‘Bilimsel turizm’ atağı
Türkiye biyolojik çeşitlilik anlamında gözde bir merkez. Binlerce endemik türü etkin şekilde koruyacak yeni yasal düzenleme, ağır para ve hapis cezaları öngörüyor. Yasal altyapı ile bu zenginlik ‘bilimsel turizm’ kapsamında önemli bir turizm zenginliği yaratabilir.
Dünyada önemli bir gündem, biyokaçakçılık. Uyuşturucu ve silahtan sonra üçüncü sırayı alan ciddi bir suç tanımı. Resmi net rakamlar olmasa da boyutunun dünya çapında 25 milyar dolardan fazla olduğu tahmin ediliyor. Birçok ülke ‘genetik zenginlik ve biyoçeşitlilik verimliliği’ için birbiri ile yarış halinde.
Türkiye biyolojik çeşitlilik ve habitatların korunması açısından güçlü ve gözde bir ülke. Yani ekolojik ve genetik altyapı, yaşam formları çeşitliliği, ekosistemin zenginliği anlamında. Bu değerler sürdürülebilir bir verimlilik kapsamında ele alındığında ülke ekonomisi için de önemli bir kaynak yaratacak elbette.
Her yıl çok sayıda yerli ve yabancı bilim insanı doğamızda önemli inceleme, araştırma ve bilimsel çalışmalar yapmakta. Bunlar önemli yayın organlarında yayımlanmakta.
Ekonomik güç...
Ülkemiz biyolojik çeşitlilik anlamında gözde bir merkez. Bu ‘bilimsel turizm merkezi’ olmak anlamına da geliyor. Bitkilerin yüzde 35 kadarı endemik, yani Türkiye’ye özgü özellikler taşımakta. Ülkemizde resmi olarak saptanan 12 bin kadar bitki türünden 3 bin 700 kadarı endemik olarak nitelenmekte ki, bu aslında ‘dünyada en önlerde olmak’ demek.
Bu yüzden de Türkiye özellikle bitki ve hayvan türleri anlamında ciddi bir ‘genetik ve biyokaçakçılık’ sancısı yaşamakta. Yani yabancı uzmanlar, bu değerleri alıp götürmek, kendi coğrafyalarında değerlendirmek istiyorlar. Yapıyorlar da... Sadece Türkiye değil birçok gelişmekte olan ülke ‘ciddi genetik ve biyoçeşitlilik’ tehditi yaşıyor.
Bu işi yapanların beklentileri açık, hem bilimsel ayrıcalık, hem de bol kazanç. Topraklarımızda yetişen birçok tür bitki ve canlı, çeşitli yollarla sınırlarımız dışına taşınmakta, başta ilaç sanayi ve yan ürünleri olmak üzere tıp alanında, kozmetikte, bilimsel ve önemli Ar Ge çalışmalarında kullanılmakta. Anavatanı Türkiye olan bu endemik türlerden üretilen yeni bitki türleri birçok ülke açısından önemli bir hammaddeye dönüşmekte ve ciddi bir ekonomik güç oluşturmakta.
Artık önlem zamanı
Genetik zenginlik ve biyoçeşitliliğin korunması için önlem alma zamanı. Buradan önemli bir ‘bilimsel turizm’ atağı gerçekleştirme..
Etkin bir yasal düzenleme ile biyokaçakçılığa büyük ölçüde ‘dur’ denebilecek. Zenginliklerimiz topraklarında kalacak ve yeni umutlar yeşertecek.
Öyle farklı türde bitki ve hayvanlar kaçırılmakta ki... Kardelen, mantar, zambak, orkide, kara yosun, eğrelti otu, papatya, salep ve lale, bitki olarak aklıma gelenler. Kangal köpeği, Van kedisi, Sıvacık kuşu, kelebek, yılan ve bazı böcek çeşitleri de hayvan grubunda öne çıkmakta. Akdeniz foku, Karadeniz’de bulunan Kafkas engereği, Amanoslar’daki geyik böcekleri, tozlama açısından önemli olan Bombus arıları, Sivas’ın şifalı balıkları ve özellikle Kangal balığı, sincap, saka, keklik, turaç, iskete ve florya türü kuşlar biyokaçakçıların gözdesi.
Bu işin ticaretini yapanlar bedava ya da köylülerden çok cüzi ödemelerle aldıkları bitki ve hayvanları ‘biner dolar katlamalı’ bütçelerle kaçakçılara, ilgililere satıyorlar. Bu işten büyük paralar kazanıyorlar. Az buz değil. Ciddi rakamlar bunlar. Ne yazık ki, bu değerlerimizin yeterince farkında değiliz.
Ağır yaptırım şart
İşte yasal düzenleme bunun için önemli. Kaçakçılığa ’dur’ diyecek büyük ölçüde. Geçmişte eleştirilerle kaybedilen zamanın aslında ‘kaçakçıların ekmeğine yağ sürdüğünü’ unutmayalım. Güzel ülkemizin güzel değerleri kaçırılıyor ve biz iç tartışmalarla zaman kaybediyoruz. Dile kolay, 15 yıllık bir ‘bitmeyen senfoni’ bu.
Artık iş ciddi ve çözümlenecek. Dileğim, para ve hapis cezası uygulamalarında ‘kaçakçılık tespiti’ halinde ağır yaptırımlar. 3-5 bin liralık cezalar kaçakçılar için tehdit değil, tersine ‘kar kapısı’. Beklenti ağır para ve hapis cezaları. Tecili de olmayan. Zenginliklerimize sahip çıkmanın yolu bu.
Çalışkan ve üretken Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Fatih Metin de yasal düzenlemenin kısa sürede çıkacağı inancında. “Tüm çalışmalar yapıldı, hazırlıklar bitti.
Bu konuda önemli bir altyapı kurulmuş olacak” dedi. Hassas olduğum konu, ‘hiçbir işe yaramayan cezalar’. Neyse ki Fatih Metin yüreğime su serpti: “Ağır cezalar öngörülüyor. Para ve hapis anlamında.”
Nuh’un gemisi ile bilime katkı
Nuh’un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik veri tabanı, değerlerimizin tespiti, geliştirilmesi, ulusal ve uluslararası alanda yeni araştırma ve buluşlara imza atılması anlamında çok önemli bir çalışma.
Sadece özellikli alanlar değil, envanter ve yeni kaynaklar da insanlığın hizmetine sunuluyor. Bu çalışma aslında doğanın korunmasına ve zenginleşmesine de en önemli katkı.
Bu hafta zenginliklerimizi yansıtan veri tabanı ile ilgili yeni açıklamalar olacak. Biyolojik çeşitliliğimiz ve ekolojik zenginliğimiz dünyanın hizmetinde. Bu gerçekten önemli bir başarı.
