Çaykur’un 46 yaş çay işleme fabrikası, 3 paketleme tesisi ve bir ana tamir fabrikasında 5.753 işçi çalışıyor. Bunların 2.905’i sürekli, 2.848’i geçici işçi statüsünde. 462 memur ve 941 sözleşmeli personel ile birlikte toplam çalışan sayısı 7.156 kişi.
Çaykur işçilerinin bir bölümü Hak İş’e bağlı Öz Gıda İş Sendikası’na, bir bölümü Türk İş’e başlı Tek Gıda İş Sendikası’na üye. Türk İş’e bağlı Tek Gıda İş Sendikası 4 yıl süren dava sonucu, mahkemeden Çaykur’da toplu iş sözleşmesi yapma hakkını elde etti. Mahkeme süresinden geriye dönerek 5 yıllık dönem için toplu pazarlık masasına oturdu.
İşveren toplu pazarlığa başlamak için, toplu sözleşme ile verilecek haklardan, Tek Gıda İş’e üye olmayanların da yararlanma şartını ileri sürünce, müzakereler kesildi. Anlaşmazlığın arkasında sendikal rekabet var.
22 Nisan günü Tek Gıda İş Sendikası’nın başlattığı grev, geçici işçilerin işbaşına çağırılmaları nedeniyle sendika kararı ile aynı gün son erdirildi.
Çaykur çok önemli
Rize ve çevre iller için Çaykur çok önemli bir kamu kurumu. (1) Yörenin ana gelir kaynağı çay. (2) Çaykur’da devamlı ve geçici işçilerin gelirleri bölge ekonomisinin en önemli kaynağı (3) Bölgede çok sayıda eski Çaykur çalışanı emekli maaşı ile aile geçindiriyor.
Rize’de 128 bin aile çay yetiştiriyor. Rize’deki üreticiler geçen yıl Çaykur’dan 490 bin TL çay parası aldı. Trabzon’da 49 bin aileye 140 bin TL, Artvin’de 19 bin aileye 80 bin TL, Giresun ve Ordu’da 9 bin aileye 10 bin lira ödendi.
2012 yılında 206 bin çay üreticisi aileye ödenen toplam para 720 milyon TL. Buna karşılık 7 bin Çaykur personeline ödenen para 330 milyon TL.
Çaykur 2011 yılında 74 milyon TL, 2012 yılında 64 milyon TL zarar etti. Çaykur’un zarar etmemesi ve yaşaması için ya çay alım fiyatını aşağıya çekmesi ya da personel bütçesini sınırlaması, işçi çıkartması veya ücretlerindeki artışı sınırlı tutması gerekiyor.
Piyasada rekabet var
Çaykur ürün fiyatını artıramıyor. Çünkü iç piyasada özel sektör üreticilerle rekabet ediyor. Ve de dışarıdan büyük miktarda kaçak ucuz çay girişi var.
Türkiye’de yılda 220 bin ton ve üzeri kuru çay üretiliyor. Çay işlemede 1984 yılından bu yana özel sektör de faaliyet gösteriyor. Bugün toplam üretimin yaklaşık yarısını, 110-120 bin tonunu Çaykur gerçekleştiriyor. Çaykur yılda 650 bin ton yaş çay yaprağı satın alıyor. Parasını çayın tesliminden bir ay sonra tamamen ödüyor. Özel çay fabrikalarının bazıları ödemesini aksatıyor. Bazıları yaş çayın bedelinin bir kısmını işlenmiş siyah çay olarak ödüyor.
Çay yaprağının taze iken kısa sürede işlenmesi gerekiyor. Esas olan bir günde işlenmesi. Çay işleme fabrikaları mayıs-ekim aylarında çalışıyor. 2013 yılı çay alımı mayıs ayı başında başlayacak. İşte o nedenle grevin sona ermesi çay yaprağı üreticisi için önem taşıyor.
