“Eko­no­mi iyi gi­di­yor” di­yen­ler oku­sun lüt­fen

En sı­kın­tı­lı gün­ler­de bi­le Tür­ki­ye’nin ge­le­ce­ği­ne hep inan­mı­şım­dır. Türk in­sa­nı­nın ya­ra­tı­cı ve kriz­le­ri çöz­me be­ce­ri­si­ni ör­nek gös­ter­mi­şim­dir. Bu­gün de ka­ram­sar de­ği­lim. Ama ba­zı en­di­şe­le­rim var.
Uzun za­man­dır hü­kü­me­ti, bü­rok­ra­si­si­ni uya­rı­yo­ruz. Dı­şa­rı­dan na­sıl al­gı­la­nı­yor bi­le­mem ama bu eleş­ti­ri­le­ri da­ha iyi bir Tür­ki­ye is­te­di­ği­miz için ya­pı­yo­ruz. Han­gi hü­kü­met olur­sa ol­sun; biz söy­le­dik­le­ri­ne de­ğil, ic­ra­at­la­rı­na ba­kı­yo­ruz. Va­tan­da­şı­mız mem­nun mu, genç­le­ri­miz ge­le­cek­le­rin­den umut­lu mu, de­mok­ra­si­miz ol­gun­la­şı­yor mu?.. Biz on­la­ra ba­kı­yo­ruz.
*    *    *
Kö­şe ya­zar­ken ra­kam kul­lan­ma­yı pek sev­mem. Ama ba­zen ger­çe­ği or­ta­ya ko­yar­ken baş­ka ça­re­niz de kal­mı­yor. Eko­no­mi­de ya­şa­nan sı­kın­tı­lar­la AKP’ye açı­lan ka­pat­ma da­va­sı­nın uzak­tan ya­kın­dan bir il­gi­si yok. Ya­ban­cı­lar, “Na­sıl ol­sa Tür­ki­ye hü­kü­met­siz kal­maz. Sı­kın­tı­lar ola­bi­lir ama kı­sa sü­re­de çö­züm üre­ti­lir...” di­ye dü­şü­nü­yor. O yüz­den ola­ğa­nüs­tü ge­liş­me­ler kim­se bek­le­me­sin.
Eko­no­mi­de­ki bo­zul­ma ye­ni bir ko­nu de­ğil. 22 Tem­muz se­çim­le­ri­ne gi­der­ken gün­dem eko­no­mi de­ğil, si­ya­set­ti. Cum­hur­baş­kan­lı­ğı, e-muh­tı­ra, Cum­hu­ri­yet mi­ting­le­riy­di.
Eğer enf­las­yon, mut­fak­ta­ki yan­gın, gi­de­rek ar­tan iş­siz­lik ol­say­dı; AKP yüz­de 47’nin ya­rı­sı­nı bi­le ala­maz­dı. Bir sü­re­dir eko­no­mist­ler­le, işa­dam­la­rıy­la, so­kak­ta­ki in­san­la AKP kur­may­la­rı or­tak bir dil ya­ka­la­ya­mı­yor. Ya­ka­la­ma­sı da müm­kün de­ğil.
Çün­kü va­tan­daş baş­ka, hü­kü­met baş­ka pen­ce­re­den olay­la­ra ba­kı­yor.
Ge­lin si­ze Tür­ki­ye’nin ger­çek­le­ri­ni gös­te­re­yim. Sa­yı­lar­la, oran­lar­la ca­nı­nı­zı sı­ka­ca­ğım ama ku­su­ra bak­ma­yın ar­tık.
*    *    *
Ra­kam­la­rı ben de­ğil, Ege Böl­ge­si Sa­na­yi Oda­sı Baş­ka­nı En­der Yor­gan­cı­lar ve­ri­yor.
Tür­ki­ye’nin bü­yü­dü­ğü­nü id­di­a eden­ler asıl bü­yü­me­nin ne­re­de ol­du­ğu­nu da­ha net gör­sün­ler.
Son 6 yıl­da kart borç­la­rın­da­ki ar­tış yüz­de 505... 2008’in ilk 4 ayın­da­ki kre­di kar­tı iş­lem hac­mi 54 mil­yar YTL ol­muş. Kre­di kart­la­rıyla ya­pı­lan har­ca­ma­lar beş sek­tör­de yo­ğun­laş­mış.
Mar­ket, ben­zin, gi­yim, te­le­ko­mü­ni­kas­yon ve çe­şit­li gı­da­lar...
Har­ca­ma gra­fik­le­ri gös­te­ri­yor ki; hal­kı­mız mut­fak ih­ti­yaç­la­rı­nı kre­di kar­tıy­la alı­yor. Tü­ke­ti­ci kre­di­le­rin­de­ki ar­tış da dik­kat çe­ki­yor. Kre­di kar­tı­na yüz­de 5’ler­de­ki fa­iz oran­la­rı­nı öde­mek is­te­me­yen va­tan­daş 1.5’lar­da olan tü­ke­ti­ci kre­di­si­ne yö­nel­miş. Bu­gün tü­ke­ti­ci kre­di­le­ri 74 mil­yar YTL iken, kre­di kart bor­cu 28 mil­yar YTL. Bu 74 mil­ya­rın 35’i ko­nu­ta, 6’sı ta­şı­ta, 33’ü di­ğer ih­ti­yaç­la­ra git­miş,
İş­çi­si, me­mu­ru, es­na­fı, KOBİ’­si, ya­şa­mı­nı sür­dü­re­bil­mek için tek ça­re ola­rak bi­rey­sel kre­di­yi gör­müş.
2002 yı­lın­da 15.7 mil­yon olan kre­di kar­tı sa­yı­sı bu­gün 39 mil­yo­nu aş­mış. Kart ba­şı­na borç tu­ta­rı da bu­na pa­ra­lel ola­rak ar­ta­rak 725 YTL ol­muş.
2008’de Mer­kez Ban­ka­sı’nın ka­ra lis­te­si­ne gi­ren ki­şi­le­rin sa­yı­sı 826 bin 907...
2007’yle kı­yas­la­dı­ğı­nız­da bor­cu­na sa­dık ka­la­ma­yan­lar­da yüz­de 160’lık bir ar­tış mey­da­na gel­miş.
Pi­ya­sa­lar­da­ki na­kit sı­kın­tı­sı­nı an­cak pro­tes­to edi­len se­net­ler­den ve kar­şı­lık­sız çek­ler­den gö­re­bi­li­yor­su­nuz. 2002 yı­lın­da 816 mil­yon YTL olan pro­tes­to edi­len se­net­le­rin tu­ta­rı, 2007’de yüz­de 602’lik ar­tış­la 5.7 mil­yar YTL’ye ulaş­mış.
2004 yı­lın­da baş­la­yan pro­tes­to edi­len se­net sa­yı­sın­da­ki yük­se­liş; 2007’de bir ön­ce­ki seneye gö­re yüz­de 25 ar­ta­rak 1 mil­yon 471 bin ol­muş. 2008 Ocak­-Ni­san dö­ne­min­de se­net sa­yı­sı ya­rım mil­yo­na yak­laş­mış. 2002 yı­lın­da 743 bin olan kar­şı­lık­sız çek sa­yı­sı; 2007’de bir ön­ce­ki yı­la gö­re yüz­de 16 ora­nın­da ar­ta­rak 1 mil­yon 325 bi­ne ulaş­mış. Kar­şı­lı­ğı­nın ol­ma­dı­ğı­nı bi­le­rek ve­ya bil­me­ye­rek ve­ri­len kar­şı­lık­sız çek­le­rin 2007 yı­lın­da yüz­de 63’ü ge­ri öde­ne­bil­miş.
*    *    *
Üre­ti­me, tü­ke­ti­me, gü­ven en­dek­si­ne hiç gir­mi­yo­rum. Çün­kü gi­rer­sem iyi­ce içi­niz sı­kı­la­cak.
Şim­di so­ru­yo­rum. “Eko­no­mi iyi gi­di­yor...” di­yen­ler han­gi ra­kam­la­ra ba­kı­yor­lar?