Tek servetleri kitapları

Türkiye’de yazar hak ettiği parayı kazanamıyor. Kimi, geçimlerini ancak sağladıklarını ifade ederken kimi de ikinci bir iş yapma zorunluluğuna dikkat çekiyor. İyi kazananlar da var ama dünya ölçeğinde değerlendirdiğimizde, durum hiç de öyle sandığımız gibi değil...


Bundan elli yıl önce meslekten bile sayılmıyordu “yazarlık". Sait Faik’in pasaportuna “mesleksiz" yazmışlardı. Yirmi beş yıl sonra bir dava sırasında “yazarım" diyen Sevgi Soysal’ın sözünü hakim: “Yaz kızım... Mesleği: Ev hanımı!" diyerek yorumlamıştı. Artık yazarlığın meslek olduğu kabul ediliyor. Ama belli istisnalar dışında iyi para kazandıran meslek grupları arasında yer almıyor yazarlık.
Yazarlarımız “...Valde sağolsun; evde babadan kalmalarla ocağı tüttürüp aşı kotarıyor. Hikâyeler yazıp, röportajlar yaptığım yerden de haftada beş on papel alıyor, kahveye çıkabiliyor, hayatımdan hoşnut geçinip gidiyordum" diyen Sait Faik’ten çok da farklı bir söylem içinde değil. Bir kısmı geçimlerini ancak sağlarken, bir kısmı ikinci bir iş yapmak zorunda kaldıklarını belirtiyor. Azınlıkta olmakla birlikte gerçekten iyi kazananlar da var.
Özel anlaşmalar, çeviri kitaplar...
Yayınevleri yazarlarla yüzde üzerinden çalışıyor. Yazarına göre değişmekle birlikte, yüzde beş ile yirmi arasında değişen oranlar kullanılıyor. Ama yazarla yayınevi arasında özel anlaşmalar da yapılabiliyor.Yazarın para kazanmasını belirleyen faktörler arasında kitabın baskı sayısı, kalınlığı, kalınlığa bağlı olarak fiyatı, yayınevinin para politikası geliyor. Bu arada kitabın, yabancı dil çevirilerinden dolar bazında elde edilen geliri de unutmamak gerekiyor. “Kadının Adı Yok" isimli kitabı Yunanistan’da iki yıl boyunca best-seller olan ve 60 bin adet satan Duygu Asena bu bağlamda çarpıcı bir örnek. Yazarın üç kitabı hâlâ çok satıyor Yunanistan’da ve Asena bu ülkeden telif almaya devam ediyor. Korsan sorunu, kitap kampanyaları, az okuyan ülke olma durumu gibi alt başlıklar da yazarın kitaplarından elde ettiği gelir düzeyini etkiliyor.

Nazlı Eray
Türkİye’de kitaptan kazanılan parayla geçinilemez. Ama tabii elli - altmış baskı yapan kitaplar başka... Bundan yedi sekiz sene önce ne kadar kazandığımı öğrenen hizmetçim Hadiye, “Aaaa... İlahi Nazlı Hanım, bu para için mi yazıyorsun?" demişti. Somut bir örnek vermek gerekirse, son kitabımdan aldığım parayla Bodrum’daki villamın klimasının yarı taksidini ödedim.

Selim İleri
1985 sonrasında başka alanlarda da çalışmak zorunda kaldım. Babadan kalma bir evim var. Kirada oturmadım hiç. Kitaplarımdan elde ettiğim parayla kendi tek kişilik hayatımı sürdürebildim. Herhangi bir yatırım yapmaya uygun paralar kazanamadım. Ama tabii hiç şikayetçi değilim ve birçok insanın geçinme koşullarından çok daha iyi koşullarda yaşadığımı da söylemeliyim.

Duygu Asena
YaŞamImI gazetecilikten kazandığım parayla sürdürebiliyorum. Ama mal varlığımı kitaplarımdan elde ettiğim gelirle yaptım. Herkesin tahmin ettiğinin aksine ilk kitabım “Kadının Adı Yokötan yayınevinin ciddi olmayan para politikası nedeniyle doğru düzgün bir kazancım olmadı. Sonraki yayınevim Doğan Kitapçılık’ın yazara yaptığı ödemeler konusundaki ciddi yaklaşımıyla, diğer kitaplarımdan ve “Kadının Adı Yokötan iyi bir gelir elde ettim. Bir de tabii dört kitabımın çeşitli dillerdeki çevirilerinden kazandıklarım söz konusu. Korsan sorunu olmasaydı, bugünkünün üç katını kazanabilirdim. Kitap satıyorsa, yayınevi de ciddi bir yayıneviyse, yazara hak ettiği yüzdeyi ödüyorsa yazar bu ülkede de para kazanabilir. Ama tabii fevkalade yazarların para kazanamıyor olduklarının da farkındayım. Bu da “okumayan" insanımızın ayıbı.

Pınar Kür
Ben uzun süredir yazmıyorum. Öyle çok satan bir yazar da değilim. Dolayısıyla üniversite hocalığı yapıyorum. Bugüne kadar öğretmenlikten kazandığım parayla kitaplarımdan aldığımı birleştirerek Ayvalık’ta bir ev, bir de araba alabildim. Üniversiteden atıldığım dönemde dergi ve gazetelere yazdığım yazılarla, iyi para kazandım. Ama öyle mal mülk alacak kadar olmadı hiç bir zaman.

Ayşe Kulin
Aİlemden kalan bir evde oturuyorum. Yazarlıktan elde edilen, sürekliliği olan, istikrarlı bir gelir değil. Bugüne kadar kitaplarımdan aldığım parayla herhangi bir mal varlığı oluşturamadım. Ama artık daha çok alışveriş yapabiliyor, daha rahat para harcıyor, çocuklara ve torunlara katkıda bulunabilme olanağı buluyorum. İki çocuğumun düğün masraflarına da yardımcı olabildim. Hepsi bu. Türkiye’de kitapları çok satsa bile bir yazarın servet sahibi olması mümkün değil.

Buket Uzuner
Edebİyat yazarı dünyanın hiçbir yerinde öyle çok büyük paralar kazanmıyor. Bestseller kitaplar yazanlar çok para kazanıyor tabii... Edebiyat yazarının kitabı da bazen best-seller olabilir ama bu ikisi birbirinden farklıdır, ikisinin de yazarı ta en başından tercihlerini yapmıştır. Şu an, sürekli baskı halinde olan ve geçimimi sağlayan 12 kitabım var. Ayrıca bu kitapların tamamından kazandığım parayla birkaç yıl önce bir Uno alabildim, Türkiye’nin en ucuz arabası. Ama zaten edebiyat yazarı olan bir insan, bir Rolls Royce almak hayalindeki kişi değildir.

Ahmet Ümit
Son kitabım Patasana’dan yedi ayda, Yunanistan ve Fransa’daki çevirileriyle birlikte 10 milyar kazandım. Kitaplarım bana ayda ortalama bir milyar, Orhan Pamuk’un kitapları da ona ayda muhtemelen üç ya da beş milyar getiriyordur. Bu arada kimi yazarlar da kendi parasıyla kitaplarını bastırıyordur. Kitaptan zengin olmak gibi bir iddiam yok ama kitaptan iyi para kazanmalıyım ve bütün hayatım kitap olmalı.

Müge İplikçi
Ben yazarlıktan hiçbir şey kazanmadım. Son kitabımdan üç takside bölünmüş biçimde toplam 120 milyon aldım. Hâlâ öykü telifi olarak üç milyon gibi rakamları konuşuyoruz. Yazmak çok ucuz Türkiye’de. Yazarak geçinemeyeceğim için hocalık yapıyorum.

Leyla Erbil
KIrk senedir yazıyorum, eşim olmasaydı geçinemezdim. Ailemden kalan üç beş kuruşu, eşiminkilere katarak geldik bu yıllara. Onunkiler öldü, benimkiler öldü, miraslarıyla biraz belimizi doğrulttuk. Yazarlığın geçimimizi sağlamaya hiçbir etkisi olmadı.