Göçebe orkestra!

Türkiye’nin önde gelen orkestralarından 36 yıllık İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası (İDSO) AKM’nin kapanmasıyla, 2010’da Avrupa Kültür Başkenti olmaya hazırlanan şehre yakışmayacak bir mekân sorunu yaşıyor. 14 Kasım’da Kayışdağı’ndaki Yeditepe Üniversitesi’nde gerçekleşen konserde, seyirci taşıyan üç servis aracına rağmen salonun ancak üçte biri doluydu.
Müzik yazarı Kemal Küçük’ün Milliyet Sanat dergisinin kasım sayısındaki yazısında gündeme getirdiği gibi, AKM’nin 1 Haziran 2008’de tadilata girmesiyle İDSO, konser salonu, ofis ve depodan mahrum kaldı. Ancak, ne İDSO’nun bağlı olduğu Kültür Bakanlığı ne de İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) orkestraya salon tahsis etmek için yeterli çaba sergiliyor. Sonuçta, geçen yıl 60 konser veren İDSO’nun bu yılki programında mekan sıkıntısı nedeniyle yalnız 16 konser var.

Yeni mekan arayışı
AKM kapanmadan önce, bahardan itibaren, İDSO yöneticileri mekân arayışına başladı. Yaklaşık 100 kişilik orkestraya büyük bir sahne gerekliydi. İDSO’nun çoğu orta yaş ve üstü seyirci kitlesi dikkate alındığında konser mekânının merkezi bir yerde olması önemliydi.
Orkestranın 6 yıl boyunca kullandığı, İTÜ’nün Maçka Maden Fakültesi G Anfisi’ne umut beslendi. Ne var ki, İTÜ yönetiminden ret yanıtı geldi. Ret gerekçesi olarak binadaki yoğun eğitim programı gösterildi.
Bunun üzerine Cemal Reşit Rey Konser Salonu (CRR) seçeneğine öncelik verildi. İDSO yöneticileri İBB Genel Sekreter Yardımcısı Muammer Erol’la görüştü. Erol’un onları yönlendirdiği, Belediye Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanı Hüseyin Öztürk, ekim, kasım ve aralık ayları için CRR’de İDSO’ya birer cuma tahsis etti. Ancak ertesi sabah CRR Sanat Yönetmeni Yalçın Çetinkaya arayıp programda hiç boş cuma olmadığını belirtti. CRR’nin ekim programı açıklandığında, İDSO, özellikle istediği 31 Ekim Cuma’nın boş olduğunu gördü.
Belediye Kültür Dairesi yetkilileri ekim sonunda arayıp İDSO’nun CRR’yi kullanabileceğini söyledi ama yine yer bulunamadı. Bu defa Belediye’ye bağlı olan, Bağlarbaşı İETT Kültür Merkezi ve Altunizade Kültür Merkezi’ne başvuruldu fakat ikisinden de olumsuz yanıt geldi.

Arayışlar ve sonuç
İDSO mekân arayışını sürdürdü. Kadıköy Belediyesi’nin restore ettiği Süreyya Operası’nda, Devlet Opera ve Balesi buraya taşınmış olduğu için boş gün yoktu. Kadir Has Üniversitesi’nin sahnesi, Beşiktaş’taki Yıldız Sineması’nın salonu, TRT’nin binaları, MKM gibi salonlar program yoğunluğu ve tadilat nedeniyle tahsis edilemedi. Hadi Çaman Tiyatrosu, Haldun Dormen Sahnesi, Şişli Kültür Merkezi ise yeterli büyüklükte değildi.
İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın bütün toplantılarına katıldı İDSO yöneticileri. Ancak kentin sembollerinden olan İDSO’ya herhangi bir öneri sunulmadı.
Bu arayışların sonunda İDSO’ya Lütfi Kırdar’dan kısmi bir olumlu yanıt geldi ama ocaktan itibaren sadece 5 gün ayarlanabildi. Bu arada Kadıköy Belediyesi’ne bağlı Caddebostan Kültür Merkezi’yle (CKM) de anlaşmaya varıldı ve toplamda 7 gün olmak üzere her ayın ilk cuması İDSO’ya ayrıldı. Ancak akustik açıdan yetersiz bir salon olan CKM konusunda dinleyicilerden şikayet geldi.

Sürekli taşınıyorlar
Halen İDSO’nun ofisleri ve deposu Üsküdar Paşalimanı’nda restore edilen Tekel Binası’nda bulunuyor, provalar da akustiği yetersiz olan bu mekânda yapılıyor. Prova ve konserler arasında sürekli taşınan enstrümanlar zarar görüyor. Özetle Avrupa Kültür Başkentliği’ne hazırlanan İstanbul’un adını taşıyan senfoni orkestrası da seyircisi de yersiz yurtsuz.

‘Kenara çekilmedik’
Konuyla ilgili görüşünü aldığımız İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Yürütme Kurulu Başkanı Nuri Çolakoğlu ise şunları söyledi: “Elimizde salon olup da İDSO’ya tahsis etmeme gibi bir durum söz konusu değil. AKM’yi yeni sezona yetiştirebilmek adına 2010 Ajansı olarak, destek vermeyi kabul ettik. Fakat AKM’den çıkan kuruluşlara salon temin etme yükümlülüğümüz yok. Ama bu bizim işimiz değil diyerek kenara da kaçmıyoruz. Bize ‘şurada bir salon var, bunun için şöyle bir girişim yapar mısınız’ derlerse tabii ki yaparız.”

İTÜ’nün red gerekçesi
Milliyet Sanat dergisindeki “Avrupa Kültür Başkenti’nin göçebe senfonisi” başlıklı yazıda İDSO yetkililerinden alınan bilgi doğrultusunda, İTÜ’nün bugünkü rektörü Prof. Dr. Muhammed Şahin döneminde orkestraya red cevabı verildiği yazılmıştı. Bunun üzerine Şahin dergiye bir yazı göndererek, İTÜ Yönetim Kurulu’nun, önceki rektör Prof Dr. Faruk Karadoğan dönemindeki 24 Temmuz tarihli toplantısında, İDSO’ya olumsuz cevap verdiğini belirtti.