Fiyat artışlarının arkasında "devlet baba" var

Ocak ayından geriye bir yıl gidelim... 1999 Ocak ayından 2000 yılı Ocak ayına kadarki 12 aylık dönemde toptan eşya fiyatlarındaki artış yüzde 66.4 oranında. Toptan eşya fiyatlarının yüzde 30 dolayındaki kısmını devlet baba kontrol ediyor, yüzde 70'i özel sektörün elinde...
Devlet baba fiyatları ayrı ayrı artırıyor, özel sektör kendine göre belirliyor.
Bu yılın ocak ayı dahil 12 aylık dönemde devlet baba fiyatları yüzde 119.1 oranında artırdı. Özel sektör 54.6 zam ile yetindi. Bu sayede toptan eşya fiyatları genel endeksi yüzde 66.4 oranında artış gösterdi.
Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) (1) Tarım, (2) Madencilik - petrol, (3) Sanayi, (4) Enerji gruplarında 678 maddenin toptan fiyatlarını her ay izliyor. Bu maddelerin bir bölümünü devlet baba, bir bölümünü özel sektör üretiyor.
Devlet babanın fiyatları devamlı olarak özel sektör fiyatlarının önünde koşuyor. Sadece 1998 yılında devlet baba fiyat artışında frene basıp, özel sektörün gerisinde kaldı. Ama 1999 yılında geri kalmayı kapatmak için gaza bastı.



Kaynak: DİE

Devlet baba 1999 yılında her ay özel sektörden daha fazla zam yaptı. İnanılamaz 1999 Aralık ayında devlet babanın zammı yüzde 14.1 oranında, özel sektör ise sadece yüzde 4.3 zam ile yetindi.
Bu oranları görenler umuyordu ki, devlet baba 1999 yılında yapacağı kadar zam yaptı. 2000 yılında fiyatları dizginleyecek. Ama öyle olmadı.



Kaynak: DİE

Bu sayfada verilen büyük tabloya bakınız. 1999 Ocak ayında fiyatlarını yüzde 3.3 artıran devlet baba, 2000 yılı Ocak ayında (istikrar tedbirlerini dinlemeyip, fiyatların zıplayacağından korkmayıp) fiyatları yüzde 3.9 oranında artırmış. Devlet baba hangi maddelere zam yapmış diye bakıyoruz. Petrol ve doğalgaz zammı yüzde 14.0, gıda maddeleri zammı yüzde 5.8, tekstil ürünleri zammı yüzde 6.2, elektrikli alet zammı yüzde 6.2, mahalli idarelerin su zammı yüzde 10.2... Devlet baba "istikrar tedbirleri" borusu çalınan ilk ayda bunu yapar ise, özel sektör ne yapmaz?
Son bir paragraf: Devlet baba fiyatları zevkten değil, mecburiyetten artırıyor... Petrol gibi fiyatı dışa bağımlı mallarda fiyat kendiliğinden artıyor. Ama, gıda maddeleri, tekstil ürünleri gibi mallarda devlet baba beceriksizliğinin faturasını kapatmak için ve de kamu finansman açığına para bulmak için fiyatlara zam yapıyor.





Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr