Futbolun bir ekonomisi var. Çünkü futbol kulüplerinin yaşaması paraya bağlı. Her kulübün bir gelir trafiği var. Süper Lig’de sahaya çıkan kulüplerin toplam gelirlerinin yüzde 57’si yayın geliri, maç günü gelirlerinin payı yüzde 28, ticari faaliyet ve sponsorluk gelirlerinin payı ise yüzde 15 dolayında. Futbol ekonomisini en iyi izleyen Tuğrul Akşar’ın verdiği bilgilerin en çarpıcısı, futbol kulüplerinde maç gelirlerinin, toplam gelirlerin sadece yüzde 28’ini teşkil etmesi. Pahalı stadlar inşa ediyoruz ama maç gelirlerimiz çok düşük. Akşar’ın derlediği bilgilere göre;
- Süper Lig’de 18 kulüpteki oyuncu sayısı 495. Bu oyuncuların yüzde 44’ü, 219‘u yabancı oyuncu.
- PTT 1. Lig’de 18 kulüpte profesyonel 461 oyuncu var. PTT 1. Lig’deki kulüplerin, bonservis bedelleri üzerinden toplam değeri ise 178 milyon euro’ya ulaşıyor. İkinci ligde, 2 grup ve toplam 36 kulüpte 1.024 profesyonel futbolcu sahaya çıkıyor... Profesyonel 3. ligde ise 57 kulüpte toplam 1.593 profesyonel oyuncu bulunuyor.
Özetle Türkiye’de 129 kulübün kadrosunda 3.540 futbolcu var. Türkiye’deki profesyonel futbol kulüplerinin, bonservis bedelleri üzerinden toplam değeri 1.1 milyar euro dolayında. Bu değerin yüzde 73’ü Süper Lig kulüplerindeki futbolculara ait...
Transfer çılgınlığı var
Bu yaz Süper Lig’de, 2. ve 3. ligde 374 futbolcu kulüp değiştirdi. Bunların sadece 25’ine, 38.5 milyon euro transfer bedeli ödendi. 38.5 milyon euro transfer bedelinin 32.5 milyon euro’sunu 4 büyük kulüp ödedi. Toplam 9 kulüp yurtdışından futbolcu aldı. 24.4 milyon euro ödedi. Galatasaray’ın transfer gideri 13.3 milyon euro, Trabzonspor’un 11.1 milyon euro, Fenerbahçe’nin 8.5 milyon euro, Beşiktaş’ın 3.5 milyon euro. Dört büyük kulüp son 6 sezonda 415.8 milyon euro’luk transfer harcaması yaptı. Buna karşılık transfer gelirleri 203.9 milyon euro. Net transfer giderleri 211.9 milyon euro.
Kulüplerin borç sorunu devam ediyor.
- Yeni sezona girerken Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Trabzonspor’un toplam borcu 4.6 milyar lira. Önceki yıla göre yaklaşık 500 milyon lira artış var.
- Süper Lig’de borcu en yüksek olan kulüp 1.5 milyar lirayla Galatasaray. Galatasaray UEFA’nın mali kriterlerini karşılayamadığı için bu sene Avrupa kupalarına katılamayacak.
- Fenerbahçe ve Beşiktaş’ın da borçları 1 milyar liranın üzerinde. Trabzonspor’un borcu ise 500 milyon lira dolayında.
Fenerbahçe geçen sezon 116.5 milyon lirayla en fazla zarar eden kulüp oldu. Fenerbahçe’yi 113.5 milyon lira ile Trabzonspor izledi.
Galatasaray’ın yıllık zararı 79.7 milyon lira, şampiyon Beşiktaş sezonu 58.7 milyon lira zararla kapattı.
İmdadımıza ‘UEFA’ kriterleri yetişti
Dört büyüklerin geçen sezondaki toplam zararı 368 milyon lira... Bu rakam, önceki sezonda 506 milyon lira idi. Zararın gerilemesinde, UEFA’nın mali kriterleri karşılamaları için Türk kulüplerine yaptığı yoğun baskı etkili oldu. Ücretlerin yüksek olmasına rağmen kulüpler seyirci parasıyla çarkı döndüremiyor. Geçen yıl şampiyon olan Beşiktaş, cirosunda yüzde 83’lük bir artış sağladı.
Şampiyonluk yarışını son haftalara kadar sürdüren Fenerbahçe de cirosunu yüzde 73 artırdı. Yarıştan erken kopan, bir önceki sezonun şampiyonu Galatasaray gelirlerini ancak yüzde 23 artırabildi. Trabzonspor ise dört büyükler arasında cirosu düşen tek kulüp oldu. Takımların başarısı tribünlere gelen taraftar sayısını etkiliyor. Geçen sezonun şampiyonu Beşiktaş bu yıl kombine kart satışlarında 33 bin adetle lider. Ezeli rakipleri Galatasaray ve Fenerbahçe ise bir önceki yılın çok gerisinde. Bir önceki sezon 32 bin kombine satan Galatasaray bu sezon 6 bin 700’de kaldı. Fenerbahçe’nin kombine satışları da 38 binden 9 binlere geriledi.
Başarılar hisselerin fiyatını da uçuruyor
Kulüplerin maç kazanınca, borsada hisse senetlerinin değeri artıyor. Beşiktaş’ın, şampiyonluğu borsadaki hisse fiyatını üçe katladı. Sezon başında 470 milyon lira olan borsadaki piyasa değeri, sezon içinde bir ara 1.6 milyar liraya kadar çıktı. Beşiktaş sezonu 934 milyon liralık piyasa değeriyle tamamladı. Trabzonspor’un piyasa değeri 121 milyon lira artarak 255 milyon liraya çıktı. Taraftarında hayal kırıklığı yaratan Galatasaray ve Fenerbahçe’nin piyasa değerleri geriledi. Galatasaray’ın piyasa değeri 38 milyon lira düşerek 482 milyon liraya, Fenerbahçe’nin değeri de 76 milyon lira gerileyerek 1 milyar liraya indi.
Dört büyük kulüp son 11 yılda teknik adamlara 24 milyon euro’ya yakın tazminat ödedi. Beşiktaş, Del Bosque ve Bernd Schüster’e ödediği 9.5 milyon euro ile teknik direktörlere en fazla tazminat ödeyen kulüp. Beşiktaş’ı Prandelli, Gerets, Skibbe ve Rijkaard’a toplam 8.8 milyon euro tazminat ödeyen Galatasaray takip ediyor. Fenerbahçe ise Chistoph Daum ve Luis Aragones’e 4.4 milyon euro ödedi.
Ufukta neler var?
Teknik direktöre en az ödeme yapan takım ise Trabzonspor. Bordo mavili kulüp, 2014-2015 sezonu göreve getirdiği Boşnak teknik adam Vahid Halilhodzic’e yaklaşık 1 milyon euro ödemişti. Türkiye’de bugüne kadar en yüksek tazminat alan teknik direktör Vicente Del Bosque. Beşiktaş’a 2004-2005 sezonunda gelen İspanyol çalıştırıcı, sözleşmesinin fes edilmesinin ardından açtığı davayı kazanarak 8.5 milyon euro tazminat aldı. Galatasaray ise Cesare Prandelli ve Frank Rijkaard’a 3’er milyon euro tazminat ödedi. Fenerbahçe’de 2009-2010 sezonunda göreve getirilen Alman çalıştırıcı Christoph Daum’a 2.4 milyon euro ödenmişti. Son olarak Fenerbahçe, teknik direktörü Vitor Pereira’nın sözleşmesini tek taraflı olarak feshetti. Vitor Pereira’ya kaç euro ödeneceği henüz belli değil...
