Torumtay vefat etti

Eski Genelkurmay Başkanı, emekli Orgeneral Necip Torumtay, 24 Haziran’da Aksaz Deniz Üs Komutanlığı’nda rahatsızlanması üzerine Marmaris Devlet Hastanesi’ne kaldırılmıştı. Solunum yetmezliği teşhisiyle yoğun bakıma alınan Torumtay, ambulans uçakla Ankara’ya getilerek GATA’da tedaviye alınmıştı. 1926’da Trabzon’da doğan Torumtay, dün GATA’da vefat etti. Türkiye’nin 20. Genelkurmay Başkanı olan Torumtay, 1990’da dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal ile Birinci Körfez Savaşı sırasında Irak’a yapılacak müdahale konusunda görüş ayrılığı yaşayınca emekliliğini istemişti.

‘Zorunlu değilse cinayettir’
Torumtay, 2 Temmuz 1987’de Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na, 24 Temmuz 1987’de Genelkurmay Başkanlığı’na atandı. Torumtay’ın Genelkurmay Başkanlığı dönemi sırasında 2 Ağustos 1990’da Irak güçleri Kuveyt’e girdi. Bunun üzerine ABD önderliğindeki koalisyon güçleri ile Irak arasında savaş çıktı. Cumhurbaşkanı Özal, Türkiye’nin ABD’nin yanında harekâta etkin olarak katılması düşüncesini taşıyordu. Özal’ın Türk ordusunun Kuzey’den Musul’a kadar girmesi düşüncesini taşıdığı da belirtiliyordu. Başbakan Yıldırım Akbulut ile Torumtay, Özal ile ters düştü. Torumtay, 3 Aralık 1990’da Genelkurmay Başkanlığı görevinden emekliye ayrıldı. Torumtay, anılarında, istifasıyla ilgili olaram şöyle demişti:
“Bir ülkenin, savunma dışında bir savaşa girmesi, bağımsız ve egemen milletlerde, o ülkenin kendi milli iradesiyle olur. İttifak içerisinde dahi, o ittifakın gerektirdiği yükümlülükler milli menfaat ve hedeflerle bağdaştırılarak milli siyaset doğrultusunda, yine milletin kendi iradesiyle ve yetkili organları ile savaşa girme kararı verilir. Aksi takdirde, başka ülkelerin milli menfaatleri doğrultusunda bir savaşa sürüklenilmiş olunur. Örnek devlet adamı ve askeri strateji dehası olan Atatürk’ün veciz ifadesinde yer aldığı gibi savaş, millet için hayati derecede zorunlu olmadıkça bir cinayettir.”

Kemal Yamak rahatsızlığı

Eski Dışişleri Bakanı Ahmet Kurtçebe Alptemoçin, “Özallı Yıllar. Bir Rüyanın Ardından” adlı kitabında Torumtay’ın istifasına neden olan perde arkası gelişmeleri anlatmıştı. Alptemoçin, Torumtay’ın istifasında, dönemin Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Kemal Yamak’ın politik direktif metninin taslağında yaptığı değişikliklerin en önemli etken olduğunu ifade etmişti. Kitapta, savaş döneminde oluşturulan kriz komitesi toplantılarında yaşanan bazı gelişmeler şöyle aktarılmıştı:
“Kemal Yamak Paşa, üzerinde çalıştığı metni getirmiş, kopyalarını Kriz Komitesi üyelerine dağıtmıştı. Oysa Torumtay da toplantıya kendi hazırladığı metni getirmişti. Ve Yamak Paşa tarafından dağıtılan metni, hepimizle birlikte o sırada gördü. Kendi hazırladığı metnin değil de, bu metnin incelendiğini görünce çok gücendi. Kendisinden bir belge hazırlanması istenmişken, bir başka kişinin bu bu hazırlığa ortak edilmesini hazmedememişti. Bu kişinin emekli bir asker olan Kemal Yamak Paşa olmasından dolayı rahatsız olmuştu... Torumtay’ın istifası geldiğinde toplantı halindeydik. Özal, mektubu önce Akbulut’a gösterdi. Diğer yanında Yamak Paşa vardı ona gösterdi... Özal, ordumuzun koalisyon güçlerine bir miktar askerle katılmasını istiyordu. Bu önerisi MGK’da tartışıldı ve kabul görmedi.”