Yaman Törüner

Yaman Törüner

yaman.toruner@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı



Kredi kartı kullanmanın birçok riski var. Kart kullanmakla, elde ettiğiniz fayda, yaptığınız harcamayı en çok bir ay içinde veya bazı kartlar için birkaç taksitle ödemek. Ancak, bu faydayı size sağlayanlar daha büyük bir kâr peşindeler. Zaten, böyle olmasa size bu fayda sağlanmazdı.
Kredi kartını size kullandıranlar genellikle işe ayda % 5 kâr ederek başlarlar. Kartların ortalama 15 - 20 gün içinde ödendiği düşünülürse bu kâr aylık % 7 civarına yükselir. Aslında, ilk kar olan % 5 fiyatlara doğrudan eklenmiştir. Yani, çoğu kez peşin yapılan bir alışverişte fiyatı en az % 5 civarında ucuzlatabilirsiniz. Tabii, kredi kartı çıkaranlarla yapılan anlaşmalar gereği bazı kuruluşlar bu ucuzlatmayı yapmazlar. Bu durumda, kredi kartı kullanmanın bir avantajı varmış gibi görünür.
Eğer bir biçimde kredi kartınızı gününde ödemezseniz vay halinize. Daha ilk gün için tefeci faizleri işlemeye başlar. Bu yalnız Türkiye'de değil, dünyada da böyle. Örneğin, faizlerin % 3 - 5 seviyesinde olduğu ABD'de bile 3 aylık geciktirme için % 120 faiz isterler. Yıl bazında, bunun nereye varacağını düşünün. Kredi kartı çıkaranlar, asıl kazançlarını bu faizlerden elde ederler. Üstelik, siz bu durumda bankanızla bile muhatap olmayabilirsiniz. Parayı tahsil edecek olan ve kendilerine bunun için iyi para verilen kuruluşlar vardır.
Kredi kartınızı çaldırdıysanız yandınız. Hemen farkına varıp, bankanızın kredi kartları merkezini aramanız lazım. Bu merkezin numarası genellikle kredi kartının arkasında yazar. Yani, kredi kartı ile birlikte gider. Siz arayıncaya kadar kredi kartınızdan birisi harcama yaptıysa, bunu siz ödersiniz. Yapılan harcamanın kredi kartının arkasındaki imza ile yapılıp yapılmaması sizi kurtarmaz. Hele, kredi kartınızla birlikte başka bir hüviyetiniz de çalınmışsa, kredi kartınız daha rahat kullanılır. Yabancıların "identity fraud" dedikleri bir durumla karşı karşıyasınızdır. Yurtdışında, bunun cezası, yakalanırsanız ağırdır. Türkiye'de ise neredeyse yoktur. Şimdi, yurtdışında çaldırmalara ve kredi kartını geri ödeyememelere karşı bir sigorta sistemi var. Ama, bu da bayağı pahalı. Kredi kartı kullanmayı güçleştiriyor. Bizde bu da çalışmıyor. Bu durumda, sizi nispeten kurtaracak tek yol mağazaların sıradan bankalarla anlaşıp çıkardıkları kredi kartları yerine, doğrudan bankaların çıkardıkları kartları edinmek. Böylece, hiç olmazsa karşınızda ciddi bir muhatap bulabilirsiniz. Türkiye'yi bilmiyorum ama ABD'de böyle bir durumda Amerikan Express müşterinin zararını karşılıyor.
Kredi kartınızı çaldırdığınızın farkında bile olmayabilirsiniz. Örneğin, evinizin kapıcısı veya dışardan bir ziyaretçi posta kutunuzun içinden size gelen kredi kartını yürütebilir. Üstelik, sizin doğum tarihinizi de biliyorsa işiniz bitik. Kartınızı aktive edip, kullanabilir ve sizin bundan aylar sonra haberiniz olur. Bu çeşit soygun Batı'da o denli yaygın ki, artık kartların aktivasyonunun numarası görülen ev telefonundan yapılması zorunlu. Ayrıca, doğum tarihiniz, annenizin kızlık soyadı, ilkokul adınız, ilk arabanızın markası, ilk yaşadığınız sokak, ilk sokak arkadaşınızın adı, ilkokul öğretmeninizin adı vs. gibi ahiret soruları soruluyor. Tabii, sıradan bankalar bu tedbirleri almadıkları için "identity fraud" hep onlarda oluyor.
Kredi kartları ile ilgili sorunlar bu kadar değil. Devamı sonraki yazımda.