İktidar, ateşten gömlek

"Abdülhamid Düşerken" - Yönetim ve senaryo: Ziya Öztan / Oyuncular: Meltem Cumbul (Nimet), Mehmet Kurtuluş (Şefik), Haluk Kurdoğlu (Baba Mehmet Şahabettin Paşa), Çetin Öner , (II.Abdülhamid), Halil Ergün (Talat Bey), Fikret Kuşkan (Enver Bey) / 2003 TRT yapımı, 125 dakika.

Ziya Öztan’ın dönem filmleri serüveni devam ediyor. Yakın tarihimize tanıklık eden son filmi, "Kurtuluş" ve "Cumhuriyet"in içinde yer aldığı üçlemenin başlangıç halkası. Önceki projelerinde tarih kitaplarının yoğun malzemesiyle boğuştuğunu ifade eden Öztan, yirmi küsur yıl önce çektiği "İttihat ve Terakki" belgesel dramasıyla deneyim ve birikim kazandığı II.Meşrutiyet yıllarını anlatırken bu kez edebi bir metinden yola çıkmış. Edebiyatımızın gölgede kalmış ismi Nahid Sırrı Örik’in "Sultan Hamid Düşerken" adlı romanı sinematografik açıdan zengin bir malzeme. İhtiraslı nazır kızına sevdalanan İttihatçı binbaşının iktidar ve ihtişamla sınanmasının öyküsü açık "Macbeth" etkileri taşıyor. Öztan’ın bir kez daha sinemamız koşulları içinde yüksek bir bütçe ve geniş bir oyuncu kadrosuyla çalıştığı yapım, üçlemenin en iyisi olarak göze çarpıyor. Osmanlı İmparatorluğu’nun çözülme sürecini ve demokrasi mücadelesinin kızıştığı kargaşa yüklü dönemi, kişisel planda bir aşk ve iktidar ilişkisi çerçevesinde ele alan filmin önemli zaafı, etkileri günümüze kadar uzanan yoğun ve dramatik olayları ve otuzdan fazla karakteri iki saatlik bir süreye sığdırma çabası. Diyalog ağırlıklı sahneler sinematografik yapıyı büyük ölçüde aksatıyor. İstanbul’un hoyratça tahrip edilmiş mimari dokusu dönemi yansıtmaya elverişli olmadığı için tümü dekorda çekilmiş dış sahnelerde Colin Mounier’nin özenli görüntü çalışması filmin artıları arasında. Şefik Bey’de Mehmet Kurtuluş’un, Abdülhamid’de Çetin Öner’in parlak yorumları, farklı bir kompozisyonda Meltem Cumbul’un klişeleşmiş kişiliğini aşma çabası dikkat çekiyor.





KÜLTÜR & SANAT