Algımızla oynuyorlar
22.06.2025 - 07:01 | Son Güncellenme:
Sosyal medya fenomeni Nihal Candan’ın anoreksiya nedeniyle yaşamını yitirmesi, yeme bozukluğu tehlikesini yeniden gündeme getirdi. Uzmanlar, sosyal medyada beden algısını çarpıtan görsellerin özellikle gençleri etkilediğini belirtiyor.
EREN KOCA / DİDEM SEYMEN - Görünmez bir salgına dönüşen yeme bozuklukları konusunda son üzücü örnek, Nihal Candan oldu. Candan önceki akşam “anoreksiya nevroza” nedeniyle hayatını kaybetti.
Biruni Üniversite Hastanesi’nden Obezite Cerrahı Doç. Dr. Alper Öztürk, anoreksiya nervozanın çoğunlukla genç kadınları etkilediğini belirterek “Yoğun kilo alma korkusuyla karakterize ve buna bağlı olarak yemekten kaçınma/yemek yememe ile kendini gösteren psikolojik bir rahatsızlık” dedi. Öztürk, hastalıkla ilgili şu bilgileri paylaştı: “Hastalık başladıktan sonra, devam eden kilo kaybı ve hastaların değişen yeme davranışları klinik tabloyu karmaşıklaştıran geniş metabolik bir işlev bozukluklarına yol açar. Vücutta artık karbonhidrat ve yağ asidi kalmadığı için enerji kaynağı olarak proteinleri yani kasları kullanmaya, yıkmaya başlar. Bu da kanda kalp durmasına kadar götürebilecek ileri elektrolit dengesizliklere ve derin endokrin bozukluklara yol açar. Hayati öneme sahip hormon dengesizliklerini de yanında getirir.”
Sosyal medya etkisi
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Taha Can Tuman, sosyal medyanın rolüne dikkat çekerek “Özellikle görsel içeriğin ön planda olduğu Instagram gibi platformlar, beden imajını daha fazla etkiliyor” dedi. Genç ve genç yetişkinlerin beden algı bozukluğuna karşı daha savunmasız olabileceğini vurgulayan Tuman, şöyle devam etti:
“Gerçekçi olmayan güzellik ideallerinin popülerleştirildiği sosyal medya paylaşımları, filtreler, photoshoplu resimler, oyuncak bebeklere benzemeye çalışan modeller, sinema sektörü, güzellik ve beden algımızı etkiliyor. Beden algısı bozulduğunda kendi bedenini olumsuz değerlendirme ve utanç duyguları ortaya çıkar. Bu durum özsaygıda azalma, kişinin bedeninden dolayı memnuniyetsizlik, mutsuzluk gibi depresif belirtiler yaşamasına, yeme bozuklukları ve beden dismorfik bozukluk gibi hastalıkların gelişimine yatkınlık oluşturur.”
Son yolculuğuna uğurlandı
Nihal Candan, 2023 yılında “kara para aklama” ve “dolandırıcılık” suçlamasıyla tutuklanmış, beş buçuk ayı aşan tutukluluğun ardından anoreksiya hastalığı nedeniyle tahliye edilmişti. 37 kiloya düşen fenomen, geçtiğimiz haftalarda hastaneye kaldırıldı. 23 kiloya düşerek yoğun bakıma alınan Candan, önceki gün hayatını kaybetti. Candan için dün Levent Barbaros Hayrettin Paşa Camii’nde düzenlenen cenaze töreninde annesi Umut Candan ile kardeşleri Bahar ile Zeynep Su’nun feryatları yürek yakarken, yakın zamanda kalp krizi geçiren Prof. Dr. Hakan Candan kızının tabutunu musalla taşına getirdiği anlarda gözyaşlarına boğuldu. ● SEÇKİN ŞENVARDAR
‘Kritere uymayan cezalandırılıyor’
Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Barış Erdoğan, sosyal medya ile birlikte fit bir vücuda ve kusursuz bir yüze sahip olma baskısının özellikle kadınlar için adeta toplumsal bir zorunluluğa dönüştüğünü belirtti. Erdoğan “Genç kızlar daha ergenliğe bile girmeden bedenlerini sorgulamaya başlıyorlar” dedi.
‘Estetik görünüm, sermayeye dönüşüyor’
Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu: “Toplum ideal güzellik kriterlerine uymayanları cezalandırıyor; uyanlar ise iş, eğitim ve sosyal çevrede daha fazla kabul görüyor, ödüllendiriliyor. Araştırmalar fiziksel olarak çekici bulunan bireylerin daha kolay işe alındığını, daha yüksek maaşlar kazandığını gösteriyor. Bu da estetik görünümü, ekonomik bir sermayeye dönüştürüyor. Kolektif bir estetik çılgınlığın ortasındayız ve bu çılgınlık bir toplum sağlığı sorununa dönüşmüş durumda. Zira mesele sadece daha güzel görünmek değil. Asıl sorun daha çok kabul görmek, daha az dışlanmak ve daha çok sevilmek arzusu. Ve bu arzunun sonunda sağlıklı ne beden kalıyor ne benlik.”
,HASTALIĞI ATLATAN DERYA ULUĞ’DAN ÇAĞRI:
Baskılara yenik düşmeyin
Aynı hastalığı atlatan Derya Uluğ ve İrem Derici’den de gençlere sağlıklı yaşam çağrısı geldi. Üniversite yıllarında aynı hastalıkla savaştığını ilk kez açıklayan Uluğ, “Genç kızlarımıza tavsiyem, zayıflık güzellik demek değildir, sağlık her şeyden kıymetlidir. Zayıf görünmekten mutlu oluyorsanız lütfen bunu sporla ve sağlıklı beslenerek yapın. Lütfen sosyal medya baskılarına yenik düşüp hayatınızın elinden alınmasına izin vermeyin...” dedi. 2017 yılında hastanede çekilen fotoğrafını paylaşan İrem Derici ise, “Ben bunu zor yendim, belki hala yenemedim. Kimin ne yaşadığını bilemezsiniz...” ifadelerini kullandı.
Diana’da ‘bulimia’ vardı
Prens Charles tarafından aldatılan Lady Diana da, 1980’lerde verdiği bir röportajda yine bir yeme bozukluğu olan “bulimia nervoza” hastalığına yakalandığını duyurmuştu. Prenses Diana, “Bulimia nevroza nişanlandıktan bir hafta sonra başladı. Kocam belime elini koyup birazcık tombul olduğumu söyledi. Bu da bende bir şeyler tetikledi” demişti.
