Cep telefonu "büyük bir pazar"

Biz cep telefonunu 1994 yılında tanıdık. Turkcell ve Telsim isimli iki firma Türk Telekom ile gelir paylaşımlı bir sistem ile pazarı açtı.
İki operatör firma toplam gelirlerinin yüzde 75'ini Türk Telekom'a aktararak cep telefonu işletmeciliği yaparken 1998 yılında 500 biner ABD doları ödeyerek 25 yıl süre ile işletme ruhsatına kavuştu.
Beş yılda iki firmanın abone sayısı 8 milyona ulaştı. Altmış beş milyonluk Türkiye nüfusunda 8 milyon cep telefonu abonesi, her 100 kişinin 12.3'ünün cep telefonu kullandığını gösterir.
Şimdi iki firmaya daha cep telefonu işletmeciliği lisansı vermek için ihale açılıyor. Daha sonra Türk Telekom şirketi de cep telefonu işletmeciliği yapacak.
Demek ki, iki işletmeciye ek olarak kısa sürede pazara iki yeni işletmeci daha girecek. Uzun sürede pazarda beş işletmeci rekabet edecek.
İyi de, yeni gelenler kime cep telefonu satacak? Tahminler cep telefonu olmayanların her yıl giderek artan oranda cep telefonu sahibi olmak isteyeceği yönünde. Tahminlere göre cep telefonu kullananların sayısı 2000 yılında 13 milyona çıkacak. Her 100 kişinin 20'sinin telefonu olacak. 2005 yılında her 100 kişinin 50'si cep telefonu kullanacak!.. Biraz abartılı görünüyor ise de, bu rakamlara inananlar var ki, çok sayıda yerli ve yabancı firma cep telefonu işi peşinde... İyi de bu kadar çok sayıda yerli yabancı firmanın bu işe ilgisini çeken ne?
İlgiyi çeken Turkcell'in açıklanan karlılık rakamları. 2000 yılında cep telefonu işletmecisi Turkcell'in abone başına her ay ortalama 32.25 dolar para toplayacağı, yıllık 2.8 milyar dolar gelir elde edeceği, 1.2 milyar dolar brüt kar sağlayacağı, 550 milyon dolar net kar rakamına ulaşacağı hesaplanıyor.
Ancak Turkcell'in pazara ilk giren ve en hızlı büyüyerek pazarın kaymağını yiyen şirket olduğu, başta biraz yavaş giden Telsim'in bile pazarda büyük rekabetle karşılaştığı, Turkcell'in bugüne kadar çok büyük yatırım yaparak hizmet ağını genişlettiği unutuluyor veya gözden kaçıyor.
Turkcell ile ilgili Garanti Yatırım'ın derlediği bilgilere göre, 1994 - 1999 yılları arasında Turkcell toplam 2.5 milyar ABD doları yatırım harcaması gerçekleştirdi. Şirket yetkililerinin yaptığı açıklamalara göre Turkcell 2000 yılında kapasite artırımının yanı sıra internet bağlantısı, online ticaret gibi servisleri kapsayan 2 milyar dolar tutarında daha yatırım yapmayı hedefliyor.
Yapılmış ve yapılacak yatırımlarını finanse etmek için Turkcell dış piyasalarda 350 milyon dolarlık tahvil ihraç etti. Geçen ay finansman şirketi Cellco Finance NV aracılığı ile 400 milyon dolarlık yeni bir tahvil ihracında daha bulundu. Deutsche Bank ile JP Morgan'ın önderliğinde 550 milyon dolarlık sendikasyon kredisi kullandı.
Bunlar cep telefonu yatırımlarının büyüklüğünü ve finansman ihtiyacını gösteriyor.
Koç Holding İş Geliştirme Koordinatörü Ali Koç, dün İstanbul'da düzenlenen basın toplantısında, Koç Topluluğu'nun cep telefonu ihalesine gireceğini açıklarken, ihaleyi kazanacak grupların yapmak zorunda kalacakları yatırımın büyüklüğü hakkında bilgi verdi. Ali Koç'un açıklamalarına göre, eğer yeni lisans alacakların, Turkcell ve Telsim'in bugüne kadar kurduğu tesislerden yararlanarak, ülkenin her yanında hizmet vermelerine imkan tanıyacak "ulusal dolaşım" (national roaming) hakkı tanınmaz ise yeni lisans sahipleri bir yılda 6 milyar dolar dolayında yatırım yapmak zorunda kalacak.
Açık anlatımıyla lisans ihalesinde ödenecek olan 600 - 800 milyon dolar sadece pazar giriş ücreti. Esas harcama piyasaya girildikten sonra yapılacak olan harcama.



Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr