‘Tele hastane’nin mucidine madalya

Koç Üniversitesi, bilimin gelişmesini teşvik etmek amacıyla Türkiye’nin yetiştirdiği yurt içinde veya dışında evrensel bilgi birikimine katkıda bulunan başarılı ve öncü bilim insanlarını ödüllendirmek üzere ‘Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası’ programını başlattı.

Bu yıl ilk kez verilen ödül, ‘Fen, Mühendislik ve Tıp’ alanında dünya çapında ses getiren çalışmaları ile Prof. Dr. Aydoğan Özcan’ın oldu. Prof. Özcan ödülünü, Koç Ailesi üyeleri, bilim ve akademi çevreleri, iş dünyasının önde gelen isimlerinin yanı sıra çok sayıda davetlinin katıldığı törende aldı.

Başarılı çalışmaları nedeniyle 2012’de Popular Science dergisi tarafından dünyanın en parlak 10 bilim insanı arasında gösterilen ve Kaliforniya Üniversitesi (Los Angeles) ve Howard Hughes Sağlık Enstitüsü’nde profesör olarak görev yapan Prof. Dr. Özcan’a ödülünü, Koç Holding ve Koç Üniversitesi Şeref Başkanı Rahmi M. Koç takdim etti.

Uzaktan teşhis imkânı

Prof. Dr. Aydoğan Özcan, optik görüntüleme, mikroskobik görüntüleme, algılama ve teşhis alanlarında dünyanın önde gelen bilim insanlarından. Uzaktan sağlık hizmeti (teletıp), mobil sağlık, nanoskopi, geniş alan görüntüleme, merceksiz görüntüleme, doğrusal olmayan optik, fiber optik ve optik koherens tomografi (OCT) alanlarında 33 patenti bulunuyor.

Prof. Dr. Özcan’ın bilimsel çalışmaları, geleneksel mühendislik alanına ek olarak uzaktan sağlık ve genel sağlık hizmetleri için de uygulama alanları buldu. Disiplinlerarası araştırmaları özellikle yeni optik mikroskobik görüntüleme, algılama ve teşhis teknikleri geliştirme, mikro ve nano ölçekteki nesneleri incelemek için kullanılan mevcut cihazları önemli ölçüde iyileştirme ve tasarımlarını sadeleştirme üzerine odaklanıyor. Örneğin, araştırmaları sonucunda geliştirdiği yeni tür mikroskoplar, holografik rekonstrüksiyon algoritmaları kullanan geleneksel merceklerin yerine çip üzerinde merceksiz görüntüleme tekniği kullanıyor. Bu teknik, vücut sıvısı gibi karmaşık numunelerde bulunan nadir hücrelerin yüksek çıktı oranıyla taranabilmesi açısından çok önemli.

Önü de açılmış oldu

Bu teknoloji platformunun sağladığı bir diğer önemli fayda, sınırlı imkânlara sahip uzak noktalarda dahi gigapiksel ölçeğinde mikroskobik görüntüleme, uzaktan patoloji algılama ve teşhis için akıllı telefonlara kolayca entegre edilebilen ve sahrada kolaylıkla kullanılabilen, uygun maliyetli tasarımlara olanak vermesi. Bu teknoloji sayesinde çok sayıda uzaktan sağlık hizmeti ve genel sağlık uygulamasının önü açılmış oldu.

Sadece bir tuşla veri tabanına

Özcan, sıradan bir cep telefonunu hassas tahliller yapan bir mikroskoba çevirebilen bir cihaz yaparak tıpta devrim yaratmış ve ABD’nin en çok okunan dergilerinden Populer Science’ın Ekim 2012 sayısında, ‘En parlak 10 bilim insanı arasında gösterilmişti. Maliyeti sadece 10 dolar olan cihazın kolayca cep telefonuna monte edilmesiyle her yere taşınması mümkün olmayan pahalı aletlere ve uzun süre gerektiren kan tahlillerine gerek kalmıyor.

Bunun yerine hastalıklar her yerde, kısa sürede ve ucuz yolla teşhis edilip sonuçlar bir tuşla tıbbi bir merkezdeki veri tabanına yüklenebiliyor. Cihazın, dünyanın pek çok doktorsuz, hastanesiz bölgesinde teşhis edilemeyen hastalıklar kolayca ve çok ucuz yolla tespit edebilmesini sağladığı gibi Google Maps, arayüzlü yazılım sayesinde cep telefonlarından toplanan test sonuçlarıyla bulaşıcı hastalıkların dünyadaki yayılımı da takip altına alınabiliyor.

50 bin dolarlık desteği içerecek

Ödül töreninde konuşan Koç Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı ve Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ömer M. Koç, ödül programıyla dünyaya ve insanlığa değer katan genç bilim insanlarını teşvik edeceklerini açıkladı. Koç Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Umran İnan da törende yaptığı konuşmada, ödül hakkında şu bilgileri verdi: “Bu yıldan başlayarak bir yıl Fen, Mühendislik ve Tıp Bilimleri ve sonraki yıl da İdari, Sosyal, İnsani Bilimler ve Hukuk alanlarında Türkiye’nin yetiştirdiği, yurtiçinde veya yurtdışında evrensel bilgi birikimine üst düzeyde katkıda bulunan ve henüz 50 yaşını tamamlamamış bir bilim insanına bu madalyayı takdim edeceğiz. Amacımız ve ümidimiz, madalya ve sertifikaya ek olarak 50 bin dolarlık desteği içerecek olan bu ödüllendirmenin, ülkemizde bilimin gelişmesini teşvik etmesi ve onurlandırmasıdır.”

Bilim kurulunda uzman isimler

Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası’na aday olacak bilim insanları, Koç Üniversitesi tarafından çeşitli bilim dallarında uzman isimlerden oluşan 5 kişilik Seçici Kurul üyeleri tarafından belirlendi. Bu yılki Seçici Kurul’da, Harvard Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, Georgia Teknoloji Enstitüsü’nden Prof. Dr. İlhan Fuat Akyıldız, Argonne Ulusal Laboratuvarı’ndan Prof. Dr. Ali Erdemir, ETH Zurich’ten Prof. Dr. Ataç İmamoğlu görev yaptı. Başkanlığını Koç Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Umran İnan’ın yaptığı Seçici Kurul, değerlendirmeler sonrasında aday sayısını üçe indirdi; belirlenen adaylar ve çalışmaları Koç Üniversitesi Mütevelli Heyeti’ne bildirildi. Mütevelli Heyeti bu değerlendirmeler ışığında seçimi gerçekleştirdi.

450’den fazla makalesi var

Ödüle layık görülmekten duyduğu mutluluğu ifade eden Prof. Dr. Aydoğan Özcan, şunları söyledi: “Bu ödül benim için iki nedenden önemli. Birincisi Türkiye’de aldığım ilk önemli ödül, ikincisi de bu ödülün Sayın Rahmi Koç’un adını taşıması ve ödüle layık görülen ilk kişi olmak. Bu benim için çok değerli olduğu gibi bana büyük bir sorumluluk da hissettiriyor.” Kaliforniya Üniversitesi (Los Angeles) ve Howard Hughes Sağlık Enstitüsü’nde profesör olarak görev yapan Prof. Dr. Aydoğan Özcan’ın 33 yayımlanmış patenti ve 20’den fazla onay bekleyen patent başvurusu var. Özcan’ın bir kitabı ve önde gelen hakemli dergi ve konferanslarda yayımlanan 450’den fazla makalesi var.