Ergenlikte baş ağrısı ve adet düzensizliği

Migrenli kişilere sorduğumuzda migren ataklarının çoğunlukla ortaokul sonlarıyla lise döneminde başladığını belirtirler. O yaşlarda 3-5 yıl kadar yoğun atak yaşanıp sonrasında ataklar azalır. Otuzlu yaşlarda baş ağrıları tekrar artar. Bazılarında ise baştan itibaren yoğundur. Ergenlik döneminde aralıklı olup sonraki yıllarda atak sıklığı gittikçe artanlar da vardır.

Ergenlik döneminde başlayan migren, tek taraflı -bazen sağ, bazen sol- şakak ağırlıklı, gözü de içine alabilen, zonklayıcı ağrılardır. Çok şiddetli olmayan bulantı, bazen kusma, ışık, ses hassasiyeti olabilir. Okul ve sınav stresi ağrıyı artırır.

Migren genç kızların hemen hepsinde ilk âdet kanaması (menarş) ile başlar. Sıkıntılı, sancılı düzensiz kanamalardan, polikistik over denilen ciddi tabloya kadar hormonal bozukluklar da tabloya bire bir eşlik eder.

“Başım ilk ağrıdığında dershaneye gidiyordum. O zamandan beri baş ağrılarım neredeyse hiç geçmedi. O yıl sınav stresinden dediler. Okuldan çıkıyor, dershaneye gidiyordum, başım ağrıyordu. Dershaneden eve gelince ders çalışmak istiyordum yine başım ağrıyordu. Işığı kapatıp yatıyordum. Sınavım iyi geçmedi. Normal liseye başladım. Dershane, ders çalışma zorunluğum kalmadı yine başım ağrıyordu. Yaz tatillerinde de başım ağrıyordu. Lise ikiye geldim yine başım ağrıyor. Böyle giderse üniversite sınavına da çalışamayacağım. Sizin de sorduğunuz gibi âdetlerim çok düzensiz, sancılı ve tüylenmem var. Annem kadın doğum doktoruna götürdü. Yumurtalıklarımda kistler varmış. Doğum kontrol hapı kullanmam gerekiyormuş…”

Öyküde kendisini anlatan genç kızın söylediklerini yaşayan pek çok liseli vardır. Ergenlik döneminde migreni başlayanların düzenli ve sıkıntısız regl kanamalarının olması genellikle karşılaşılan bir durum değildir. Bu genç kızlarda migrenin nedeni, hormonal aktivitenin başlaması değildir. Migrenlerini başlatan da hormonlarını bozan da aynı nedendir: Yirmi yaş dişleri…

Bu dişler oluşturdukları olumsuz uyarımla yani bozucu alan etkisiyle hem migreni tetikler hem de hipofizin çalışması üzerinde baskı oluşturur. Hormonların ana kontrol merkezi olan hipofiz bezinin beyindeki lokalizasyonu hemen burnun arkasındaki bölgededir. Özellikle üst yirmi yaş dişleri hipofizi olumsuz etkiler. Eğer rahat çıkabilecek dişlerse hafif düzeyde âdet sıkıntıları olur. Kemik içinde, yan pozisyonda, büyük ve hiç çıkamayacak olanlar ise ciddi düzeyde hormonları etkiler. Bu hastalarda bir gün diğer dişleri olumsuz etkilediği için dişleri alınmazsa hem migrenleri hem de hormonal bozukluk hayatları boyunca devam edebilir. Bu yazı “Migrene Çözüm Var” kitabından alınmıştır.