Batıl inançlar

Batıl inançların çıkış noktalarına baktığımızda, çok eski kültürlerin yaşam biçimine dayandığı ve kültürün değişmesi ile birlikte, ufak değişimlerle, kullanıla kullanıla günümüze dek geldiğini görürüz. Batıl inançların özünde, belirsizliklerle dolu olan hayatta, insanı kötülüklerden koruma amacı vardır. Nüfusun büyük çoğunluğunun, zorlukla yaşamını sürdürdüğü, tekniğin ve bilimin bu denli ilerlemediği dönemlerde insanlar, kıtlık ve / veya açlık nedeniyle çok erken yaşlarda ölüyordu. Hastalıklara karşı çekilen acı ve yaşanan çaresizlik, batıl inançaların temelini oluşturmaktaydı.
Geçmiş zamanın psikolog, psikiyatrist ve hekimi olan kocakarılar, yaptıkları büyü ve ilaçlarla şifa dağıtma özelliğine sahiptiler. Büyü, insanın çevresini ve çevresindeki kötülükleri denetlemesine yardımcı olan bir araç olarak kabul ediliyordu. Kötülük kovan ya da tam tersine, kötülükleri davet eden davranışlar, bitkiler, objeler olduğuna inanılırdı. Örneğin esnerken ağzını kapatmak, sadece incelik değil aynı zamanda şeytanın ağızdan içeriye girmesini önlemeye de yönelikti. Ya da tuz ve su; şeytan, cin ve kötülüğü kovduğu için kutsaldı.
Eski çağlarda yaşamın doğal bir parçası olan batıl inançlar bugün, (bir kısmı değişime uğramış da olsa) varlıklarını hala sürdürmektedir.
Geçmişte, bedene çekilir diye şeytanın adı anmaktan kaçınılırdı. Bugün kanserden bahsetmekten. Tükürüğün güç ve şifa verdiğine yönelik inanç, kimi spor dallarında ya da güç gerektiren işlerde, ele tükürülerek devam ettirilmektedir. Bugün ünlülerin giysilerini satın alıyoruz, onlara benzemek kendimizi daha iyi hissetmek için, yabanıl kavimler, büyücüyü yiyorlardı. Onun kutsal gücü kendilerine geçsin diye. Mücevher takma alışkanlığıysa, şeytandan korunmak amacıyla başlamıştı.
Romantik seremoninin baştacı olan, gelini eşikten kucakta geçirme davranışı, gelin (yaptırdıysa) büyüleri, kötülükleri eve taşımasın ve bekaretini toprak değil, kocası alsın anlayışından çıkmıştı. Aynanın kırılması uğursuzluktur. Ya da ölü evindeki aynalar ve fotoğraflar kapatılır. Ölen ruh canlıyı da götürmesin diye. Kırık ayna parçaları hala endişe yaratmaz mı birçok insanda? Dört yol ağızlarına ya da suya atılarak, kötü talih çevrilmeye çalışılmaz mı?
Ya tahtaya niye vuruyoruz dersiniz? Keltler, ağacın kötülüğü toprağa aktardığına inanırlarmış. Bu inanç, Hıristiyanlıkla birlikte günümüze dek gelmiş. Kötü bir şey duyduğumuzda ya da düşündüğümüzde, başımıza gelmesin diye tahtaya vuruyoruz bugün. Hatta işi iyice ilerleten kimilerimiz, hem tahtaya hem de taşa ve cama vuruyorlar, kendilerini sağlama almak için.
Kedinin uğursuzluğuysa, Mısır'daki Bast tanrısına kadar uzanıyor. Gücü, büyüyü çağrıştıran kara kedinin, büyücüye yardım ettiği ve özellikle bebeklerin hayat soluğunu çaldığı inancı günümüze, kara kediyi görünce ürperme, hatta saçını çekerek kötülükten korunmaya dek uzanmış.
Peki "Çok yaşa" nerelerden geliyor biliyor musunuz? İÖ 150 yılında Sezar, arabasıyla dolaşırken halktan hapşıran olursa, "Çok yaşa" diye bağırırmış. Başka hapşıranlara da "Sen de çok yaşa" dermiş. Bu söz, Romalılar arasında yayılan ve hapşırıkla başlayan bir hastalıktan kaynaklanmış. Çok kere ölümle sonlanan bu hastalıktan korunmanın en iyi yolunun, bu söz olduğu düşünülürmüş. Hapşırma ortaçağ Avrupa'sındaki veba salgını sırasında da çok yaygınmış. O zamanlarda da kullanılan bu söz günümüze kadar gelmeyi başarmış. Bu yüzden şimdilerde hapşırdığımızda, yanımızdaki insan "Çok yaşa" demeyince bozuluyor ve / veya yanımızda kimse yoksa kendi kendimize diyoruz.
Daha binlerce örnek sıralayabilirim sizlere. Bir şeylere inanmak, bu inancın etkisiyle huzura kavuşmak ve rahatlamak çok güzel. Ama inançlarımızı bile akıl süzgecinden geçirmeli, boş yere hayatımızı zehir etmemeli ya da anlamsız bir dayanak noktası haline getirip, kişisel gücümüzü yadsımamalıyız diye düşünüyorum. Ne dersiniz?