Türkiye'nin riski politikacılar

TÜRKİYE'nin kredi notunu 1994 krizi öncesine indiren rating kuruluşları Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın tepkisini çekiyor. Son olarak Aralık ayında Standard and Poor's tarafından B, Mart ayında da Moody's tarafından B1'e düşürülerek, 1994 yılında yaşanan ekonomik krizinde altına düşen kredi notlarına karşı Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Selçuk Abaç'ın hazırlığını yaptığı bir mektupla Türkiye'yi savunulacak.
Mektupta, rating kuruluşlarının ölçümlerinde haksızlık yaptıklarına ilişkin, uluslararası basında çıkmış görüşler tekrarlanacak. En önemlisi de Türkiye'nin ekonomik potansiyeli hakkında yabancı kuruluşlar tarafından yapılmış araştırmalara yer verilerek, bu not seviyesinin haksız olduğu dile getirilecek.

Bu araştırmalardan en önemlisi ise Fransız Credit Risk International (CRI) adlı kuruluş tarafından 1996 - 1997 yıllarına ilişkin olarak 150 ülke arasında yapılan çalışma olacak. Milliyet'in ele geçirdiği araştırma sonuçlarına göre, Dünya üzerindeki bütün ülkeler hakkında yaptığı araştırmaları dünya haritası üzerinde değişik renkler ve sayılarla gösteren Credit Risk International genel değerlendirmesini üç açıdan yaptı. Bunlardan ilik olan, "Ülke Riski" analizinde 6 - 8 aylık ihracat riskleri ortaya kondu. Buna göre, 150 ülkeninin birbirleri ile yaptıkları ticari ilişkilerden doğan mali riskler dikkate alındığında, Türkiye, Yunanistan, Çin, Doğu Avrupa Ülkeleri, Çin ve Güney Afrika ile birlikte düşük riskli ülkeler grubunda yer aldı.
Bu katagoride Kuzey Amerika, AB, Avusturalya ve Japonya tamamen risksiz, birçok Güney Amerika ve Güney Afrika ülkesi ile Mısır, Namibya, Hindistan ve Meksika Türkiye'den daha riskli (Orta riskli) bulundu. Libya, Cezayir, Rusya, Suriye ve Türki Cumhuriyetler yüksek riskli olarak belirlendi.

CRI'nın "Ülke Fırsatları" araştırması kriterine göre de, ekonomik gelişmişlik, gerçek pazar payları, pazar dinamikleri, dışa açılma ve özelleştirme dinamikleri itibarıyla Türkiye "gelişmekte olan pazar" olarak değerlendirildi.
Kurumun "Dünya Stratejik Sentezi" kriterine göre yaptığı araştırmasına dayanarak oluşturduğu ve yukarıda yayınlanan harita, 150 ülkenin, mali risk, politik risk ve iş ortamları dikkate alınarak oluşturuldu. Özellikle politik risk kavramına yer verilen araştırmada, Türkiye, "Orta gelişme hızına ama riski yüksek pazar " ülkeler grubuna dahil edildi. Ülke Riski ve Ülke Fırsatları katagorisinde, düşük riskli bulunan Türkiye, politik riskin dahil edildiği Dünya Stratejik Sentezi araştırmasında, siyasi ortamından dolayı, "tüm potansiyeline rağmen yüksek riskli" bulundu.


Moody's'e yazılan mektubun içeriği
*Türkiye'de kişibaşına 3 bin dolar olan gelir satın alma gücü paritesine göre 7 - 8 bin dolara çıkmıştır.
*Türkiye 6 - 18 aylık ihracat riskleri açısından ödemelerini zamanında yapan bir ülkedir.
*Ülke fırsatları açasından bakıldığında, ekonomik gelişmişlik düzeyi, pazar dinamikleri, dışa açılma ve özelleştirme bakımından "gelişmekte olan" bir ülkedir.
*Global olarak bakıldığında Credit Risk International'ın araştırmasında olduğu gibi yatırım imkanları ve pazar olarak düşük risklidir.
*Türkiye, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bu yana dış borçlarını sadakatle ödemektedir. Net dış borç ödeyicisi olduğu halde Merkez Bankası, döviz rezervlerini 16 milyar dolara çıkarmayı başardı.
*Dış borçlarının GSMH'ye oranı 1994'te yüzde 50 iken, 1996'da yüzde 42'ye gerilemiştir.