suçlanacak meslek grubu şehircilerdir. Bu alanların riskli alan olduğunu bilmelerine rağmen bu kadar kat yüksekliğinde imar planı düzenleyenler ve altına imzasını

Televizyonlarda deprem uzmanları, jeoloji, jeofizik, jeoteknik mühendisi akademisyenler konuşmaktadır. Çoğunun açıklamaları malumu bir kez daha tekrar etmekten öteye gitmiyor.

Halbuki bu olaya neden olan yapıları yapan mimar, mühendis, usta, kalfa hatta amelelerle konuşmak gerekir. İmar planlarını hazırlayan şehircilerin nasıl böylesi yükseklikleri uygun gördükleri araştırılmalıdır.

6 Şubat 2023 Pazartesi günü, saat 04.17’de merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7,7 büyüklüğünde ve yine aynı gün saat 13.24’de merkez üssü Elbistan ilçesinde 7,6 büyüklüğünde deprem ve pek çok artçı deprem meydana geldi. On ilimizin merkezinde ve onların çevresinde yer alan yerleşim alanlarında ne yazık ki büyük yıkımlara ve can kayıplarına neden oldu. Şimdilerde çokça söylenen bir söz var; “Deprem öldürmez, yıkılan yapı öldürür” hepimiz bu sözün tartışmasız bir gerçek olduğunu bildiğimiz hâlde niçin hâlâ

Önüne gelenin “Ben yaptım oldu” felsefesi ile yaptığı yapıların ortaya çıkarttığı sonuç bu ne yazık ki! Elbette hepimiz çok büyük bir üzüntü içerisindeyiz. Ama esas üzerinde durmamız gereken konu, bunca yıkımdan sonra ne yapacağımızdır.

30 Ekim 2020 günü İzmir’de meydana gelen deprem sonrasında 8 Kasım 2020 günü “Deprem Üzerine” başlıklı bir yazı yazmıştım. O yazımdan bir bölümü sizlere aynen aktarıyorum; “Son günlerde yine depremle yatar kalkar olduk özellikle görsel medya İzmir’de deprem sonucu yıkılan binalardan kesintisiz canlı yayın yapmakta. Bilir bilmez çoğu kişi aklına ne gelirse kendine uzatılan mikrofona konuşmayı hüner sanıyor. Bu yayınları izleyen çoğu insanın ruh sağlığı bozuldu. Allah’tan bu gibi konulara dirençli bir toplumuz ve derin bir hafızamız yok. Kısa süre sonra bunu da unutup ikinci bir depreme kadar kulağımızın üstüne yatmaya devam ediyoruz. Türkiye coğrafyası binlerce yıldır depremlere maruz bir alandır. Geçmişte yapılan pek çok

Dünkü yazımda söz ettiğim Polonya asıllı Mustafa Celâleddin Paşa (10 Nisan 1826-10 Ekim 1876), Osmanlı Ordusu’nda görev yapan, cesareti ve ileri görüşlülüğü ile kısa süre içinde komutanlarının takdirine mazhar olan bir askerdir. Lehçe, Fransızca, Almanca, Rusça, Latince ve Türkçe bilmesi nedeniyle çok okuyan ve öğrendiklerinden faydalı sonuç çıkarma kabiliyetinde olan bir kişidir.

Yoğun bir askerî faaliyet içinde olmasına rağmen 1869 yılında İstanbul’da Fransızca bir kitap yayınlar; “Les Turcs Anciens et Modernes / Eski ve Modern Türkler”. Bir yıl sonra Paris’te de baskısı yapılan bu kitap, ne yazık ki yayınlanmasının üzerinden tam yüz kırk beş yıl sonra 2014 yılında Güven Beker tarafından Türkçeye tercüme edilerek yayınlanır. Hilmi Ziya Ülken bu kitapta dile getirilen görüşlerin çok cüretkâr olduğunu söyler. Yusuf Akçura ise bu eserin bilimsel özellik taşımadığını, Mustafa Celâleddin Paşa’nın hükümlerinde ve

Mustafa Celâleddin Paşa’nın Polonya’nın Sulmierzyce şehrinde Konstanty Borzęcki adıyla başlayan hayat serüveni Osmanlı Ordusu’nda yirmi dokuz yıl süren görev sonrası Karadağ’ın bir köyünde son bulur. Mustafa Celâleddin Paşa için Yusuf Akçura “Biz Türkler, askerî sahada onun faaliyetlerine karşı büyük hayranlık ve derin minnet borçluyuz” der.

Mustafa Kemal Atatürk’ün özel eşyalarından biri Anıtkabir’deki 1372 katalog numaralı “Les Turcs Anciens et Modernes”dir. Atatürk’ün el yazısıyla sayfa kenarlarına aldığı notlar ve altını çizdiği cümlelerden bu eseri defalarca okumuş olduğu anlaşılmaktadır. 1869 yılında İstanbul’da Fransızca olarak basılan bu kitabın yazarı Türk tarihinde “Mustafa Celâleddin Paşa” ismiyle bilinen Konstanty Borzęcki isimli bir Polonyalı’dır.

Kimdir Borzęcki?

Konstanty Borzęcki, 10 Nisan 1826 günü Polonya’nın Sulmierzyce şehrinde ikâmet eden Jozefa ile Wincenty Borzęcki’nin çocukları olarak dünyaya

“Kaçan bir eşeği el yordamıyla arayan üç kör adam, gerçeğin peşinde koşan tüm filozofların amblemidir. Kendimi en körlerden biri olarak kabul ediyorum ve her zaman eşeğimin peşinden koştum.” Voltaire

Voltaire (1694-1778) yaşamının sonlarına doğru düşüncelerinin özü niteliğinde; “Le Philosophe Ignorant / Cahil Filozof” isimli kitabını yazar. 1765-1766 kışında kaleme aldığı bu kitabının ilk baskısı yazar adı belirtilmeksizin yayımlanır. 1766-1767 yılları içinde peş peşe altı kez yeniden basılır.

“Cahil Filozof”, elli altı kısa bölümden oluşan gerçek bir filozofun hayat, kader, sonsuzluk ve ötesi gibi büyük sorular hakkındaki cehaletini ortaya koyan küçük bir kitaptır. Kitabın ilk sorusunun başlığı, “İlk şüphe”dir. “Sen kimsin? Nereden geliyorsun? Ne yapıyorsun?” Voltaire bu soruları yalnız kendine sormaz, örneğin bitkilere sorduğu bu sorulara cevap alamadığından, kendi cehaletiyle baş başa kaldığından söz eder. Aynı soruyu belli ölçüde düşünce ve hafızaya sahip