Dr. Hakan Tartan

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nin bilimsel çalışmasına göre, ısı veya ışık gören, depolama süresi 18 aydan daha uzun balın tıbbi etkileri ve vitamin miktarları dramatik olarak düşüyor. Prof. Dr. Mehmet Emin Duru, “Balın fonksiyonel özelliklerinden ve tıbbi etkilerinden faydalanmak için bir yıl içinde tüketilmeli” diyor.

Kaynak tüketmeyen bir faaliyet arıcılık. Doğa ve çevre dostu. Bu yüzden de gelişiyor, önem kazanıyor. Türkiye bal üretiminde Çin’den sonra dünya ikincisi.

Dünyanın çam balı üretiminin yüzde 90’dan fazlası bizde. Tüm zorluklara karşın ‘en iyiyi üretme’ çabasındaki üreticilerimiz bir yandan da dünyaya şifa dağıtıyor.

Arıcılık konusunda değerli bir otorite Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gıda Analizleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Mehmet Emin Duru, öyle önemli çalışmalar yaptı ki, tarihsel... ‘Türkiye hak ettiği değeri bulsun’ istiyor. İşte dünya çapında saygın bilim insanlarımızdan

Eğitim ve organik tarım çiftliği Narköy’ün kurucusu Nardane Kuşçu, hem atalık tohum hem de bilgi biriktirip gelecek nesillere aktarıyor. Tohum ana Kuşçu, “Atalık tohumlar susuz tarımı bilir. Bu tohumların ürünüyle yetişenler daha sağlıklı olur” diyor.

Türkiye’de geçmişinde ‘en başarılı sosyal girişimci’ olma onuru… Bıkmadan usanmadan ‘toprağa sevgi ve saygı’… Aşık Veysel’in deyimiyle “Bir çekirdek verdim/dört bostan verdi” doğurganlığındaki toprağa emek… Sağlıklı, organik, ekolojik, kendi kendine yeten bir yaşamın ipuçları… 1200’den fazla atalık tohum ile ‘umudun yeşermesi’… Kocaeli Kandıra’da ‘uçan kuşun kanadından’ Narköy mucizesi. Belki de okul kitaplarında öğrendiğimiz ama sonra unuttuğumuz ‘kendi kendine yeten  

7 dünya ülkesinden biri Türkiye’ adımı…  

Öyle güzel, öyle değerli ki Nardane Kuşçu Ana’nın biriktirdikleri… Çiftlik evinde babaanne, büyükbaba

Caretta caretta yavruları, yumurtadan çıkmaya başladı. Ancak yavruları tutup denize atmak ölümlerine neden oluyor. Onlar ‘içlerindeki pusulayla’ yolu kendileri bulur. Denize ulaşanlar yeniden sahillerimize gelip yumurta bırakacaklar.

Türkiye’nin önemli zenginliklerinden caretta caretta türü deniz kaplumbağalarının yavruları denize ulaşmaya başladı.

10 Temmuz’dan itibaren Dalyan İztuzu plajında gerçekleşen ‘vuslat’ süresince 25 binden fazla, belki 30 bine yakın kaplumbağa yaşama atılacak. Bu öyle güzel bir hikaye, öyle anlamlı bir döngü ki, bunların birçoğu 25 yıl sonra aynı plaja dönecek ve o da yavrulayacak. Yeter ki onlara zarar vermeyelim.

Yani neredeyse 9 bin, 9 bin 200 günde devri alem. Jules Verne’in ‘80 Günde Devri Alem’ kitabını anımsatırcasına… Aynı topraklarda doğurganlık ve bir neslin devamı… Onun için alınacak önlemler çok önemli.

Bir kere İztuzu plajında zaman zaman kaçak ve yasadışı sergilenen arabalı maganda şov mutlaka önlenmeli. Net cezalar uygulanmalı.

Başta Marmara gölü olmak üzere yok olma tehdidi altındaki göller için 7 maddelik bir çözüm önerim var. Bu 7 madde, bilim insanlarının yol göstericiliğinde 5 yıllık proje olarak uygulanırsa göller çöl olmaktan kurtulur.

Marmara gölünün hal-i pür melali yine gündemde. Kuruyan bir zenginlik. Yok olup giden bereket alanı. Vurdumduymazlık, aymazlık ve bilgisizliğin acı sonu. Uzat uzatabildiğin kadar.

Sonuç ortada: Kuş cenneti yok artık. Ulusal öneme sahip sulak alan gitti bitti. Göl Marmara, çöl Marmara oldu. Şimdi de arazi kavgaları, ‘kurak’ senin - benim çatışmaları, cinayetler arasında ‘Öl Marmara’ oldu.

Yazgıya bak: Göl Marmara... Çöl Marmara... Öldüren Marmara...

Oysa nice güzel öykülerin, bolluğun bereketin, insan hayatına mutlu dokunuşun adıydı Marmara gölü. Her şey insan eliyle mahvedilmeden!
Ama şimdi felaket! Söylenenler klasik: Arazi kavgaları... Yok olan göl... Sulak alan... Ölen insanlar... Bereketi değil, rantı paylaşmak için silah kuşananlar!

Pek

Merkezi Paris’te bulunan Uluslararası Ayçiçeği Derneği, tarımın Nobel’i olarak nitelenen Pustovoit Ödülü’nü ilk defa bir Türk bilim insanına verdi. Dört yılda bir verilen ödülün sahibi olan Trakya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Genetik ve Biyomühendislik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yalçın Kaya, 35 yılı aşkın kariyerinde moleküler ayçiçeği ıslahı konusunda çalışan bir ‘dünyayı kurtaran adam’!

Dünya çapında en ciddi sorun, gıdaya erişim. Doğal olarak açlık ve yoksulluk. Ukrayna’daki buğday yüklü gemiler bile birçok insan için can kurtarıcı. Hal böyle olunca ayçiçeği, yağlı tohumlar, buğday, arpa, çeltik, nohut ve mercimek ıslah çalışmaları ve ürün geliştirme o kadar önemli ki... İnsanlığın geleceği kurtarılacak. Üretim artacak, verimlilik yükselecek, ekonomik yapılanmalar gerçekleşecek. Birçok insanın açlıktan ölmesinin önüne geçilecek. O yüzden de bilimsel araştırmalar tam gaz.

Türkiye’de yüz binlerce işsiz ziraat mühendisi var. Bu mühendislerin 20 bini, tarımsal üretimin azaldığı 20 bin yerleşim bölgesinde görevlendirilebilir. Mühendislerin rehberliğiyle yapılacak verimli ve tüketim yerine yakın üretim, gıda pahalılığına da çözüm olur.

Son 10 yılda 500 binden fazla üretici tarımdan çekildi. Tarımsal üretimde maliyetler çok arttı. Tohum, fide, gübre, sulama, enerji... Tarım alanları azaldı, ithalat çoğaldı. Sebze, meyve başta olmak üzere tüm gıda ürünleri zamlandı. Çözüm yok mu?

Var elbette. Bugün bir seferberlik çağrısı yapmak istiyorum. Gıdaya erişimde sorun yaşamamak için; iş bekleyen 20 bin ziraat mühendisi göreve başlatılmalı. Bu son yılların en ciddi tarım hamlesi olur.

Bir dönemler Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nde yapıldığı gibi, 3 ya da 5 yıllık planlama ve özel bir sözleşme ile ziraat mühendisleri kooperatifçiliğe katkı sağlayabilir. 20 bin köyümüzde 20 bin ziraat mühendisi

Bütünsel bir tarımsal politikayı ve yeni teknolojik gelişimlerin tarımın hizmetine verilmesini simgeleyen Tarım 4.0 yaklaşımı, verimliliği, üretimi ve karlılığı artırıyor. Kimi ülkeler 4.0’ın bile ötesine geçme hazırlığında.

Tarımsal üretimde yaşanan gerileme, özellikle girdi fiyatlarındaki büyük artışlar nedeniyle yaşanan hayat pahalılığı, dünya çapında büyüyen ve Birleşmiş Milletler (BM) raporlarına dek yansıyan gıdaya erişim, açlık ve yoksulluk sorunları ile gitgide yaygınlaşan gıda milliyetçiliği rüzgarından sıyrılarak yurttaşların temel gıda gereksinmelerini uygun fiyatlarla piyasaya sürmek o kadar önemli ki.

Ulu Önder Atatürk’ün çok yıllar önce büyük ileri görüşlülükle ortaya koyduğu ‘Köylü milletin efendisidir’ sentezi bugün öylesine güncel ki. Bu efendilik elbette ekonomik ve sosyal statü değil, yurttaşların temel gereksinmelerini karşılayan bir kitleye karşı ortaya konan sevgi ve saygı. Nezaketin, zarafetin, mantık ve aklın güzelliği!

Pandemi sonrasında

Prof. Halil Karahan önderliğindeki bilim insanları, yanlarına yapay zekayı da alarak Çukurova tarlalarında çalışmaya başladı! Gıda fiyatlarının düşürülmesinde rol oynaması beklenen çalışma sonunda ürün desenine göre su, gübre ve diğer girdilerin optimum kullanım seviyesi belirlenecek. Çalışma diğer bölgelere de yaygınlaştırılabilir.

İklim değişikliği, kuraklık ve gıda güvenliğinin dünyanın en önemli konularından biri haline geldiği şu günlerde, bir grup bilim insanı, Çukurova topraklarında bizzat çalışarak tarımsal üretimin verimliliğinin, kaynakların etkin ve tasarruflu kullanımının formülünü geliştiriyor. TÜBİTAK destekli bu çalışma, su fakiri olmaya doğru koştuğumuz bir süreçte suyun ne kadarının bitki ve ürünlerin su ihtiyacının karşılanmasında kullanıldığını ortaya koyacak. Proje ile artık altın kadar değerli olan ve son dönemlerdeki yüksek fiyat artışlarındaki temel nedenlerden biri olarak gösterilen gübrenin daha etkin kullanımı için de öneriler ve çözüm yolları