312'ye Amerikan modeli

Türk Ceza Yasası'nın 312. maddesiyle ilgili tartışmalar yeniden güncellik kazandı. Kapatılan Refah Partisi lideri Necmettin Erbakan'ı da ilgilendiren yasa maddesinin değiştirilmesi konusunda daha önce yapılan girişimler, sonuçlanmamıştı.
Adalet Bakanı Prof. Dr. Hikmet Sami Türk'le, 312. madde ile ilgili yapılacak çalışmaları konuşma olanağı bulduk. Prof. Türk, bu madde hükmü ile ilgili olarak, "Anglo - Sakson" modelini esas almayı düşündüklerini, nitekim Meclis Genel Kurulu'na kadar gelen ancak erken seçim nedeniyle yasalaşamayan tasarının da bu modele göre düzenlendiğini ifade etti.
"Amerikan modeli" olarak da bilinen bu yaklaşımda madde hükmü "halkı din, dil, ırk ve sosyal sınıf farkı gözeterek umumun emniyetini tehlikeye sokacak biçimde tahrik etmek" biçiminde oluşturuluyor. Bu düzenleme ile suçun oluşması, "umumun emniyetini tehlikeye sokacak biçimde" koşuluna bağlanıyor.
Bakan Türk, Amerikan anayasasında düşünceyi ifade özgürlüğünün hiçbir şekilde sınırlanamayacağı hükmü bulunduğunu, ancak bu hükmün Amerikan Yüksek Mahkemesi'nin kararları sonucu 312. madde kapsamına giren benzeri faaliyetleri de, "Clear and present danger (açık ve mevcut tehlike)" ölçütü ve "hate speach (kin ve nefret uyandıran konuşmalar)" ölçütleriyle sınırlandığını vurguladı.
Bu ölçülerin 312. madde hükmüne taşınması halinde sorunun aşılacağını vurgulayan Adalet Bakanı, bu konuda daha önce liderler ve partiler arasında uzlaşma sağlandığına dikkat çekti.
Türk, ekim ayında Meclis açıldığında liderlerin aynı ölçü üzerinde uzlaşmaları halinde Türk Ceza Kanunu'nun 312. maddesi, 159. maddesi ve Terörle Mücadele Yasası'nın 8. maddesini kapsayan mini bir "demokratikleşme paketi"nin Meclis gündemine gelebileceğini belirtti.
Türk, böyle bir paketin yasalaştırılması seçeneğinin yanı sıra, çalışmaları süren ve Türk Ceza Yasası'nın tümünü kapsayan reform niteliğindeki düzenlemenin de tercih edilebileceğini kaydetti. Türk Ceza Yasası'nın tümünün değiştirilmesinin zaman alacağını vurgulayan Türk, liderlerin ve hükümetin mini paket yönünde tercih kullanmaları halinde ise daha kısa sürede söz konusu maddelerin yasalaşmasının mümkün olduğunu kaydetti.
Mini demokratikleşme paketi üzerinde uzlaşma sağlanırsa, 312. madde değişikliğinin önümüzdeki 4 ay içinde gerçekleşmesi ve Erbakan ile bu maddeden hüküm giymiş diğer kişilerin yararlanması mümkün olacak.



Yazara E-Posta: fbila@milliyet.com.tr