Gün geçtikçe önemi daha da artan istihbarat genellikle sadece dar kapsamlı güvenlik yaklaşımları içerisinde değerlendirilir. Casuslar arası savaş, operasyonlar ve terör, yıkıcı faaliyetlere karşı güvenlik eksenli bakışla, bir Hollywood filminin görüntüsü içerisinde meselelere yaklaşılır. Halbuki istihbarat, yani devlet istihbaratı esasında o devletin, o toplumun temel güvenliğinin korunması ekonomiden sağlığa, iç politikadan dış politikaya kadar, ondan sonra sosyal hayattaki ortaya çıkan risklere kadar her alanı ilgilendiren, her alandaki zafiyetleri önceden haber alarak, değerlendirerek politikacıya politika üretiminde yardımcı olan vazgeçilmez bir unsurdur. Ama günümüzde bu işlev her ülke için çok farklı, hatta küresel güçler açısından istihbarat teşkilatları daha çok manipülatif ve provokasyon odaklı faaliyetleriyle ön planda. Bu bağlamda da terör örgütleri başta olmak üzere her türlü yasa dışı yapıyla ilişkileri var ve onları bu kirli oyunlarında taşeron olarak kullanıyorlar. Mesela CIA ve MOSSAD’ın bölücü terör örgütü PKK/YPG’yla ilişkisini bilmeyen yok. Aynı durum, Rus, İngiliz, Fransız, Alman gizli servisleri için de geçerli. Dahası, uzunca bir süredir bu faaliyetlerde özel istihbarat şirketleri de devrede. Hatta artık milli, ulusal istihbarat teşkilatları değil, özel istihbarat ve güvenlik şirketleri daha ön plana çıkmaya başladı. Özellikle CIA ve MOSSAD’ın eski çalışanları ile emekli özel harpçilerin kurduğu özel istihbarat şirketleri de bu anlamda oldukça etkin faaliyet içerisindeler. Tabii ülke servisleriyle bağlantılı olarak. Daha doğrusu, onların taşeronları konumunda.
Ve oldukça da yoğun bir pozisyonda. Niyesini geçmişte kritik görevlerde bulunan eski istihbaratçı Metin Ersöz anlatıyor:
“Çünkü onlar hiçbir kural tanımazlar, gözleri karadır, sistemleri yoktur, daha kolay hareket edebilirler. Bunları finanse ettiğiniz zaman müthiş bir güç kazanırsınız. Devlet istihbarat kurumları ise denetlenebilirler, karar alma etiği vardır en azından. Dolayısıyla, özellikle 1990’da Sovyetler’in dağılmasından sonra Rus oligarkların dünyaya yayılmasıyla bu özel istihbarat kurumlarının oluşması ve onların cesur, fütursuz hareketleri arttı, artmaya da devam ediyor. Özellikle de ABD ve İsrailli şirketler olarak. Mesela CIA’dan ayrılan ya da emekli olanlar BAE’de özel istihbarat oluşumu kurdular. İsrail’den yazılımları aldılar, Suudi Arabistan’a sattılar, bütün Arap muhalifleri takip ettiler. İşte bunlardan birisi de Cemal Kaşıkçı’ydı. Oluşturdukları o istihbarat ağıyla Avrupa’da, ABD’de, Türkiye’de organizasyon yaptılar.”
Rusya bu olayın neresinde?
“Rusların özel istihbarat altyapısı pek yok. Rus istihbaratının Afrika’da, Suriye’de, Libya’da ya da Ukrayna’da olsun, kullandıkları özel güvenlik şirketleri var. Bunlar kendi cephe istihbaratlarını, yani taktik istihbaratlarını yapıyorlar ama Rus servisinden ayrılıp da böyle bir şey yapan yok.”
“CIA ve MOSSAD bu anlamda Rus istihbaratından önde yani?”
“Evet öyle ama Ruslar da o açığı elektronik, siber istihbaratla kapatıyorlar. Elektronik ortamda topladıkları bilgileri çok iyi değerlendirip onlarla ülkeler üzerinde algı operasyonları düzenliyorlar. Onda da başarılılar.”
Ukrayna’da pek öyle olmadı ama?
“Rus istihbaratının Ukrayna’daki başarısızlığının nedeni duygusal analizler yapması. İstihbarat aklı değil, kendi ön yargıları ön plana çıktı. Ukraynalıları kendi parçaları veya daha kolay etkileyebilecekleri gibi düşündükleri için yanıldılar. Daha stratejik, daha sabırlı davranamadılar. ABD’de, Avrupa’da ve diğer ülkelerde gösterdikleri operatif sabrı Ukrayna’da gösteremediler yoksa savaşsız devirebilirlerdi Zelenskiy’i. Sabırsız davrandılar, bedelini da ödediler. Tabii burada Ukrayna’nın başarısında Yahudilerin özel istihbarat kuruluşlarının etkisinden, desteğinden bahsetmeden de olmaz.”
Özetle, dünyanın en büyük istihbarat servislerinin gizli operasyonlarda birbirlerine nasıl taşeronluk yaptıkları ya da terör örgütlerini veya yasa dışı her türlü yapıyı taşeron olarak kullandıkları malum. Artık Özel İstihbarat Şirketleri’nin bu zincirin en önemli halkalarından biri haline geldiği de. Dolayısıyla, “derin” dünyada bağlantılar, kirli ilişkiler hepten karmaşıklaşmış durumda.
