Deniz Sipahi

Deniz Sipahi

dsipahi@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

Ya­ta­ğan Ter­mik San­tra­li 1981 yı­lın­da ku­rul­du. San­tra­le ilk de­fa 1989’da git­tim, son­ra­sın­da da de­ği­şik ve­si­le­ler­le zi­ya­ret­te bu­lun­dum.
Her de­fa­sın­da de­sül­fri­zas­yo­nu­nun ya­ni ba­ca ga­zı arıt­ma te­si­si­nin çok ya­kın­da ku­ru­la­ca­ğı söy­len­di.
Ama ba­kan­la­rın, bü­rok­rat­la­rın bu söz­le­ri­ni tut­ma­la­rı epey­ce za­man al­dı.
Er­sin Fa­ral­ya­lı’nın Ener­ji Ba­kan­lı­ğı yap­tı­ğı dö­nem­de ka­la­ba­lık bir grup­la in­ce­le­me ge­zi­si yap­mış­tık; son­ra­sın­da ça­lış­ma­lar hız­lan­dı ve pro­je onay­lan­dı.
Yi­ne de bü­rok­ra­si, Tür­ki­ye’nin ya­şa­dı­ğı eko­no­mik ve si­ya­si çal­kan­tı­lar sis­te­min ku­rul­ma­sı­nı en­gel­le­di. Bu­gün Ya­ta­ğan’da ba­ca ga­zı arıt­ma te­si­si var. Es­ki sı­kın­tı­lar pek ku­la­ğı­mı­za gel­mi­yor ama bu kö­tü ör­nek tüm Tür­ki­ye’nin bu ko­nu­da­ki ya­tı­rım­la­rı üze­rin­de olum­suz bir al­gı ya­rat­tı.
Ya­ta­ğan, Ye­ni­köy ve Ke­mer­köy’de ya­ni Gö­ko­va bu­lu­nan üç san­tral­de her bi­ri 210 me­ga­vat elek­trik üre­ten se­kiz elek­trik üre­tim üni­te­si bu­lu­nu­yor. Ka­mu­oyu­nu ya­kın­dan ta­kip eden­ler çok iyi bi­lir ki, bu­ra­lar­la il­gi­li tar­tış­ma­lar hiç bit­mez, çev­re­ci­le­rin yap­tı­ğı kam­pan­ya­lar da ek­sik ol­maz.
Üze­ri­ne ba­sa ba­sa söy­lü­yo­rum.
Bu böl­ge­de ya­pı­lan ya­tı­rım­la­rın za­ma­nın­da bi­ti­ri­le­me­me­si, çev­re­ye du­yar­lı ol­ma­ma­sı Türk in­sa­nı­nın ka­fa­sı­nı çok ka­rış­tır­dı.
So­nuç­ta “Her ener­ji ya­tı­rı­mı çev­re­yi kir­le­tir, in­sa­nı­mı­zı ze­hir­ler” al­gı­la­ma­sı be­yin­le­re ka­zın­dı.
Oy­sa bu tür pro­je­ler dün­ya­nın her ye­rin­de uy­gu­la­nı­yor. Dün­ya bü­yü­dük­çe da­ha faz­la ener­ji­ye ih­ti­yaç du­yu­yo­ruz.
Bu da ye­ni ya­tı­rım­la­rı gün­de­me ge­ti­ri­yor.
Ka­mu­oyu­nun fo­toğ­ra­fı böy­le gör­me­si nük­le­er ener­ji ko­nu­sun­da da Tür­ki­ye’ye hep ge­ri adım at­tır­dı. 1970’li yıl­la­rın baş­la­rın­dan be­ri Ak­ku­yu’da ku­rul­ma­sı plan­la­nan nük­le­er san­tral için ger­çek­leş­ti­ri­len üç iha­le sü­re­ci de ya­rım kal­dı.
1 Mart 2000’de Ak­ku­yu’da nük­le­er san­tral ya­pıl­ma­sı­na onay ve­ren Ba­kan­lar Ku­ru­lu, Ak­ku­yu hal­kı­nın ve çev­re ör­güt­le­ri­nin yo­ğun tep­ki­siy­le kar­şı­la­şın­ca iha­le­si­yi 24 Tem­muz 2001 ta­ri­hin­de eko­no­mik ge­rek­çe­le­ri öne sü­re­rek ip­tal et­ti.
Bu­gün he­pi­miz bir ka­rar sü­re­cin­de­yiz.
Türk eko­no­mi­si bü­yü­yor, nü­fu­su­muz ar­tı­yor ve ener­ji­ye olan ih­ti­ya­cı­mız her ge­çen gün ar­tı­yor.
Yıl­lar­ca hiç­bir bir ya­tı­rı­mı ha­ya­ta ge­çi­re­me­yen Tür­ki­ye, 2009’dan iti­ba­ren ener­ji açı­ğıy­la kar­şı kar­şı­ya... Tek yol dün­ya­da­ki doğ­ru ör­nek­le­ri Tür­ki­ye’de uy­gu­la­mak...
*    *    *
Bu­gün bir ger­çe­ği da­ha tar­tış­ma­ya aç­mak is­ti­yo­rum. Ya­ta­ğan gi­bi kö­tü ör­nek­ler­den bes­le­nen bir ta­kım çev­re­ci ha­re­ket­ler, son yıl­lar­da her pro­je­nin önü­ne set çek­me­ye baş­la­dı­lar.
Oy­sa her­kes gi­bi on­lar da çok iyi bi­li­yor ki; bu­gü­nün tek­no­lo­ji­siy­le ve doğ­ru ya­pı­lan ener­ji ya­tı­rım­la­rı ken­tin mer­ke­zin­de bi­le ol­sa hiç­bir so­run ya­rat­mı­yor.
Bun­la­rı ne­den an­la­tı­yo­rum.
Bil­di­ği­niz gi­bi ge­çen­ler­de En­ka Hol­ding, İz­mir’in Ali­ağa İl­çe­si­’ne bağ­lı Çak­mak­lı Kö­yü’nde 800 me­ga­vat ku­ru­lu gü­ce sa­hip bir ter­mik san­tral ku­ra­ca­ğı­nı açık­la­dı.
Ya­ta­ğan’ı gör­müş ama dün­ya­da­ki ör­nek­le­rin­de de in­ce­le­me­ler yap­mış bir ki­şi ola­rak be­nim her­han­gi bir en­di­şem yok.
Çün­kü hü­kü­met­ler de, bü­rok­ra­si de geç­miş­te yap­tı­ğı ha­ta­lar­dan ders al­mış du­rum­da.
San­tra­li ku­ra­cak şir­ket ise bu­gün Tür­ki­ye’nin en say­gın ve dün­ya­da en faz­la ta­nı­nan şir­ket­le­rin­den bi­ri. En­ka, özel­lik­le Rus­ya’da ben­ze­ri bir­çok pro­je­yi ha­ya­ta ge­çir­miş bir şir­ket... Çev­re­ye du­yar­lı ola­ca­ğı gi­bi yö­re hal­kı­nın en­di­şe­le­ri­ni gi­de­re­cek pro­je­le­ri de ha­ya­ta ge­çi­re­ce­ği­ni dü­şü­nü­yo­rum.
Özet­le...
Dün­ya­da­ki asıl sa­vaş ener­ji­de ya­şa­nı­yor. Tür­ki­ye doğ­ru ya­tı­rım­la­rı ha­ya­ta ge­çir­me­li ve ör­nek pro­je­ler­le çev­re an­la­yı­şı­na ye­ni bir yo­rum ge­tir­me­li.