Fikret Bila

<#comment>Başbakan Ecevit'in ABD gezisi öncesinde Dışişleri Bakanı İsmail Cem'in Irak Dışişleri Bakanı Naci Sabri'ye mektup yazarak, BM kararlarına uymalarını istemesi sürpriz bir gelişme mi?
"Elbette, hayır" yanıtını veriyor Dışişleri Bakanı İsmail Cem, "neden sürpriz olsun, biz, her zaman Bağdat'la bu anlamda temas içindeyiz. Bu da onlardan biri."Cem, Iraklı meslektaşından nazik bir yanıt aldığını belirttikten sonra, "Bağdat'ın atacağı adımları değerlendiririz" diye ekliyor.
Ankara, ne yapmak istiyor?
Cem, bu sorumuza şu yanıtı verdi:
"Bizim amacımız bölgede istikrarı korumak. Türkiye bölgenin en güçle, en ağırlıklı, en etkin ülkesi. Eğer, Bağdat, BM kararları yönünde adım atarsa, biz de, başta Irak'a uygulanan ekonomik ambargonun hafifletilmesi, kaldırılması yönünde bütün ağırlığımızı koyarız. Bu konuda öncülük ederiz."Dışişleri Bakanı, Bağdat'ın bu yönde atacağı adımın bölgede "gerilimi" giderecek bir gelişme olacağına dikkat çekiyor.
Tabii, böyle bir adımın, Irak'a muhtemel bir ABD askeri müdahalesinin gerekçelerinden birini de ortadan kaldıracağı ve Bağdat'a ve bölgeye nefes aldıracağını da söylemek gerekir.

Başkan Bush dahil Ecevit'in bütün temaslarında en fazla yer tutan konuların başında Afganistan geldi.Afganistan'ın hem fiziki, hem de siyasi olarak "yeniden inşası" Ecevit ve ABD y"netimi arasında detaylı biçimde ele alındı.Türkiye açısından bakıldığında hem fiziki hem de siyasi alanda ABD'nin yanında en fazla işlev g"recek ülkelerin başında geldiğini s"yleyebiliriz.™nce fiziki inşa faaliyetini ele alırsak...Başbakan Ecevit, Türkiye'nin eskiden beri Afganistan'ın altyapı yatırımlarına, sağlık ve eğitim hizmetlerine katkıda bulunduğunu anımsattıktan sonra, yeniden inşa faaliyetlerinde de aktif ve geniş rol üstlenebileceğini vurguladı.Tokyo'da "nümüzdeki hafta yapılacak olan toplantıda Afganistan'ın yeniden inşası için uluslararası fon oluşturulması tartışılacak. Ecevit'in gezisine katılan Türk iş adamlarının beklentisi, Türkiye'nin bu fona sembolik de olsa katkıda bulunması. 500 bin veya 1 milyon dolarlık bir katkıyla Ankara'nın çorbada tuzu bulunmasını istiyorlar. İstiyorlar ki, "nümüzdeki 10 yıl için Afganistan'da yapılacak inşaat ve altyapı hizmetlerinde Türkiye ve Türk iş adamları da s"z sahibi olsun. Bu yaklaşıma hem Başbakan Ecevit, hem de iş adamları sıcak

<#comment>Başbakan Ecevit'in ABD gezisindeki dış dünyaya ilişkin ağırlıklı konulardan biri Irak ve Saddam'sa, diğeri kuşku yok ki Afganistan'dı.
Başkan Bush dahil Ecevit'in bütün temaslarında en fazla yer tutan konuların başında Afganistan geldi.
Afganistan'ın hem fiziki, hem de siyasi olarak "yeniden inşası" Ecevit ve ABD yönetimi arasında detaylı biçimde ele alındı.
Türkiye açısından bakıldığında hem fiziki hem de siyasi alanda ABD'nin yanında en fazla işlev görecek ülkelerin başında geldiğini söyleyebiliriz.
Önce fiziki inşa faaliyetini ele alırsak...
Başbakan Ecevit, Türkiye'nin eskiden beri Afganistan'ın altyapı yatırımlarına, sağlık ve eğitim hizmetlerine katkıda bulunduğunu anımsattıktan sonra, yeniden inşa faaliyetlerinde de aktif ve geniş rol üstlenebileceğini vurguladı.

Başbakan Ecevite Başkan Bushun Saddam Hüseyin ve Irak konusunda neler söylediği sorusunu yöneltiyoruz. Ecevit, önce tek kelimeyle, "Başkan Bush, Saddam konusunda çok sert, çok ağır sözler söyledi" diye başlıyor izlenimlerini aktarmaya... "O kadar ki" diye devam ediyor Ecevit: "Başkan Bush, Saddam Hüseyinle yaşayamam, onu yaşatmam, anlamına gelecek sert ifadeler kullandı. Bu konuda çok kararlı bir tutumları var. Saddamsız bir Irakın demokrasiye geçmiş bir Irakın herkesin lehine olacağını düşünüyorlar." IRAKIN BÜTÜNLÜĞÜ İÇİN Bushun bu yaklaşımı karşısında Ecevite, "Siz nasıl bir yaklaşım gösterdiniz?" diye soruyoruz. Başbakan Ecevit, Irak konusunda duyduğu kaygıları Başkan Busha aktardığını belirttikten sonra şu özeti yapıyor: "İçinde biz olalım veya olmayalım. Iraka yapılacak bir müdahalenin en fazla Türkiyeyi etkileyeceğini, bölgede istikrarsızlık yaratacağını, bir felaket olacağını anlattım. Tabii, benim derdim Saddam değil, Irakın toprak bütünlüğü. Müdahalenin yol açabileceği olumsuz gelişmeler. Kuzey Irakta doğabilecek gelişmelerden, Türkmenlerin ezilmesinden duyduğum kaygıyı, açık bir şekilde ifade ettim." ONUN DOSTU DEĞİLİM Peki Başbakan Ecevitin Başkan Bushla ve ABD yönetimi

<#comment>
Başbakan Ecevit’e Başkan Bush’un Saddam Hüseyin ve Irak konusunda neler söylediği sorusunu yöneltiyoruz. Ecevit, önce tek kelimeyle, "Başkan Bush, Saddam konusunda çok sert, çok ağır sözler söyledi" diye başlıyor izlenimlerini aktarmaya... "O kadar ki" diye devam ediyor Ecevit: "Başkan Bush, Saddam Hüseyin’le yaşayamam, onu yaşatmam, anlamına gelecek sert ifadeler kullandı. Bu konuda çok kararlı bir tutumları var. Saddam’sız bir Irak’ın demokrasiye geçmiş bir Irak’ın herkesin lehine olacağını düşünüyorlar."

IRAK’IN BÜTÜNLÜĞÜ İÇİN
Bush’un bu yaklaşımı karşısında Ecevit’e, "Siz nasıl bir yaklaşım gösterdiniz?" diye soruyoruz. Başbakan Ecevit, Irak konusunda duyduğu kaygıları Başkan Bush’a aktardığını belirttikten sonra şu özeti yapıyor: "İçinde biz olalım veya olmayalım. Irak’a yapılacak bir müdahalenin en fazla Türkiye’yi etkileyeceğini, bölgede istikrarsızlık yaratacağını, bir felaket olacağını anlattım. Tabii, benim derdim Saddam değil, Irak’ın toprak bütünlüğü. Müdahalenin yol açabileceği olumsuz gelişmeler. Kuzey Irak’ta doğabilecek gelişmelerden, Türkmenlerin ezilmesinden duyduğum kaygıyı, açık bir şekilde ifade ettim."

Ecevit, bu saptamasını Beyaz Saray'ın g"rüşme gündemindeki konulara dayandırıyor. "Eskiden" diyor, "Türk - ABD ilişkileri genellikle ikili konuları kapsardı. Bu kez dünyanın gündemindeki bütün konuları ele aldık. Bu da Türk - ABD ilişkilerinin ne kadar geniş boyutlara ulaştığını ve ilişkinin giderek gerçek bir ortaklık haline geldiğini g"steriyor." Dünyada ve b"lgedeki gelişmelerin "zellikle 11 Eylül sonrası koşullarda Türkiye'yi, ""ncü" ülkeler düzeyine doğru yükselttiği s"ylenebilir.Ecevit'in ABD gezisinin sonuçlarını ş"yle "zetlemek mümkün:1- Başkan Bush, Ecevit'in siyasi ve ekonomik liderliğini "verek Washington'un koalisyon hükümetini desteklediği mesajını vermiştir.2- 11 Eylül sonrası Ankara'nın aldığı tutum, Türkiye'yi uluslararası alanda güçlendirmiştir. Bu durum, Beyaz Saray tarafından da ilan edilmiş durumdadır.3- Başbakan Ecevit, Irak konusundaki kaygıları ve uyarıları konusunda Beyaz Saray'dan beklediği rahatlatıcı yaklaşımı g"rmüştür. Irak'a karşı yapılacak bir girişimde Türkiye'nin g"rüşünün alınması garanti edilmiş, Irak'ın toprak bütünlüğünün korunacağı ve g"zetileceği güvencesi verilmiştir. Saddam y"netiminin değişmesi konusunda kararlı g"züken Beyaz Saray'a

<#comment>

Başbakan Bülent Ecevit'in ABD gezisinde Türkiye'nin konumunun olumlu yönde değiştiği net bir şekilde görülüyor.
Ecevit, bu saptamasını Beyaz Saray'ın görüşme gündemindeki konulara dayandırıyor. "Eskiden" diyor, "Türk - ABD ilişkileri genellikle ikili konuları kapsardı. Bu kez dünyanın gündemindeki bütün konuları ele aldık. Bu da Türk - ABD ilişkilerinin ne kadar geniş boyutlara ulaştığını ve ilişkinin giderek gerçek bir ortaklık haline geldiğini gösteriyor."Dünyada ve bölgedeki gelişmelerin özellikle 11 Eylül sonrası koşullarda Türkiye'yi, "öncü" ülkeler düzeyine doğru yükselttiği söylenebilir.
Ecevit'in ABD gezisinin sonuçlarını şöyle özetlemek mümkün:
1- Başkan Bush, Ecevit'in siyasi ve ekonomik liderliğini överek Washington'un koalisyon hükümetini desteklediği mesajını vermiştir.

Bush'un Ecevit'e, "siyasi ve ekonomik alandaki liderliğinizi destekliyoruz" demesi, Washington'un başbakana ve hükümete, dış politika ve ekonomik reformlar alanında tam desteği bulunduğu biçiminde yorumlandı.Başbakan Ecevit'le, Bush g"rüşmesi sonrasında, kaldığı otelde kısa bir sohbet olanağı bulduk. Ecevit, gazetecilerin sorularını yanıtlarken, g"rüşmeden çok memnun olduğunu ve beklediği gibi Türk - Amerikan ilişkilerinin ekonomik alanda da stratejik boyuta yükseldiğini vurguladı. Ecevit, Irak ve Saddam'la ilgili soruları yanıtlarken de, Başkan Bush'un Irak'la ilgili bir girişimde bulunurken, Türkiye'nin g"rüşünü mutlaka alacağı ve Türkiye ile çelişmeyen bir tutum içinde bulunacağı izlenimi aldığını s"yledi.Bush'un Saddamı'ı istemediğinin belli olduğunu s"yleyen Ecevit, bu g"rüşmede Türkiye'nin kaygılarının giderildiğini ve şimdilik Irak'a müdahalenin s"z konusu olmadığını da belirtti.Bush - Ecevit g"rüşmesi, 11 Eylül sonrasında "artık hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı"nın da işareti. Ankara'nın beklediği gibi 11 Eylül sonrasında ABD ile Türkiye arasındaki işbirliği stratejik niteliğe d"nüşmüş durumda. Bundan sonraki süreçte de bu işbirliğinin güçlenerek süreceği izlenimi