Fikret Bila

Lozan'ın mimarı İsmet Paşa'nın kendini "amatör diplomat" olarak nitelediği Lozan görüşmelerinde, Atatürk'ten aldığı güç ve moralle, O'nunla birlikte ne denli başarılı olduğunun kanıtı, çağdaşları yıkılıp giderken ayakta kalmış Türkiye Cumhuriyeti'dir.Lozan'ın temel hükümleri, Atatürk ve arkadaşlarının nasıl bir cumhuriyet kuracaklarını gösterir.Bu çağdaş cumhuriyet, üniter, laik, demokratik yeni Türkiye devletidir.Uluslaşma ve laikleşme süreçlerine dayalı olarak yapılandırılan Türkiye Cumhuriyeti'nin bu iki temel niteliği bugün en fazla saldırıya uğrayan yönleridir. Hedefte bu iki temel ilke vardır.Türkiye, bugün, ters akımlara karşı temel niteliklerini koruma refleksi içinde... İkinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, ölümünün 33. yıldönümünde Lozan'la birlikte anıldı. Lozan'ın azınlık tanımı, Atatürk ve arkadaşlarının "ulus" tanımı ve "ulus devlet" anlayışını da yansıtır. Lozan'a göre sadece Müslüman olmayan azınlıktan söz etmek mümkündür. Bunlar Museviler, Ermeniler ve Rumlardır. Lozan başkaca azınlık kabul etmez.Oysa Avrupa Birliği sürecinde, Türkiye için yeni "azınlık kavramları" geliştirilmiştir. AB'nin 2004 İlerleme Raporu'nda, "Kürtler dahil başka gruplar" ifadesiyle yeni etnik

Öneriye muhatap olan CHP ve lideri Deniz Baykal'ın öncelikli konuları arasında sine-i millet yer almıyor. Sorulduğunda her ne kadar, "Her şeyi yaparız" diye yanıt veriyorsa da, CHP liderinin tercihi, TBMM'nin cumhurbaşkanlığı seçiminden önce genel seçim kararı alması. Baykal bu umudunu koruyor. Bazı kesimlerden başta CHP olmak üzere muhalefet partilerine yöneltilen sine-i millet önerisinin gerçekleşme olasılığı düşük. Ana muhalefet lideri Baykal, AKP'yi olağan yollarla seçim kararı almaya yöneltmek için, TÜSİAD gibi iş dünyasının etkili örgütleri dahil, bütün işveren ve çalışan örgütlerinden destek bekliyor. Bu örgütlerin erken seçim taleplerini kamuoyuna açıklamaları halinde, AKP'nin kulaklarını tıkayamayacağı kanaatine sahip.Baykal'ın sine-i milleti olağan bir yol olarak görmeyişinin yanı sıra milletvekili istifalarının Genel Kurul onayına bağlı olması gerçeği de bu yöntemi zayıf kılıyor. Olağandışı yollar MHP lideri Devlet Bahçeli de, sine-i millet yöntemine karşı olduğunu açıkça ifade etti. CHP'ye ve TBMM'de temsil edilen diğer partilere sine-i millete dönmeyi değil, Meclis çatısı altında AKP'yi yalnız bırakmayı önerdi. Muhalefetin Meclis çalışmalarına katılmayarak AKP'nin

Bahçeli, hem Başbakan Erdoğan'a hem de CHP lideri Baykal'a çağrıda bulundu.MHP lideri, cumhurbaşkanlığı seçimi ve genel seçimlerin öne alınmasıyla ilgili soruları yanıtlarken, "demokratik mücadele anlayışını" da ortaya koydu.MHP'nin demokratik mücadele anlayışının çerçevesini kalın çizgilerle belirledi. MHP lideri Devlet Bahçeli, dün düzenlediği kahvaltılı basın toplantısında gündemdeki konulara ilişkin soruları yanıtladı. Bahçeli, genel seçimlerin cumhurbaşkanlığı seçiminden önce 11 Mart 2007'de yapılmasını önerirken, "ara rejim" çağrışımı yapacak görünüm ve girişimlere karşı çıkarken, "sokakta ve sokak kültürüyle" iktidar değişikliği arayışlarını da sert bir dille eleştirdi.Cumhurbaşkanlığı seçiminin ara rejim sorununa dönüşmemesi gerektiğini vurguladı. Bu vurguyu halk arasındaki konuşmalara ve hissiyatına dayanarak yaptığını söyleyen Bahçeli, mücadelenin demokratik ve normal yollardan yapılması gerektiğine dikkat çekti.Bahçeli'nin bu konuda verdiği mesaj şöyleydi:1- Mücadele demokrasi içinde olmalı. Ara rejim veya turuncu devrim türü arayışlar olmamalı. Ara rejim hiçbir şart altında meşru değildir.2- İktidarı değiştirmenin tek yolu seçimdir.3- Sokak kültürüyle bir yere

CHP lideri Baykal, şu anda "sine-i millet" önerisiyle meşgul değil. Kafası normal yöntemlerle ülkenin en geç nisanda seçime nasıl götürüleceğiyle meşgul. Ana muhalefet olarak CHP'nin seçim talebi ve baskısının, sivil toplum kuruluşları ve etkin baskı gruplarınca desteklenmesi gerektiğine inanıyor. Bu desteğin seçim talebinin toplumsal yönünü güçlendireceğini düşünüyor. CHP, Nisan 2007'de genel seçim, Mayıs 2007'de cumhurbaşkanı seçimi yapılmasında ısrarlı. Baykal, dünkü söyleşimizde, demokratik ve adil yöntemin "önce genel seçim, sonra cumhurbaşkanlığı seçimi" olduğunu belirterek bu talebin iş dünyası tarafından da kamuoyu önünde dile getirilmesi gerektiğini vurguladı. Baykal, TÜSİAD'ın bir süre önce yaptığı öneriyi anımsatarak iş dünyasına şu çağrıda bulundu:"Türkiye önce seçime gitmeli. Yeni irade ortaya çıkmalı. 5 yıl öncesinin iradesiyle 7 yıl görev yapacak cumhurbaşkanı seçmek, adil, demokratik ve etik değil. Bu nedenle önce seçim istenmeli. İş dünyası daha bu noktaya gelmedi. Gelmesi gerekir. Örneğin TÜSİAD çıkıp önce seçim yapılması gerektiğini kamuoyu önünde söylemeli. TÜSİAD bir süre önce iktidara cumhurbaşkanlığı konusunda uzlaşma sağlayın, seçim zamanında, Kasım 2007'de

AB Komisyonu'nun tavsiye kararlarının AB liderler zirvesinde tartışılmaya bile gerek görülmeden kabul edilmesi Ankara'yı üzmüştü. İngiltere Başbakanı, bu olumsuz kararın yarattığı üzüntüyü hafifletmek üzere Ankara'ya uğradı.Blair'in çizdiği "olumlu" hava daha çok ileriye dönük "umutlar"la ilgiliydi.Türkiye'nin önemini vurguladı, Başbakan Erdoğan'ı övdü, ancak AB'nin çizdiği çerçevenin dışına çıkmamaya da özen gösterdi. Söz vermedi. İngiltere Başbakanı Tony Blair'in Ankara ziyareti, "gönül alma" niteliğindeydi. Türkiye ve KKTC'nin İngiltere ve ABD'den beklediklerinin başında Ercan Havaalanı'na doğrudan uçuş başlatılması geliyordu.İngiltere Başbakanı Blair, bu konudaki soruyu yanıtlarken, "İstiyoruz, ama uluslararası hukuk incelememiz sürüyor" dedi. Bu nedenle söz veremeyeceğini de ekledi.AB'nin izolasyonları kaldırma sözünü yerine getirmesi için Türkiye'nin Ek Protokol'ü uygulaması gerektiğine işaret etmeyi de ihmal etmedi.İngiltere, Ercan'a uçmak için hukuki inceleme yapıyor.Ancak, bu yeni başlamış bir inceleme değil. Türk tarafı Annan Planı'na "evet", Rum tarafı "hayır" dedikten sonra yine benzeri sözler edilmişti.Blair, 2004'te de Ercan'a doğrudan uçuş yapılabilmesi için

AB, Türkiye limanlarını ve havaalanlarını Güney Kıbrıs gemi ve uçaklarına açmadan 8 başlığı müzakereye açmayacak, açacaklarını da kapatmayacak.Türkiye'nin Ek Protokol'ün gereklerini yerine getirmesini bekleyecek.AB, KKTC'ye uygulanan izolasyonun kaldırılmasına ilişkin taahhüdünü bu işle ilişkilendirmiyor. Türkiye'nin limanlarını açmasını Gümrük Birliği'nin bir gereği sayıyor. İzolasyonların kaldırılması sözünü ise bunun karşılığı olarak görmüyor.Ankara'nın amacı ise "limanları açmakla, izolasyonların kaldırılması"nı birbirine karşılık getirmek. Bunun için yaptığı son atak da AB üzerinde etkili olmadı. Türkiye-AB ilişkileri Kıbrıs sorunu nedeniyle tıkandı. AB Liderler Zirvesi de dışişleri bakanları gibi Komisyon'un önerisini aynen benimsemiş oldu. AB'den çıkan karar, müzakere sürecinin fiilen askıya alınması anlamı taşıyor. Ankara, adım atmadıkça, sonuç alınması mümkün görünmüyor. Hükümet, liman ve havaalanlarını açma kararı verebilir mi? İmza attığı Ek Protokol'ün gereğini yerine getirebilir mi? Önümüzdeki süreçte hükümetin böyle bir adım atması zor. Türkiye seçim sürecine girmiş durumda. Bu süreçte Başbakan Erdoğan'ın bu yolda atacağı adımı kamuoyuna izah etmesi kolay değil.

Baykal, Sezer'in zamanında ve tarihi bir çağrı yaptığına işaret ederek, Başbakan Erdoğan'a, "Ocakta karar alalım, en geç nisanda seçime gidelim" çağrısında bulundu. CHP lideri Deniz Baykal, Başbakan Erdoğan'ın Cumhurbaşkanı Sezer'in çağrısına kulak vermesi gerektiğini vurguladı. CHP lideri, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in, MHP lideri Devlet Bahçeli ve MHP yönetimini kabulünde yaptığı, nisanda seçim çağrısını şöyle değerlendirdi:"Sayın Cumhurbaşkanı'nın çağrısı çok önemlidir. Cumhurbaşkanı olarak, bulunduğu konumdan, Türkiye'nin iç dengeleriyle istikrar ihtiyacını dikkate alarak seçim çağrısı yapıyor. Bunu tam zamanında yapıyor. Bu çağrı demokratik bir çağrıdır. Bu parlamentoya karşı bir çağrı değildir. Türkiye'de ilk kez parlamento 4 yılı aşıyor. 86 yıllık tarihinde ilk kez 4 yılı geride bırakıyor. Bunu zorlamanın anlamı yok. Seçim süresi dolmuştur." "İrade tazelenmeli" Baykal, Başbakan Erdoğan'ın, 4 yıldan sonra artık halkın eğilimlerini yansıtmayan bir parlamento ile Cumhurbaşkanı seçilmek istediğini, bunun demokratik bir yaklaşım olmadığını öne sürerek şöyle devam etti:"Demokratik sabır 4 yılda tükeniyor. Parlamentonun yenilenmesi, yeni siyasal iradenin ortaya çıkması

14-15 Aralık'ta yapılacak AB liderler zirvesinden de başka bir karar çıkması beklenmiyor.Türkiye'nin son anda yaptığı "bir liman, bir havaalanı açalım" atağının etkili olmadığı anlaşılıyor.AB, Türkiye'nin imza attığı Ek Protokol'ü uygulamasında ve bütün limanlarını ve havaalanlarını Rum gemi ve uçaklarına açmasında ısrar ediyor.Türkiye'nin karşılık olarak talep ettiği izolasyonların kaldırılmasını ise AB "ayrı konu" diyerek geçiştiriyor.Türkiye'nin taahhüdünü tutmasını istiyor ama kendi taahhüdünü anımsamak istemiyor. Kararlar, Rum yönetiminin istediği doğrultuda çıkıyor. Avrupa Birliği (AB) Dışişleri Bakanları Toplantısı'ndan Türkiye lehine bir karar çıkmadı. Dışişleri bakanları, AB Komisyonu'nun 8 başlıkta müzakerelerin askıya alınması tavsiyesini aynen kabul ettiler. Türkiye, Gümrük Birliği'nin Güney Kıbrıs da dahil yeni üye olan 10 AB ülkesine yaygınlaştırılması konusunda direniyor. Liman ve havaalanlarını Güney Kıbrıs'a açmak için izolasyonların kaldırılmasını istiyor.Bu alandaki direnişini son atağıyla düşürmesine karşın AB'den olumlu bir yanıt alamadı. Ankara'nın son anda yaptığı bir liman, bir havaalanı açma, karşılığında Ercan Havaalanı'nın Mağusa Limanı'nın açılması