Olayların içinden 1982 yılında 500 büyük kuruluş listesinde 69 kamu kuruluşu vardı. Üretimden satışları toplam satışların yüzde 49'unu oluşturuyordu.2006 yılında 500 büyük kuruluşun 140'ı yabancı sermayeli kuruluşlar. Yabancı sermayeli kuruluşların üretimden satışlar içindeki payı yüzde 33 oranında. 500 büyüklerin toplam ihracatının yüzde 46'sını yabancı sermayeli kuruluşlar gerçekleştiriyor. 500 büyüklerin toplam kârının yüzde 40'ı yabancı sermayeli kuruluşların kârı.500 büyük kuruluş Türk ekonomisinin dinamiğini teşkil ediyor. Türkiye sanayi sektöründe yaratılan toplam katma değerin yüzde 51.2'sini, imalat sanayiindeki katma değerin yüzde 59.6'sını yaratıyor. 2006 yılında Türkiye'nin 500 büyük kuruluşu sıralamasına sadece 13 kamu kuruluşu girebildi. 500 büyük kuruluşun toplam satışları içinde bunların payı sadece yüzde 7.4 oranında. 2006 yılında 500 büyüklerin toplam satışları reel olarak (enflasyondan arındırılmış rakamlarla) yüzde 11.5 arttı. Yarattıkları net katma değer yüzde 10.9 büyüdü. 500 büyüklerin vergi öncesi kâr rakamları cari fiyatla bir yıl önceye göre yüzde 23.9 oranında azalmıştı. 2005 yılındaki bu gerilemenin yarattığı etki sonucu 2006 yılı kârlılık oranı büyüdü. Vergi öncesi net kâr yüzde 49.0 oranında arttı.2006'da 500 büyüklerde toplam çalışan sayısı yüzde 3.6 oranında arttı. 500 büyüklerdeki bu istihdam artışı ülke genelindeki artışın üzerindedir. Çünkü 2001 krizinden bu yana ekonomi her yıl ortalama yüzde 7.5 büyürken, istihdam artışı ise yılda yüzde 0.7'yi geçemedi.Türkiye'de 500 büyük kuruluşumuz var ama, bu 500 büyüğün ilk 50'si daha da büyük. 500 büyüğün toplam üretimden satışlarının yüzde 51.6'sını, ihracatının yüzde 56.1'ini bu 50 çok büyük kuruluş gerçekleştiriyor.Biz 500 büyük diyoruz, 50 çok daha büyük diyoruz ama, bizim büyükler dünya büyüklerinin yanında çok küçük kalıyor. Satışlar yüzde 11.5 arttı ABD'de yayımlanan Fortune dergisi her yıl dünya üzerindeki 500 büyük kuruluşun listesini veriyor. 2006 yılında bu listenin başında 351 milyar dolarlık toplam satış rakamıyla Amerikan Wal-Mart marketler zinciri var. Bizim 500 büyükler listesinin başında yer alan Tüpraş'ımız 14 milyar dolarlık satış rakamıyla 176'ncı sırada yer alabiliyor. 272'nci sıraya Petrol Ofisi, 487'nci sıraya Ford Otomotiv girebiliyor. Açık anlatımıyla, büyüklerimizi daha çok büyütmeye, büyüklerin sayısını artırmaya mecburuz. Aksi halde küresel pazarlarda rekabet şansımız olamaz.Acaba 500 büyüklerin katma değeri nasıl paylaşılıyor? Katma değer üretimin her aşamasında mal ve hizmete yapılan eklemedir. Ürünün çıktı fiyatı ile girdi fiyatı arasındaki farktır. Ürünün değerindeki artış (katma değer) kira, ücret, faiz ve kâr olarak paylaşılır. 500 büyükler listesine giren özel sektör kuruluşlarınca 2006 yılında yaratılan toplam katma değerin yüzde 50.1'ini maaş ve ücretler oluşturdu. Yüzde 9.7'si faize gitti. Yüzde 40.2'si kâr olarak müteşebbiste kaldı. 2005 yılında maaş ve ücretlerin payı yüzde 59.2, kâr payı yüzde 32 idi. Ücretin payı düştü 2001 2002 2003 2004 2005 2006Maaş ve ücretler 85.3 62.0 62.0 50.4 59.2 50.1Ödenen faizler 93.5 30.4 13.3 11.7 8.8 9.7Ödenen kiralar 2.6 1.9 1.8 - - -Kâr -81.4 5.7 22.9 37.9 32.0 40.2Net katma değer 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 guras@milliyet.com.tr Katma değerin dağılımı (Özel sektör / Yüzde dağılım)
